Chleb żytni - kalorie, wartości odżywcze, przepis na chleb na zakwasie i na drożdżach

Przepis na chleb żytni nie jest trudny, a domowy wypiek smakuje doskonale w towarzystwie różnego rodzaju smarowideł. Samodzielne pieczenie chleba pozwala na kontrolowanie jego składu i częstowanie bliskich zawsze pysznymi, chrupiącymi kanapkami. Jak zrobić idealny chleb żytni oraz domowy zakwas?

1. Dlaczego warto jeść chleb żytni?

Chleb żytni ma wiele zalet, a jego spożywanie pomaga utrzymać zdrowie oraz szczupłą sylwetkę. W porównaniu z chlebem białym wersja żytnia dostarcza większej ilości witamin i minerałów, a także zawiera znacznie więcej błonnika pokarmowego, dzięki czemu usprawnia trawienie.

Powinny na niego uważać jedynie osoby, borykające się z problemami żołądkowymi – wrzodami, refluksem czy zespołem jelita drażliwego. Nadmiar błonnika oraz nieprzetworzonych zbóż może utrudnić trawienie i wywołać nieprzyjemne dolegliwości.

Domowy chleb żytni jest smaczny, chrupiący i dostarcza wszystkich cennych makroskładników.

2. Kalorie i wartości odżywcze chleba żytniego

W 100 gramach domowego chleba żytniego znajduje się ok. 260 kalorii, w tym:

• 9 g białka
• 3 g tłuszczu
• 48 g węglowodanów (w tym 4 g cukru)
• 6 g błonnika

Dodatkowo w chlebie żytnim znajdziemy spore ilości wapnia, żelaza oraz magnezu. Warto przygotowywać go z dobrej jakości mąki – wówczas wartości odżywczych będzie jeszcze więcej.

3. Przepis na chleb żytni na zakwasie

Aby przygotować tradycyjny chleb żytni na zakwasie, potrzebujemy:

• ok. 500 g mąki żytniej
• ok. 150 g zakwasu żytniego
• 1.5 szklanki letniej wody
• łyżeczkę soli
• opcjonalnie ziarna i pestki do dekoracji

Foremkę smarujemy odrobiną oleju lub masła, a następnie oprószamy lekko mąką. Następnie do miski wsypujemy całą przygotowaną mąkę żytnią, sól, dobrze wymieszany zakwas i ewentualne dodatki (pestki, nasiona, etc.).

Mieszamy aż do uzyskania jednolitej konsystencji (najlepiej silikonową szpatułką). Masa powinna być klejąca i bardzo gęsta. Tak przygotowaną mieszankę przelewamy do foremki, przykrywamy folią i ściereczką, a następnie odstawiamy na ok. 4 godziny do wyrośnięcia.

Po tym czasie piekarnik nastawiamy na 210 stopni. Chleb odkrywamy, posypujemy według uznania ziarnami, a następnie pieczemy przed ok. godzinę. Po tym czasie wyjmujemy go z formy i studzimy na kratce.

3.1. Domowy zakwas

Domowy zakwas to doskonały sposób na to, aby zawsze mieć możliwość upieczenia pysznego chleba. Zakwas powstaje z połączenia mąki i wody. Taka mieszanka fermentuje w naczyniu przez ok. 5 dni, a potem jest gotowa do użycia.

Aby przygotować zakwas, należy wymieszać w słoiku ok. 100 gramów mąki żytniej oraz odrobinę wody. Masa ma przypominać gęste ciasto naleśnikowe i musi być dokładnie wymieszana. Następnie należy słoik przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce na ok. 12 godzin (najlepiej zacząć rano).

Po tym czasie zakwas należy wymieszać, przykryć i odstawić na noc. Następnie przez kolejne kilka dni codziennie rano i wieczorem dosypujemy ok. 100 g mąki oraz mieszamy z wodą. Ciasto ma cały czas przypominać gęstą masę na naleśniki lub racuchy.

Po 5 dniach zakwas jest gotowy. Słoik można zamknąć i postawić w temperaturze pokojowej.

4. Przepis na chleb żytni na drożdżach

Nie każdy lubi i nie każdy potrafi przygotować chleb na zakwasie. Na szczęście można przygotować domowy wypiek przy użyciu świeżych drożdży – taki chleb smakuje równie dobrze i ma te same właściwości odżywcze, co klasyczny chleb na zakwasie.

Aby przygotować chleb żytni na drożdżach, potrzebujemy:

• 500 g mąki żytniej
• 25 g świeżych drożdży
• 1.5 szklanki ciepłej, ale nie gorącej wody (ok. 400 ml)
• płaską łyżkę soli
• łyżeczkę cukru
• 3 łyżki oleju

Foremkę natłuszczamy olejem i lekko wysypujemy mąką. W dużym naczyniu mieszamy prawie całą wodę (zostawiamy w szklance ok. 100ml) z mąką i odstawiamy na kilka minut. Do pozostałej wody wkruszamy drożdże i dodajemy szczyptę cukru.

Do miski z mąką dodajemy mieszankę drożdżową, sól, cukier oraz olej. Mieszamy, aż konsystencja ciasta będzie jednolita. Jeśli ciasto będzie za gęste, można dodać kilka łyżek wody.

Tak przygotowaną masę przykrywamy i odstawiamy na ok. 2 godziny, aż podwoi swoją objętość. Po tym czasie delikatnie mieszamy szpatułką i przekładamy do foremki. Całość odstawiamy na ok. 40 minut, w tym czasie nagrzewamy piekarnik do 200 stopni.

Wkładamy chleb i pieczemy go przez 10-15 minut. Następnie zmniejszamy temperaturę na 180 stopni i pieczemy ok. godziny. Następnie wyjmujemy z blaszki i studzimy na kratce.