Wszystko o witaminach
Witaminy są bardzo ważnym i niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania składnikiem naszego organizmu. Niestety, nie są wytwarzane samoistnie, dlatego muszą być dostarczane wraz z pożywieniem lub w postaci preparatów farmaceutycznych. Ponadto nie stanowią źródła energii ani materiału budulcowego. Te związki organiczne powinny być składnikiem zdrowej diety i nie może ich zabraknąć w codziennych posiłkach. Niedobór witamin może powodować poważne choroby.
1. Czym są witaminy?
Witaminy to związki niebędące źródłem energii ani strukturalnymi składnikami tkanek, niezbędne jednak dla wzrostu i rozwoju organizmu oraz prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych. Ich działanie biologiczne jest widoczne już przy bardzo małych stężeniach. Mechanizm działania witamin jest różny, jednak wszystkie wpływają w sposób bezpośredni lub pośredni na komórkowe procesy metaboliczne, najczęściej jako koenzymy lub biologiczne aktywne składniki o charakterze hormonów.
Do normalnego funkcjonowania, oprócz węglowodanów, białek, tłuszczów i składników mineralnych, potrzebujemy witamin. Jako pierwszy odkrył i nazwał witaminy Kazimierz Funk. Jego badania dotyczyły wyodrębnienia czynnika przeciw chorobie beri beri, czyli witaminy B1. Odkrycie to pociągnęło za sobą dalsze poszukiwania witamin. Do niedawna sądzono, że istnieje tylko trzynaście witamin:
- witamina A,
- osiem różnych witamin B,
- witamina C,
- witamina D,
- witamina E,
- witamina K.
Dziś wiemy, że witamin istnieje o wiele więcej niż sądzono. A każda z nich wpływa inaczej na nasz organizm.
2. Witaminy niezbędne dla zdrowia
Z badań wynika, że długotrwały brak określonej witaminy może powodować chorobę zwaną awitaminozą. Natomiast jej nadmiar powoduje hiperwitaminozę. Niedobór powoduje różnorodne choroby i schorzenia. Dlatego należy zadbać, aby w naszej diecie znalazły się składniki bogate w witaminy.
2.1. Witamina A
Witamina A – dzięki niej możliwy jest wzrost i ogólny rozwój organizmu. Sprzyja tworzeniu kości. Wpływa na prawidłowy rozwój i funkcjonowanie skóry. Możemy ją znaleźć w rybach morskich, tranie, wątróbce wołowej, maśle, sałatkach.
2.2. Witamina D
Witamina D – wpływa na przemianę wapnia i fosforanów. Jest również odpowiedzialna za właściwą mineralizację kości. Występuje w takich produktach jak:
- łosoś,
- sery żółte,
- masło roślinne,
- świeże jaja,
- wątróbka.
2.3. Witamina E
Witamina E – zapobiega uszkodzeniom błon komórkowych przez procesy utleniania, chroni przed rozwojem miażdżycy. Znajduje się w:
- soi,
- kiełkach zbóż,
- oleju roślinnym,
- świeżych jajach,
- szparagach,
- zbożu,
- maśle roślinnym.
2.4. Witamina K
Witamina K – jest odpowiedzialna za proces krzepnięcia krwi i zapobieganie krwawieniom. Ponadto utrzymuje prawidłową strukturę kości i wspomaga gojenie się złamań. Znajduje się w produktach takich jak:
- szpinak,
- kapusta,
- kalarepa,
- marchewka,
- pomidor,
- groch,
- truskawki,
- sery żółte.
2.5. Witamina B1
Witamina B1 – odpowiedzialna jest za przemiany metaboliczne glukozy we krwi w związki wysokoenergetyczne, jak również za funkcjonowanie włókien układu nerwowego, serca i mięśni. Odpowiada także za produkcję czerwonych krwinek. Znajduje się w:
- drożdżach,
- niełuskanych ziarnach pszenicy,
- płatkach owsianych,
- mięsie wieprzowym,
- jajach,
- ziemniakach.
2.6. Witamina B5
Witamina B5 – chroni nas przed infekcjami, odpowiedzialna jest również za metabolizm tłuszczów, węglowodanów, białek oraz za prawidłową budowę skóry i włosów. Znajdziemy ją w następujących produktach:
- drożdżach,
- wątróbce wieprzowej,
- jajach,
- płatkach owsianych,
- pełnoziarnistym chlebie,
- mleku,
- szpinaku,
- kapuście.
2.7. Witamina B6
Witamina B6 – reguluje ponad 60 białek w organizmie. Ponadto jest odpowiedzialna za produkcję czerwonych i białych krwinek. Znajduje się w:
- drożdżach,
- niełuskanych ziarnach pszenicy,
- mięsie wołowym,
- chlebie białym,
- mleku,
- rybach.
2.8. Witamina PP
Witamina PP – reguluje poziom cukru i cholesterolu we krwi. Znajduje się w takich produktach jak:
- drożdże,
- kapusta,
- szpinak,
- jabłka,
- ziemniaki,
- makrela,
- mięso wołowe.
2.9. Kwas foliowy
Kwas foliowy (witamina B9) – odpowiedzialny jest za regulację różnych procesów metabolicznych w organizmie, za tworzenie kwasów nukleinowych DNA i RNA, zapobiega chorobom serca i miażdżycy. Należy go szukać w następujących produktach:
- szpinak,
- marchew,
- drożdże,
- wątroba wołowa,
- dynia,
- mleko,
- jaja,
- groszek zielony.
Witaminy są ważnymi składnikami w naszym organizmie, dlatego postarajmy się zadbać o nasze dzieci oraz o nas samych, abyśmy zażywali ich odpowiednią ilość. Dzięki nim możemy uniknąć wielu niepotrzebnych chorób.