Głóg - odmiany, właściwości, zastosowanie. Przepisy na przetwory z głogu

Głóg znajduje się w ogrodzie każdego miłośnika prozdrowotnych roślin. Pięknie wygląda, zarówno kiedy kwitnie, jak i jesienią, a do tego daje szereg korzyści dla naszego zdrowia i samopoczucia. Wspiera niemal cały organizm, a także poprawia urodę. Niegdyś symbol miłości i zdrowia, teraz nieco zapomniany, głóg znów powinien wrócić na nasze stoły, ponieważ wpływa na pracę jednego z najważniejszych organów naszego organizmu – serca.

1. Charakterystyka głogu

Głóg to krzew osiągający wysokość 2 metrów, który w maju i czerwcu zachwyca wyglądem oraz zapachem swoich białych, czerwonych i bladoróżowych kwiatów. Ze względu na posiadane ciernie, głóg potocznie nazywany jest kolidupą. Nie wymaga specjalnej pielęgnacji i uprawy, dlatego porasta nie tylko przydomowe ogródki, ale także lasy oraz przydrożne pola.

1.1. Jakie odmiany głogu występują w Polsce?

W Polsce rosną dwie odmiany głogu: jedno- i dwuszyjkowe. Głóg jednoszyjkowy tworzy spore, rozległe krzewy, które nie są przy tym zbyt wysokie. Ta odmiana kwitnie od maja do czerwca, a jej kwiaty mają kremowobiałą barwę. Ich zapach jest bardzo intensywny, choć nie do końca przyjemny. W okresie od sierpnia do października zaczynają kwitnąć owoce. Osiągają one barwę od jasnoczerwonej to krwistoczerwonej. Świetnie nadają się do przygotowania nalewek i konfitur, a także do jedzenia prosto z krzewu.

Zobacz film: "Właściwości prozdrowotne jujuby pospolitej"

Głóg jednoszyjkowy można spotkać przede wszystkim w Azji, Afryce i Ameryce Północnej. W Polsce zwykle rosną dziko lub jako rośliny ozdobne. Dodatkowo wyróżnia się 3 jego odmiany:

• Stricta
• Rosea
• Veriegata

Drugą, dużo popularniejszą w naszym kraju odmianą, jest głóg dwuszyjkowy. Jego owoce przypominają małe czerwone jabłuszka. Jest rośliną wieloletnią, która występuje na terenie całej Europy. Można je spotkać na polach i w lasach. Są odporne na warunki atmosferyczne i różne rodzaje gleby. Głóg dwuszyjkowy może osiągnąć nawet kilka metrów wzrostu. Jego kwiaty mogą być całkowicie białe lub lekko różowe. Rzadko spotyka się odmiany dwuszyjkowe o ciemnych kwiatach. Owoce głogu dwuszyjkowego są ciemnoczerwone, kuliste i posiadają pestkę o wielkości około 1 cm. Owoce są jadalne, można je jeść na surowo - są także świetną pożywką dla zwierząt leśnych.

Istnieją także odmiany mieszane, łączące w sobie cechy głogu jednoszyjkowego i dwuszyjkowego.

1.2. Czy owoce głogu są jadalne?

Owoce obu odmian są jadalne zarówno na surowo, jak i po obróbce termicznej. Wszystkie gotowe są do zbioru jesienią, kiedy osiągną właściwą dojrzałość, ale nie będą jeszcze zbyt miękkie. Zbyt dojrzałe lub nawet przegniłe tracą swoje właściwości zdrowotne, więc ich jedzenie nie przyniesie żadnych korzyści. Z kolei kwiatostany są gotowe do zbioru na przełomie maja i czerwca.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że właściwości zdrowotne wykazuje tylko biała lub bladoróżowa odmiana głogu. Dwuszyjkowy głóg szkarłatny pełni funkcję jedynie rośliny ozdobnej, a jego kwiaty i owoce są pozbawione właściwości leczniczych.

