Choroba trzewna (celiakia) - objawy, leczenie, dieta bez glutenu
Celiakia to choroba znana również jako nietolerancja glutenu lub choroba trzewna. Objawy celiakii mogą swym zasięgiem obejmować zaburzenia takie jak biegunka, utrata masy ciała i niedożywienie oraz izolowane niedobory składników odżywczych. Ze względu na szeroki zakres objawów, choroba trzewna może być trudna do zdiagnozowania. Objawy choroby trzewnej mogą obejmować łagodne osłabienie, ból kości i aftę w jamie ustnej oraz przewlekłą biegunkę, wzdęcia, spadek masy ciała.
1. Choroba trzewna - objawy
Choroba trzewna (celiakia) jest dziedziczną chorobą autoimmunologiczną, dotykającą zarówno dzieci, jak i dorosłych, polegającą na nietolerancji glutenu. Nawet niewielkie ilości glutenu w żywności mogą wpłynąć na ludzi cierpiących na chorobę trzewną i powodować problemy zdrowotne. Gluten jest wspólną nazwą dla białek w różnych rodzajach ziaren zbóż, które są szkodliwe dla osób z celiakią. Białka te występują w pszenicy (w tym durum, kasza manna, orkisz) i w ziarnach żyta, jęczmienia i pszenżyta.
Choroba trzewna może powodować różne objawy, w zależności od wieku i płci. Niemowlęta i małe dzieci, które mają celiakię, są bardziej narażone na objawy pokarmowe takie jak:
- bóle brzucha,
- wymioty,
- biegunka (nawet krwawa biegunka),
- zaparcia.
Dziecko może też być rozdrażnione, niespokojne, emocjonalnie wycofane. Choroba trzewna może powodować wypadanie włosów (łysienie plackowate) lub kłopoty z zębami.
Objawy celiakii u dorosłych występują w postaci ogólnego złego samopoczucia. Chorzy mogą odczuwać:
- zmęczenie,
- bóle stawów lub kości,
- drażliwość,
- lęk i depresję.
Częstym objawem u kobiet jest brak miesiączki. Osteoporoza (utrata wapnia z kości) i niedokrwistość są powszechne u osób dorosłych z celiakią. Zapalenie opryszczkowate (swędzenie, skóra pęcherzykowata) i owrzodzenia w jamie ustnej są także wspólnym problemem ludzi, którzy są chorzy na celiakię.
2. Choroba trzewna - leczenie
Choroba trzewna jest poważną chorobą alergiczną. Leczenie alergii pokarmowej następuje przez przestrzeganie diety bezglutenowej, czyli niejedzenie glutenu. Stosując się do zaleceń diety, można odwrócić szkody wyrządzone przez chorobę trzewną. Ludzie, którzy są na diecie bezglutenowej, zwykle unikają wszelkich pokarmów zawierających pszenicę, jęczmień i żyto, w tym pieczywa, makaronów, płatków śniadaniowych i przetworzonej żywności.
Niektórzy pacjenci postanawiają unikać owsa i niektórych produktów owsianych, gdyż mogą one być zanieczyszczone glutenem pszenicznym. Produktami dozwolonymi w diecie bezglutenowej są następujące produkty:
- mąki: ryżowa, kukurydziana, gryczana, jaglana, grochowa, fasolowa;
- kasza gryczana;
- bezglutenowe pieczywo;
- bezglutenowe makarony;
- bezglutenowe słodycze.
Uczuleni na gluten nie mogą spożywać piwa, do produkcji którego używana jest pszenica, mogą natomiast pić mocne alkohole, które są wysokoprocentowymi destylatami, takie jak np. whisky.
3. Choroba trzewna - dieta bez glutenu
Dieta bezglutenowa nie oznacza, że jadłospis chorego jest nieurozmaicony i niesmaczny. Oto kilka przepisów diety bezglutenowej.
3.1. Choroba trzewna - sernik bezglutenowy
Składniki:
- 2 kg zmielonego sera bezglutenowego;
- 1 i 1/4 szklanki oleju z rzepaku;
- 9 całych jajek;
- 3/4 litra mleka;
- 4 szklanki cukru;
- cukier waniliowy;
- 3 opakowania budyniów bezglutenowych.
Przygotowanie – spód sernika przygotuj z gotowej mieszanki bezglutenowej na kruche ciasto i wyłóż na blachę. Przygotuj masę serową za pomocą miksera, kolejno mieszając następujące składniki: 3 całe jaja, 6 żółtek, zmielony ser bezglutenowy, olej rzepakowy, mleko, 3 szklanki cukru, cukier waniliowy i trzy budynie. Tak przygotowaną masę wstaw do rozgrzanego piekarnika na 45 minut i piecz w temperaturze 180 stopni C. Pozostałe białka utrzyj z cukrem na sztywną pianę. Wyjmij sernik z piekarnika, rozlej na niego pianę i piecz jeszcze kwadrans.
3.2. Choroba trzewna - naleśniki bezglutenowe
Składniki:
- 0,5 kg mąki bezglutenowej;
- 5 g oleju;
- 2 g cukru;
- 1 g soli;
- 1 litr mleka lub wody.
Przygotowanie – połącz wszystkie składniki i wymieszaj, używając miksera. Polej niewielką ilość powstałej masy na rozgrzaną patelnię i usmaż.
3.3. Choroba trzewna - lasagne bezglutenowe
Składniki:
- 1 duża cukinia;
- 500 g dowolnego mięsa;
- puszka pomidorów;
- kilka niedużych cebul;
- ser żółty, czerwona papryka i pieczarki;
- zioła.
Przygotowanie – pokrój cukinię w plastry, posól i posyp dowolnymi ziołami do smaku. Uduś mięso na patelni, dodając do niego cebulę, pieczarki i paprykę w dowolnej ilości, zalej całość pomidorami. Przypraw solą, pieprzem, ziołami i innymi wybranymi przez ciebie przyprawami. W naczyniu żaroodpornym połóż najpierw cukinię, farsz i ser żółty. Z przygotowanych składników ułóż kilka warstw i włóż do rozgrzanego piekarnika (180 stopni C) na ok. 45 min.
3.4. Choroba trzewna - bezglutenowe placki ziemniaczane
Składniki:
- ugotowane dwa duże ziemniaki;
- niecałe jajko;
- łyżeczka bezglutenowej skrobii;
- sól, pieprz, olej rzepakowy.
Przygotowanie – ugotowane ziemniaki przepuść przez maszynkę lub rozgnieć. Dodaj jajko oraz sól i wyrób ciasto. Uformuj jednolitą masę na deseczce posypanej skrobią, podziel na równe części i usmaż na patelni.