Kawa w ciąży - właściwości kawy, wpływ kawy na płód

Początek picia kawy datuje się na XV wiek. Największymi producentami kawy na świecie są: Brazylia, Kolumbia oraz Etiopia. Słowo „kawa” pochodzi od arabskiego „gehwa” i oznacza „zmniejszający zmęczenie”. Ziarna kawy, z których przygotowuje się napar, są bogatym źródłem kofeiny. Zawartość kofeiny w filiżance kawy może wynosić w zależności od rodzaju kawy od 2 do 115 mg. Kofeina jest alkaloidem, który należy do najczęściej stosowanych substancji psychoaktywnych. Źródło kofeiny, oprócz kawy, stanowią również: herbata, czekolada, kakao oraz napoje energetyzujące.

Tabela. Zawartość kofeiny w napojach i produktach spożywczych.

W kawie obok kofeiny znajdują się także inne substancje aktywne. Do tej pory odkryto ponad 700 takich związków. Należą do nich polifenole, które nie tylko nadają smak i aromat kawie, ale także wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe oraz przeciwzapalne.

Jakie właściwości wykazuje wypita kawa w ciąży? Po spożyciu kawy, 90% zawartej w niej kofeiny zostaje wchłonięte z żołądka do krwiobiegu, a następnie rozprowadzone po całym organizmie. Kofeina przenika do mózgu oraz przez łożysko do płynu owodniowego, jak również do mleka oraz spermy. Kofeina nie kumuluje się w organizmie. Po 3-4 godzinach od spożycia ulega wydaleniu, jednakże czas ten wydłuża się do 10 godzin u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne, a w ciąży do 11 godzin.

Wpływ kawy na mózg wiąże się z pobudzaniem ośrodkowego układu nerwowego, kory mózgowej, nerwu błędnego oraz ośrodków odpowiedzialnych za oddychanie i kurczliwość naczyń krwionośnych. Co więcej, kofeina zwiększa sprawność myślenia oraz zmniejsza zmęczenie psychiczne i fizyczne. Ponadto przyspiesza przemianę materii, pobudza wydzielanie soku żołądkowego oraz wykazuje słabe działanie moczopędne.

Ze względu na właściwości pobudzające kawy, napój ten jest często spożywany przez osoby młode. Jednakże istnieje pytanie, czy kawa w ciąży nie wpływa niekorzystnie na przebieg tego stanu i rozwój płodu. Badania doświadczalne na zwierzętach wykazały teratogenne właściwości kofeiny, czyli że powoduje ona powstawanie wad rozwojowych płodu. Jednakże u ludzi takich cech nie wykazano. Obserwacje kliniczne i badania epidemiologiczne wskazały, że spożywanie kofeiny w dawce powyżej 300 mg/dzień zwiększa ryzyko poronienia, natomiast dawka powyżej 150 mg/dzień powoduje niską masę urodzeniową noworodka. Ponadto, spożywanie kawy w ciąży może zwiększać ryzyko śmierci płodu poprzez zmianę gospodarki hormonalnej (kortyzolu, progesteronu, testosteronu) mającej istotny wpływ na przebieg ciąży. Podczas wykonywania zapłodnienia metodą in vitro zauważono, że u kobiet, które piły kawę w ciąży (zawartość kofeiny w dawce 2-50 mg/dzień), częściej występowało obumarcie płodu oraz poronienia. Z kolei u kobiet, które spożywały więcej niż 50 mg kofeiny dziennie, następowało skrócenie czasu ciąży średnio o nawet 3 tygodnie.

Kobiety w ciąży nie powinny pić nadmiernej ilości kawy również ze względu na fakt, iż wypłukuje ona z organizmu wapń i magnez, przyczyniając się tym samym do osłabienia kości oraz pogorszenia stanu zębów. Ponadto, nadmierne spożycie kawy w ciąży może powodować niepokój, bezsenność, nadmierną potliwość, a także przyspieszenie pracy serca, nasilenie bólów w chorobie niedokrwiennej serca.