2. Jakie właściwości odżywcze posiada głóg?

Zarówno owoce głogu, jak i jego kwiatostany są bogate w składniki odżywcze i minerały, a więc wykazują korzyści zdrowotne. Kwiaty są źródłem witaminy C, witamin z grupy B oraz soli mineralnych. W głogu znajdziemy też mnóstwo witaminy B3, czyli niacyny. Głóg zawiera także spore ilości błonnika i olejków eterycznych.

Owoce głogu są także bogate we flawonoidy, czyli przeciwutleniacze, które aktywnie hamują procesy starzenia komórkowego i sprzyjają zapobieganiu chorób nowotworowych . Zawierają także oczywiście pektyny, a także beta-karoten. Można w nich także znaleźć spore ilości witaminy A, która wspiera wzrok i przyspiesza gojenie się ran .

Głóg dostarcza także sporo składników mineralnych, takich jak:

• potas
• sód
• magnez
• fosfor
• wapń

3. Jakie jest działanie głogu?

Regularne spożywanie produktów na bazie głogu przyczynia się do znacznej poprawy stanu naszego zdrowia. Oddziałuje na wiele układów naszego organizmu, wspierając pracę kluczowych jego organów i narządów. Warto włączyć go do codziennej diety szczególnie wtedy, kiedy jesteśmy zabiegani, a na skutek stresu tracimy naturalną odporność.

3.1. Czy spożywanie głogu jest dobrą metodą na prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego?

Duża zawartość flawonoidów w głogu sprawia, że owoc ten jest świetnym sposobem na walkę z problemami z krążeniem. Uszczelnia on naczynia krwionośne i zwiększa ich przepuszczalność.

Rozkurczają naczynia krwionośne, w tym naczynia wieńcowe, które dzięki temu doprowadzają więcej utlenionej krwi do serca. W efekcie ilość skurczów się zwiększa, a serce pracuje wydajniej.

3.2. Głóg Twoim sprzymierzeńcem w walce z problemami z ciśnieniem

Głóg znany jest przede wszystkim ze swoich właściwości obniżających ciśnienie, dlatego polecane są w szczególności osobom, które mają z tym problem. Także seniorzy powinni chętnie sięgać po produkty z głogu, ponieważ to u nich zwykle obserwuje się podwyższone ciśnienie.

Wzrost ciśnienia tętniczego może pojawiać się także u kobiet w ciąży - im także poleca się głóg w celu ustabilizowania swojego stanu bez konieczności sięgania po leki.

Warto jeść głóg w towarzystwie magnezu, ponieważ wzmacnia on jego działanie i chroni naczynia krwionośne.

3.3. Jaki składnik głogu pozwala poprawić odporność?

Ze względu na dużą zawartość witaminy C, głóg odgrywa ważną rolę we wspieraniu odporności organizmu. Witamina C to cenny składnik, który pomaga w walce z grypą i przeziębieniem zwłaszcza w okresie zwiększonej zachorowalności.

3.4. Czy głóg jest dobrym rozwiązaniem na problemy trawienne?

Zawartość witaminy PP sprawia, że głóg jest świetnym rozwiązaniem na problemy z układem pokarmowym. Przede wszystkim pomaga w trawieniu węglowodanów i tłuszczów, usprawniając tym samym przemianę materii. Redukuje uczucie pełności, wzdęcia, może złagodzić także delikatne bóle brzucha po jedzeniu.

Wysoka zawartość błonnika wspiera natomiast usprawnia perystaltykę jelit i pomaga pozbyć się nawracających, uporczywych zaparć.

3.5. Czy głóg dobrze wpływa na stres?

Olejki eteryczne wpływają na dobre samopoczucie. Te zawarte w owocach głogu dbają o to, abyśmy poczuli przyjemne odprężenie, zwłaszcza po bardzo ciężkim dniu. Głóg łagodzi napięcie nerwowe i pomaga osiągnąć wewnętrzny spokój, wpływa także na koncentrację.

