Stomia - dieta, zasady żywienia chorych

Stomia, nazywana również przetoką jelitową, odbytem brzusznym, odbytem sztucznym lub przetoką moczową, to operacyjnie wytworzone połączenie narządów wewnętrznych (najczęściej jelita grubego) ze skórą. Nazwa „stomia” pochodzi z języka greckiego i oznacza „otwór”. Stomia jelitowa to sztuczne wyprowadzenie jelita grubego lub cienkiego poza jamę brzuszną.

Stomia wyprowadzana jest na przedniej ścianie brzucha, ponieważ tam istnieją właściwe warunki do zaopatrzenia w sprzęt stomijny. Dzięki możliwości wyłonienia stomii jelitowej ratuje się ludzkie życie. Istnieje wiele jej rodzajów i przyczyn wyłonienia. Może zostać wywołana czasowo lub na stałe. Stomia jelita grubego nazywana jest kolostomią, a stomia jelita cienkiego – ilostomią.

1. Dieta po stomii

Pacjent po zabiegu wyłonienia stomii powinien prowadzić tak dobraną dietę, która nie będzie powodowała biegunek ani zaparć. Sposób odżywiania się musi być zdrowy i zróżnicowany po to, aby wzmacniać organizm i sprawić, aby był odporniejszy na większość chorób. Poniżej podstawowe zalecenia dla osób ze stomią.

• Ułożenie jadłospisu – jest to zadanie szczególnie ważne zaraz po wyjściu ze szpitala. Jadłospis powinien być podobny do szpitalnego. Dieta w tym czasie powinna być lekkostrawna i tak przygotowana, aby zapewnić organizmowi otrzymywanie wszystkich składników odżywczych. W okresie pierwszych dni po wypisaniu ze szpitala trzeba koniecznie unikać słodyczy oraz tłustych dań, które mogą powodować nieprzyjemne dolegliwości układu pokarmowego.
• Stopniowe rozszerzanie diety – nowe składniki do diety należy wprowadzać w dwu- lub trzydniowych odstępach. Jeśli po spożyciu na przykład orzechów, śmietany czy bananów pojawi się biegunka, trzeba zrezygnować z danego produktu na kilka dni i dopiero po pewnym czasie włączyć go do diety. Gdy po ponownym wprowadzeniu okaże się, że pojawiają się dolegliwości, trzeba z niego zrezygnować.
• Obserwacja cyklu wypróżnień – pacjent powinien obserwować wszelkie zmiany w tolerancji pokarmów i umieć ocenić, jakie produkty mogą mu zaszkodzić, a jakie może spożywać bez obaw. Jeśli po spożyciu jakichś pokarmów pojawią się wzdęcia, kolki, bóle brzucha, biegunki czy zaparcia, trzeba zrezygnować z danego produktu.
• Najważniejsze składniki odżywcze – dieta przy stomii powinna być bogata zwłaszcza w białka i witaminy, ponieważ dzięki tym składnikom rana pooperacyjna goi się prawidłowo.

Zobacz film: "Kiedy zaleca się stosowanie probiotyków?"

2. Zasady żywienia chorych ze stomią

Oprócz wyżej wymienionych wskazówek dla osób po stomii, warto pamiętać o kilku innych zasadach właściwego odżywiania się.

• Posiłki należy spożywać regularnie, najlepiej zawsze o tej samej porze.
• Warto spożywać 5 posiłków dziennie, które są małe pod względem objętościowym, dzięki temu składniki odżywcze będą lepiej przyswajalne.
• Należy codziennie wypijać co najmniej 2 litry wody, jest to konieczne do właściwej pracy jelit.
• Należy spożywać jogurty naturalne zawierające bakterie probiotyczne, które korzystnie wpływają na funkcjonowanie przewodu pokarmowego.
• Spożywanie produktów pełnoziarnistych (płatki owsiane, pieczywo żytnie, graham, ryż brązowy) skutecznie zapobiega zaparciom. Zawierają one sporo ilości błonnika oraz witamin z grupy B.
• Wskazane jest ograniczenie spożycia słodyczy oraz tłustych produktów i potraw.
• Spożywane potrawy należy długo żuć, aby nie wystąpiły w kale niestrawione resztki pokarmu.
• Należy zrezygnować ze smażenia na rzecz gotowania i pieczenia w folii. Jest to dużo zdrowsze i znacznie bardziej lekkostrawne.
• Odradza się kapustę, groch, fasolę, bob](https://portal.abczdrowie.pl/bob), cebulę oraz szparagi. Nasilają one perystaltykę jelit i mają działanie gazotwórcze. Ponadto są odpowiedzialne za nieprzyjemny zapach gazów. Aby uniknąć niemiłej woni, warto spożywać żurawinę, sok żurawinowy, jogurty, sok pomidorowy oraz natkę pietruszki.
• Nie powinno się pić alkoholu i stosować ostrych przypraw.
• Po spożyciu buraków, truskawek, botwinki, sosu pomidorowego oraz niektórych leków (na przykład preparatów żelaza) może nastąpić zmiana koloru stolca, ale jest to tylko tymczasowa sytuacja, która nie stanowi zagrożenia dla zdrowia chorego.
• Jeśli doszło do zaparć, należy zwiększyć ilość spożywanych owoców i warzyw. Mogą być surowe lub gotowane. Na zaparcia pomagają duże ilości płynów, może to być woda mineralna, ale warto spróbować także wody z miodem lub naparu z nasion lnu – napoje te działają pobudzająco na perystaltykę jelit.
• W przypadku biegunki osoba ze stomią powinna bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem i na bieżąco uzupełniać płyny, by nie doszło do odwodnienia organizmu. Wskazane jest spożycie kleiku ryżowego, bananów (zawierają dużo potasu), a także, w późniejszym okresie biegunki, marchwianki i sucharków.

Prowadzenie diety powinno być kontrolowane przez lekarza, szczególnie w przypadku pacjentów ze stomią, u których nie usunięto całej zmiany nowotworowej, jeśli taka była. W przypadku tych osób dieta powinna zapobiegać rozwojowi nowotworu, zatem nie może być to dieta, która zawiera dużo witaminy B12. Warto racjonalnie zaplanować swoje żywienie, ponieważ ma ono niebagatelne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.