Komosa - charakterystyka, rodzaje, właściwości, komosa w kuchni

Komosa to określenie używane dla wielu roślin należących do rodziny komosowatych. W Polsce występuje ponad 30 różnych odmian komosy, a na świecie jest ich ponad 100. Wiele roślin komosowatych to pospolite chwasty, ale są wśród nich również bardzo wartościowe dla człowieka gatunki.

Najbardziej znanym gatunkiem jest komosa biała, czyli lebioda. Roślina ta występuje na terenie całego kraju i jest chwastem. Bywa ona nazywana pokarmem dla biedoty, ponieważ w przeszłości na przednówku biedne wiejskie rodziny, którym brakowało pożywienia, sięgały właśnie po rosnącą niemalże wszędzie lebiodę. Nic dziwnego – komosa biała jest bardzo wartościową rośliną - zawiera białko, żelazo oraz wiele witamin (w tym witaminy A i C).

W smaku przypomina szpinak. Wielu wielbicieli dzikich roślin uważa nawet, że jest od niego smaczniejsza. Warto wiedzieć, że korzeń i ziele lebiody mają właściwości lecznicze. Napar z liści można stosować dla złagodzenia kaszlu i leczenia zapalenia oskrzeli albo zewnętrznie – na rany skóry.

Z drugiej strony należy pamiętać o tym, że starsze liście i nasiona komosy białej mogą mieć działanie fotouczulające, nie należy więc spożywać ich przed wystawieniem się na działanie słońca. Może ona także wywoływać alergię u osób uczulonych na pyłki. Dozwolone jest spożywanie wyłącznie młodych liści i nasion. Przegięte w dół listki mogą wskazywać na obecność mszyc.

Komosa czerwonawa to roślina występująca na półkuli północnej, również w Polsce. Już od czasów prehistorycznych była uprawiana jako roślina jadalna – spożywano jej liście, a z nasion robiono mąkę i kaszę. Jednak podobnie jak w przypadku komosy białej, należy wybierać wyłącznie młode liście i nasiona.

Warto również wspomnieć o komosie rózgowej, która może pięknie ozdobić ogród, ale nie tylko. Owoce komosy rózgowej przypominają nieco truskawki i są jadalne. Do spożycia nadają się również liście tej rośliny.

Komosa ryżowa, czyli „złote zboże Inków”, to najbardziej znany rodzaj komosy, zaliczany nawet do superfood, czyli produktów spożywczych o niezwykłych wartościach odżywczych. Dlaczego? Głównie ze względu na to, że w 20 proc. składa się z pełnowartościowego białka, zawiera też witaminy i minerały. Quinoa jest też bogata w błonnik, zdrowe kwasy tłuszczowe i nie zawiera glutenu.

Świetnie zastępuje ryż i inne kasze, a nawet płatki owsiane. Smak i bogactwo cennych substancji sprawiły, że komosa ryżowa stała się bardzo popularna wśród osób interesujących się zdrowym stylem życia na całym świecie. Jest uprawiana w Ameryce Południowej ze względu na sprzyjający klimat. W Polsce istnieje kilka gospodarstw ekologicznych zajmujących się jej uprawą.

Komosa ryżowa jest bardzo polecana wegetarianom i weganom, ponieważ jest świetnym roślinnym źródłem białka. Quinoa jest lekkostrawna, dlatego nadaje się dla dzieci, osób starszych oraz kobiet w ciąży. Dzięki temu, że nie zawiera glutenu, może być elementem diety osób z celiakią. Sprawdza się również w diecie odchudzającej, ponieważ dostarcza sporo wartości odżywczych.

W sklepach z żywnością ekologiczną można spotkać 3 rodzaje komosy ryżowej: białą, czerwoną i czarną. Różnią się nieznacznie smakiem, dlatego warto spróbować każdego rodzaju. Komosa o białych ziarnach ma delikatny smak i bardzo pęcznieje w czasie gotowania. Czarna i czerwona komosa mają wyraźniejszy smak i są bardziej chrupiące po ugotowaniu.

Młode liście wszystkich gatunków komosy nadają się do spożycia. Są bogate w witaminę C, beta-karoten oraz białko. Z powodzeniem można ich używać do sałatek z różnymi świeżymi warzywami. Liście komosy można jeść tak samo jak szpinak, czyli podsmażać na patelni z dodatkiem masła i czosnku, a następnie serwować do obiadu. Sprawdzą się również jako składniki różnego rodzaju farszów do tart, pierogów, naleśników czy pieczonych warzyw (np. papryki, cukinii). Jadalne są też nasiona komosy, z których można przygotować kaszę lub zmielić je na zdrową mąkę.

Najwięcej możliwości daje jednak komosa ryżowa. Na początek ziarna komosy ryżowej należy opłukać 2–3 razy i odcedzić na sicie, a następnie ugotować w dwóch objętościach wody (może być jej trochę więcej lub mniej – zależnie od naszych preferencji). Gotuje się ją pod przykryciem przez około 12–15 minut. Następnie można ją odstawić na kolejne 15 minut.

Komosa ryżowa dobrze zastępuje ziemniaki, ryż i kaszę do obiadu. Można ją podawać z sosem warzywnym, mięsem czy rybami. Dobrze sprawdza się w zapiekankach, zupach i sałatkach.

Quinoa jest niezwykle uniwersalna, ponieważ dobrze smakuje zarówno w wytrawnych daniach, jak i słodkich przysmakach. Nie wiesz, co przyrządzić z tego produktu? Wypróbuj 7 pomysłów na dania z komosą ryżową.