Przewodnik po witaminach – których naprawdę potrzebujemy, a których unikać?

Suplementacja witaminy D jest jak najbardziej wskazana, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Ze względu na szerokość geograficzną, w jakiej się znajdujemy, niedobory tego związku są wśród Polaków powszechne. Dzieje się tak, gdyż kąt padania promieni słonecznych jest w ciągu drugiej połowy roku (a także w miesiącach wczesnowiosennych) zbyt mały, a to właśnie promieniowanie ultrafioletowe stymuluje jej syntezę w organizmie.

Tymczasem witamina D warunkuje prawidłowy przebieg wielu zachodzących w organizmie procesów. Jest niezbędna do prawidłowego rozwoju kości, poprawia pracę układu odpornościowego i hamuje procesy zapalne. Przyjmowana przez ciężarne zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu i stanu przedrzucawkowego.

Niedobór tej słonecznej witaminy wiąże się z zagrożeniem wystąpienia cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, udaru mózgu oraz zawału serca. Dowiedziono także, że może sprzyjać rozwojowi niektórych typów nowotworów, m.in. raka piersi, prostaty oraz trzustki.

Szereg badań, których wyniki opublikowano na łamach magazynu „Annal of Internal Medicine”, dowodzi, że stosowanie zestawów multiwitamin przez osoby, które dobrze się odżywiają, nie przynosi praktycznie żadnych wymiernych korzyści.

Najbardziej wymowne są w tym kontekście wyniki testów przeprowadzonych na grupie sześciu tysięcy osób przez ekspertów z Brigham and Women's Hospital w Bostonie. Część z ochotników każdego dnia sięgała po multiwitaminy, podczas gdy pozostałym podawano placebo. Po upływie 12 lat okazało się, że określone wyniki członków obydwu grup właściwie się nie różnią.

Tymczasem naukowcy przyznają, że korzyści z zażywania multiwitamin są tak niewielkie, że dalsze badania nad nimi są po prostu zbędne. Wydane na ich zakup pieniądze lepiej zatem zainwestować w warzywa i owoce.

Suplementacja cynku wskazana jest przede wszystkim w okresach wzmożonej zachorowalności. Przyjmowany w postaci pastylek, syropu czy tabletek w momencie pojawienia się pierwszych objawów infekcji skutecznie zmniejsza bowiem czas trwania oraz nasilenie przeziębienia.

Tak wynika z badań indyjskich lekarzy, którzy udowodnili ponadto, że podawanie cynku dzieciom podczas antybiotykoterapii pozwala zmniejszyć stosowaną dawkę leku, a co za tym idzie uchronić je przed uodpornieniem się na antybiotyk.

Cynk pozytywnie wpływa nie tylko na układ odpornościowy. Pierwiastek bierze udział w procesie mineralizacji kości, przyspiesza gojenie się ran, warunkuje optymalną produkcję insuliny przez trzustkę, pomaga utrzymać zdrowe ciśnienie krwi i zapewnia właściwą pracę serca.

Jak wynika z danych opublikowanych w „New England Jurnal of Medicine”, nic nie potwierdza pozytywnego wpływu suplementacji witaminy B3 na funkcjonowanie organizmu. Dowiedziono natomiast, że może to spowodować zwiększenie podatności na infekcje, zaburzenia pracy wątroby, a nawet skłonność do krwawień wewnętrznych.

Przedawkowanie prowadzi do wystąpienia zmian skórnych, takich jak choćby zaczerwienienie czy wysypka. Może wywołać utratę łaknienia, wzrost stężenia glukozy we krwi oraz arytmię serca. Nadmiar witaminy B3 skutkuje ponadto znacznym pogorszeniem jakości wzroku, a w najgorszym przypadku – całkowitą jego utratą.

Na ten rodzaj witaminy uważać powinni przede wszystkim panowie w średnim wieku. Eksperci z kliniki w Cleveland przeprowadzili testy na grupie około 35 tysięcy zdrowych mężczyzn, którzy przez kilka lat przyjmowali witaminę E w dawkach dostępnych na rynku. Okazało się, że po kilku latach ryzyko wystąpienia raka prostaty zwiększyło się w ich przypadku aż o 17 proc.

Nadmiernej suplementacji nie zaleca się także osobom niezbyt aktywnym fizycznie. Długotrwałe przyjmowanie witaminy E może doprowadzić do osłabienia mięśni, bólu głowy, pogorszenia jakości widzenia, a nawet zaburzenia pracy jelit.