Sos rybny - kalorie i wartości odżywcze, zastosowanie w kuchni, cena
Sos rybny to jedna z przypraw kuchni azjatyckiej, która pomimo nieprzyjemnego aromatu jest dodawana do wielu potraw. Okazuje się, że sos rybny wzbogaca dania o smak umami, jest częstym składnikiem zup, potraw smażonych, a nawet dressingów do sałatek. Często bywa też traktowany jako zamiennik soli lub element marynaty do mięs. Czym charakteryzuje się sos rybny i jak powstaje?
1. Co to jest sos rybny?
Sos rybny to popularna przyprawa kuchni azjatyckiej, stosowana do marynowania mięs, doprawiania i dosalania potraw. Powstaje z owoców morza lub niewielkich ryb, które zasypuje się solą w beczkach lub specjalnych naczyniach z gliny (15 kg soli na 100 kg ryb).
Całość zalewa się wodą, okrywa bambusowymi matami i przechowuje na słońcu. Proces fermentacji trwa 9-12 miesięcy, następnie uzyskany płyn jest zbierany, filtrowany i przelewany do małych butelek. Wówczas ponownie trafia na słońce na kilka tygodni.
Istnieje przekonanie, że najlepszy sos powstaje z pięciu gatunków ryb. Sos rybny to jedna z najważniejszych przypraw kuchni tajskiej, koreańskiej, japońskiej, wietnamskiej i chińskiej.
Jest stosowany w niewielkich ilościach, ze względu na dużą zawartość soli, ale jednocześnie stanowi źródło naturalnego kwasu glutaminowego, czyli nośnika smaku umami.
Jest on traktowany za jeden z podstawowych smaków, określanych jako wyśmienity i intensywny. Sos rybny traci swój nieprzyjemny zapach w trakcie gotowania i niezwykle skutecznie podkreśla smak potraw.
Odkryto go w pierwszym tysiącleciu p.n.e. w Chinach, w Rzymie podobny produkt nosi nazwę garum, natomiast w Anglii - sos Worcestershire.
2. Kalorie i wartości odżywcze sosu rybnego
100 gramów sosu rybnego zawiera:
- wartość energetyczna - 34 kcal,
- tłuszcz - 0 g,
- kwasy tłuszczowe nasycone - 0 g,
- cholesterol - 0 mg,
- węglowodany - 3,6 g,
- w tym błonnik - 0 g,
- w tym cukry - 3,6 g,
- białko - 5 g,
- sód - 7 851 mg,
- potas - 288 mg,
- witamina C - 0,5 mg,
- żelazo - 0,8 mg,
- witamina B6 - 0,4 mg,
- magnez - 175 mg,
- wapń - 43 mg,
- witamina D - 0 IU,
- witamina B12 - 0,5 µg.
3. Jaki wybrać sos rybny?
Najlepszy sos rybny ma minimalną liczbę składników, najczęściej anchois i sól. Im większa zawartość ryb tym lepiej, warto również wybierać sos z pierwszego tłoczenia, pomimo stosunkowo wysokiej ceny.
Warto unikać produktów z dodatkiem sztucznych barwników i wzmacniaczy smaku, na przykład glutaminianu sodu (E 621). Substancja ta wywiera negatywny wpływ na zdrowie, może odpowiadać za napady niepokoju, ataki padaczki, stany depresyjne, a nawet arytmię.
Sos rybny można kupić w sklepach internetowych, w punktach z orientalną żywnością i w dużych supermarketach. Cena sosu rybnego wynosi od 7 do 13 zł za 150 ml buteleczkę.
4. Zastosowanie sosu rybnego w kuchni
Sos rybny stosuje się w niewielkich ilościach, by uniknąć przesolenia potraw. Służy on wzmocnieniu smaku innych składników, zwykle ryb lub owoców morza.
W kuchni azjatyckiej jest dodawany do potraw stir-fry, smażonych w woku na dużym ogniu. Znajduje się też we wszystkich daniach, zawierających czosnek, chili, imbir i mleczko kokosowe.
Sos rybny świetnie komponuje się również z oregano, słodką papryką, miętą, kolendrą, limonką, miodem czy trawą cytrynową. Skutecznie wzmacnia smak fasoli szparagowej, cebuli, szpinaku, ogórków i kapusty.
Warto stosować go również do marynowania mięsa, ponieważ sprawia, że staje się ono kruche i soczyste. Sos w połączeniu z sokiem z limonki i wodą często stosowany jest jako dressing do sałatek i pieczonych warzyw.
