Dawkowanie kwasu foliowego
Kwas foliowy (folacyna, witamina B9) wpływa na metabolizm komórek całego organizmu. Niedobór lub brak kwasu foliowego w diecie jest przyczyną zaburzeń w procesach metabolicznych istotnych dla życia oraz prowadzi do upośledzenia wzrostu i rozwoju. Kwas foliowy u kobiet w ciąży warunkuje jej prawidłowy przebieg oraz rozwój płodu.
1. Funkcje kwasu foliowego
Kwas foliowy jest związkiem o dużym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jego główną rolą jest dostarczanie reszt węglowych wielu związków uczestniczących w podziałach komórkowych, a tym samym bierze udział w syntezie materiału genetycznego DNA,
białek oraz przemianach aminokwasów.
Witamina B9 jest niezbędna do syntezy otoczki mielinowej otaczającej włókna nerwowe. U kobiet w ciąży zmniejsza ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej.
Najlepszym źródłem kwasu foliowego są surowe lub krótko gotowane na parze zielone warzywa liściaste, jak kapusta włoska, sałata, brukselka, brokuły, szpinak, szparagi. Spore ilości kwasu foliowego dostarczają również nasiona roślin strączkowych - groch, soja czy fasola. Niewielkie ilości kwasu foliowego są syntezowane w przewodzie pokarmowym przez bakterie jelitowe
Zawarta w produktach spożywczych witamina B9 jest wrażliwa na działanie wysokiej temperatury, promieni słonecznych, a także tlenu i jonów żelaza. Podczas przechowywania oraz gotowania i smażenia większość folianów ulega zniszczeniu. Wchłanianie kwasu foliowego utrudniają również używki – palenie papierosów oraz alkohol.
Stany zapalne przewodu pokarmowego, zwłaszcza jelit, np. celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, oraz przyjmowanie niektórych leków (np. aspiryna, ibuprofen, biseptol, hormonalne doustne środki antykoncepcyjne) znacznie zmniejszają biodostępność kwasu foliowego.
2. Suplementacja kwasu foliowego
Kwas foliowy uczestniczy w wielu procesach metabolicznych, dlatego też musi być przyjmowany w odpowiednich ilościach. Na niedobór kwasu foliowego szczególnie wrażliwy jest rozwijający się płód. Niedobór kwasu foliowego w ciąży jest przyczyną wad rozwojowych płodu - wady cewy nerwowej.
Z kolei niedobór kwasu foliowego u osób dorosłych jest przyczyną niedokrwistości megaloblastycznej, zaburzeń podziałów komórkowych. Bardzo wrażliwy na niski poziom witaminy B9 jest układ nerwowy, niedobór objawia się nadpobudliwością, trudnościami w zasypianiu, uczuciem przemęczenia oraz trudnościami z koncentracją oraz zapamiętywaniem.
Odpowiednie spożycie kwasu foliowego przeciwdziała rozwojowi miażdżycy oraz choroby wieńcowej. Przyjmowanie kwasu foliowego w tabletkach zaleca się kobietom w okresie prokreacyjnym, planującym ciążę oraz podczas jej trwania. Zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy występuje również u kobiet stosujących leki antykoncepcyjne oraz przeciwpadaczkowe. W takich przypadkach zaleca się przyjmowanie kwasu foliowego w dawce 0,4 do 5 mg na dobę.
Nadmiar kwasu foliowego jest wydalany z moczem, dlatego też rzadko obserwuje się objawy przedawkowania. Kwas foliowy z tabletek warto przyjmować z witaminą C, gdyż zwiększa jego biodostępność, oraz popijać wodą.