Niedobór cynku

Cynk jest składnikiem enzymów biorących udział w metabolizmie białek, węglowodanów oraz tłuszczów. Uczestniczy w magazynowaniu insuliny oraz zwiększa jej stężenie we krwi.

Inne ważne funkcje pełnione przez cynk w komórkach:

• bierze udział w syntezie kwasów nukleinowych DNA i RNA,
• uczestniczy w ekspresji genów,
• zapewnia prawidłowy stan błon komórkowych,
• wykazuje działanie antyoksydacyjne,
• przeciwdziała utlenianiu nienasyconych kwasów tłuszczowych,
• uczestniczy w procesach odpornościowych,
• jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania skóry i błon śluzowych.

Liczne badania wykazały również, że cynk uczestniczy w usuwania z organizmu metali ciężkich - kadmu i ołowiu. Ponadto odgrywa istotną rolę w procesie odczuwania smaku.

Nieodpowiednio zbilansowana dieta to główna przyczyna niedoboru cynku w organizmie. Jak rozpoznać deficyt?

Do głównych objawów niedoboru cynku w organizmie należą:

• obniżenie odporności w organizmie,
• zahamowanie wzrostu,
• opóźnienie okresu dojrzewania,
• schorzenia skóry (egzemy, rozstępy, sucha skóra),

• wypadanie włosów,

   

• zaburzenie procesów gojenia się ran,
• brak apetytu i utrata masy ciała,
• przyspieszenie procesu starzenia się,

• zaburzenia w odczuwaniu smaków i zapachów,

   

• zaburzenia hormonalne u mężczyzn.

Ponadto niedobór cynku w ciąży prowadzi do zahamowania rozwoju płodu oraz niedorozwoju mózgu dziecka.

Do niebezpiecznego deficytu najczęściej dochodzi wtedy, gdy organizm ma zwiększone zapotrzebowanie na ten związek, np. w ciąży, okresie laktacji, podczas dużego wysiłku fizycznego czy rekonwalescencji po chorobie.

Należy przy tym pamiętać, że nadmiar cynku również jest szkodliwy i może powodować wymioty, osłabienie organizmu, niedokrwistość.

Dzienne zapotrzebowanie na cynk jest uzależnione od wieku - u osób dorosłych wynosi 10-15 mg, u dzieci 10 mg, z kolei u noworodków 3-5 mg.

Głównymi źródłami cynku są produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, jaja, ryby, ostrygi, w mniejszym stopniu roślinnego, czyli nasiona słonecznika, dyni, kiełki pszenicy i otręby pszenne, a także czosnek, cebula. Z pokarmów pochodzenia roślinnego wchłanianie cynku jest ograniczone ze względu na dużą ilość kwasu fitynowego. Nadmiar wapnia, magnezu oraz żelaza w diecie również utrudnia przyswajanie cynku.

Zawartość cynku w produktach spożywczych

Cynk wchłaniany jest w jelicie cienkim, a jego przyswajalność wynosi 20-40 proc. Nadmiar cynku wydalany jest z moczem.

Cynk uczestniczy w procesach rozrodczych. Odgrywa istotną rolę w wytwarzaniu spermy oraz podtrzymuje żywotność plemników. Prowadzi do zaburzeń płodności, w wyniku zmniejszenia liczby plemników w spermie oraz spadku ich żywotności, powodując nawet niepłodność. Spadek poziomu cynku w organizmie może wywołać obrzęk gruczołu krokowego, który powoduje utrudnienia w oddawaniu moczu oraz hamowanie transportu plemników z jąder. Niedobór cynku u chłopców może powodować niedorozwój narządów rozrodczych (hipogonadyzm).