Flawonoidy wpływają też na naczynia krwionośne znajdujące się w mózgu. Dotleniają go i sprawiają, że lepiej pracuje. Warto więc sięgnąć po głóg w czasie wytężonego wysiłku fizycznego i umysłowego.

3.6. Działanie rozkurczające i przeciwbólowe flawonoidów

Flawonoidy zawarte w głogu mają jeszcze wiele cennych zalet. Jedną z nich jest działanie rozkurczające, co sprawia, że regularne spożywanie owoców głogu łagodzi wiele dolegliwości bólowych. Poleca się je w szczególności kobietom, które borykają się z silnymi bólami menstruacyjnymi lub bardzo ciężko przechodzą PMS, czyli zespół napięcia przedmiesiączkowego.

Głóg może także pomóc w łagodzeniu bólu migrenowego.

4. Gdzie można kupić głóg i ile on kosztuje?

W każdym sklepie zielarskim i w każdej aptece znajdziemy wiele preparatów i suplementów diety, w których główną rolę odgrywa głóg.

W aptekach można dostać głóg w tabletkach, w postaci suszonych ziół lub jako gotowe napoje do picia. Ich cena różni się w zależności od rodzaju. Za suplementy i leki bez recepty zapłacimy od kilku do kilkunastu złotych. Głóg w butelkach będzie nieco droższy - jego cena wyniesie od 15 do 30 złotych za pół litra (w zależności od składu). Za 500 g suszonych owoców głogu zapłacimy około 15-20 złotych.

Preparaty na bazie głogu można kupić w aptekach, sklepach zielarskich, a także internetowych bio marketach.

4.1. Sok z głogu jako jedna z form spożycia.

Dostępne w aptekach produkty butelkowane to nic innego jak soki wyciśnięte z owoców głogu. Można je przygotować samodzielnie w sokowirówce lub kupić gotowe - te dobrej jakości będą miały czysty skład i pomogą nam zachować pełnię zdrowia.

Takie soki można pić samodzielnie, dodawać do herbat lub mieszać z wodą niegazowaną.

4.2. Suplementy diety na bazie głogu w formie tabletek

Na rynku istnieje wiele suplementów diety, które zawierają głóg, a także tych, które są złożone tylko z jego ekstraktów.

Zazwyczaj są to preparaty, które mają obniżyć ciśnienie, a także leki wspomagające pracę serca. Głóg może również wchodzić w skład środków uspokajających, środków działających przeciwko miażdżycy, preparatów stosowanych przy zaburzeniach gospodarki lipidowej oraz mieszanek witaminowych, mających na celu ogólne wzmocnienie organizmu. Głóg można spotkać również w składzie środków stosowanych przy urazach lub obrzękach.

Większość z tych leków można dostać bez recepty za niewielkie pieniądze.

5. Przepisy na zdrowe przetwory z głogu do samodzielnego wykonania

Oczywiście nie musimy robić tak dużych zakupów w sklepach zielarskich czy aptekach. Wiele rzeczy z wykorzystaniem głogu możemy wykonać samemu w domu.

Choć w teorii owoce głogu można spożywać na surowo, niektórzy dietetycy nie polegają tej praktyki i zalecają, aby mimo wszystko głóg zawsze poddawać obróbce termicznej.

5.1. Jak przyrządzić konfiturę z głogu?

Do przygotowania konfitury będzie potrzebne:

• 500 gramów świeżych owoców głogu
• 500 g cukru
• 150 ml wody (mineralnej lub przegotowanej)

Owoce należy wydrylować, zalać gorącą wodą i gotować do momentu, aż staną się miękkie. Po wystudzeniu głóg należy zblendować oraz dodać cukier do smaku. Doprowadzić do wrzenia i gotować aż do całkowitego rozpuszczenia się cukru. Następnie odstawić na noc, a rano przełożyć do słoiczków i zapasteryzować.

