Kobalt - charakterystyka, występowanie, zastosowanie w przemyśle, niedobór, nadmiar
Kobalt jest pierwiastkiem chemicznym, należącym do grupy żelazowców. Mimo że ludzki organizm wykazuje znikome zapotrzebowanie dzienne na kobalt, to pełni on bardzo ważną funkcję w jego prawidłowym funkcjonowaniu.
1. Charakterystyka kobaltu
Kobalt - z łaciny cobaltum - został odkryty w 1735 roku przez szwedzkiego chemika Georga Brandta. Swoją nazwę zawdzięcza koboldowi – czyniącemu złośliwości krasnalowi, który często był posądzany o podrzucanie w miejsce cennego żelaza, uznawanego w XVIII wieku za bezwartościowego, kobaltu.
2. Występowanie kobaltu
W skorupie ziemskiej kobalt występuje zwykle przy złożach siarki, w formie 2 minerałów: kobaltynu i smaltynu. Kobalt jest wydobywany głównie w Afryce, gdzie znajdują się najbogatsze złoża tego minerału.
Inne kraje, w których prowadzi się wydobycie kobaltu, to m.in.: Kanada, Brazylia, Australia.
3. Zastosowanie pierwiastka w przemyśle
W przemyśle kobalt stosowany jest m.in. przy produkcji akumulatorów, elektroniki czy jako barwnik, np. przy produkcji farb czy zdobieniu wyrobów ceramicznych. W medycynie stosowany jest do sterylizacji sprzętu i odpadów medycznych oraz przy radioterapii.
Stosuje się go również w procesach utrwalania żywności. Kobalt wykazuje spontaniczne namagnesowanie, tak zwany ferromagnetyzm, co czyni go doskonałym dodatkiem w produkcji stopów magnetycznych.
4. Zapotrzebowanie ludzkiego organizmu na kobalt
Zapotrzebowanie ludzkiego organizmu na kobalt jest minimalne (0,05 ppm), jego niedobór prowadzi jednak do poważnych zaburzeń procesu krzepnięcia krwi.
Jako mikroelement kobalt wchodzi w skład witaminy B12 – kobalaminy. Wit. B12 – złożony związek chemiczny, gdzie kobalt jest atomem centralnym, pełni znaczącą role w procesie regulacji powstawania czerwonych ciałek krwi.
Jest również istotna dla reakcji biorących udział w przemianie węglowodanów, tłuszczów czy białek oraz w szeregu innych procesów.
Kobalamina chroni przed osteoporozą, wpływa korzystnie także na działanie układu nerwowego – bierze udział w powstawaniu otoczki mielinowej, która ma za zadanie chronić nasze komórki nerwowe.
To między innymi dzięki witaminie B12 łatwiej się uczymy i skupiamy uwagę, mamy lepszy nastrój. Kobalt w wit. B12 pobudza także apetyt, wpływa korzystnie na układ kostny czy zmniejsza we krwi poziom substancji tłuszczowych, tak zwanych lipidów.
5. Niedobór kobaltu
Kobalt to powszechny pierwiastek występujący w wielu produktach spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Niedobór kobaltu i kobalaminy dotyka najczęściej osoby będące na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej, chorujące na alkoholizm, bulimię czy anoreksję.
Przyczyną niedostatecznej ilość kobaltu i witaminy B12 w organizmie mogą być też schorzenie genetyczne bądź upośledzenie funkcji układu pokarmowego.
Niedobór kobaltu objawia się drażliwością, zaburzeniami depresyjnymi lub lękowymi, długotrwałym zmęczeniem, spadkiem wagi, problemami z widzeniem czy huśtawkami nastroju.
6. Podwyższona ilość kobaltu
Podwyższona ilość kobaltu w organizmie jest szkodliwa dla zdrowia. Upośledza pracę tarczycy i powoduje nadprodukcję czerwonych ciałek krwi.