5.2. Wino i nalewka z głogu

Z głogu można też przygotować wino domowej roboty i nalewki. Przy przygotowywaniu wina z głogu należy wykazać się cierpliwością, gdyż w zależności od przepisu i zaleceń w nim zawartych, cały proces przygotowania wina może trwać nawet rok.

Mniej czasu, bo około pół roku zajmie przygotowanie nalewki z głogu. Alkohole na bazie głogu również wykazują działanie pozytywne dla zdrowia, jednak przy ich spożywaniu niezwykle ważny jest umiar (jak w przypadku każdego innego alkoholu).

Do przygotowania wina z głogu przyda się:

• 5 kilogramów owoców głogu
• 10 litrów wody
• 4 kilogramy cukru
• matka i pożywka drożdżowa

Dokładnie umyte i osuszone owoce należy pozbawić kwiatostanów. Nie trzeba drylować. Owoce należy zgnieść albo zblendować i umieścić w butli na wino. Następnie zalać przegotowaną, ale wystudzoną wodą. Kolejny krok to dodanie matki i pożywki drożdzowej i zamknąć butel, zostawiając rurkę fermentacyjną. Pozostawić na 3 dni, a następnie dodać około 3 kilogramy cukru. Im więcej dodamy, tym wino będzie mocniejsze.

Wino należy odstawić na kolejny tydzień, a po tym czasie odcedzić dokładnie. Uzyskany moszcz głogowy trzeba dobrze wygnieść. Następnie należy wlać wino z powrotem do butli i pozostawić na minimum miesiąc. Po tym czasie można zdjąć delikatny osad.

Im dłużej leżakuje wino, tym jest lepsze. Nalewkę z głogu przygotujemy natomiast wykorzystując:

• kilogram owoców głogu
• 4 szklanki spirytusu lub wódki
• 500 g białego lub trzcinowego cukru
• około 10 goździków, kawałek cynamonu i skórka z jednej cytryny do smaku
• 4 szklanki wody

Nalewkę należy przygotowywać w dużym słoju lub specjalnej butli. Należy wsypać tam owoce, zalać je szklanką wody i spirytusem i odstawić na dwa tygodnie. Przez ten czas codziennie należy wstrząsać naczyniem. Następnym krokiem jest zagotowanie pozostałych 3 szklanek wody z przyprawami. Następnie odlewamy spirytus od owoców i mieszamy go z powstałą mieszanką. Wlewamy z powrotem do słoja i odstawiamy na kolejne kilka dni. Nalewka jest gotowa do spożycia praktycznie od razu.

5.3. Jak przygotować herbaty i napary z głogu?

Z głogu można przygotować także pyszne herbatki i napary. Wystarczy zalać suszone kwiaty lub owoce wrzącą wodą. Można doprawić do smaku ulubionymi przyprawami i plasterkami cytryny.

Wspomagająco w terapii miażdżycy warto przygotować odwar z kwiatów głogu. Do jego przygotowania potrzebne będą:

• 2 łyżeczki suszonych kwiatów głogu
• szklanka wody

Wszystko mieszamy w garnku i doprowadzamy do wrzenia. Gotujemy przez kilka minut.Tak powstały odwar należy podzielić na 5 części i pić w ciągu całego dnia. Aby zrelaksować organizm i przygotować go na sen, warto każdego wieczoru wpijać herbatkę przygotowaną z 2 łyżeczek suszonych owoców głogu. Przed wypiciem należy poczekać 20 minut, aż herbata się zaparzy.

6. Jakie są przeciwwskazania do stosowania?

Niestety z dobroczynnego działania głogu nie powinni korzystać wszyscy. Z racji swoich właściwości nie nadaje się on głównie dla osób, które mają naturalnie niskie ciśnienie - zbyt mocny spadek może doprowadzić do wstrząsu spowodowanego hipotensją.