Żelazo - rola, dieta dla anemika, witamina B12, produkty bogate w żelazo

Żelazo odgrywa niezwykle istotną rolę w walce z niedokrwistością. Anemia objawia się niedoborem żelaza we krwi, co prowadzi do zaniżonego poziomu hemoglobiny i zbyt małej ilości erytrocytów. Dlatego też dieta osoby chorej powinna zawierać produkty bogate w żelazo, witaminę B12 i kwas foliowy. Najważniejszym ich źródłem są produkty pochodzenia zwierzęcego i warzywa. Odpowiedni dobór składników odżywczych skutecznie pomaga zwalczać objawy niedokrwistości.

1. Rola żelaza w diecie

Żelazo w diecie jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Pierwiastek ten odpowiada za produkcję czerwonych krwinek. Właśnie w erytrocytach znajduje się hemoglobina, która transportuje tlen z płuc do każdej żywej komórki. Funkcje żelaza w organizmie to:

• transport tlenu,
• wytwarzanie wysokoenergetycznych wiązań fosforowych w związkach wysokoenergetycznych (ATP),
• przenoszenie elektronów,
• utrzymanie prawidłowego metabolizmu poprzez udział w reakcjach jodowania tyrozyny,
• składnik enzymów: peroksydazy i katalazy,
• tworzenie składników krwi, takich jak erytrocyty i leukocyty,
• odpowiada za prawidłowy skład krwi i mechanizmy odporności komórkowej.

Do niedoboru żelaza może dojść przy niedostatecznym dostarczaniu go z dietą, podczas intensywnych krwawień, obfitych miesiączek, upośledzonego wchłaniania jelitowego oraz w przebiegu chorób zakaźnych i pasożytniczych. Objawy niedoboru żelaza to:

• blada cera,
• brak energii
• senność,
• gorsza sprawność umysłowa,
• zły nastrój,
• częste tworzenie się zajadów,
• szorstka skóra,
• bóle głowy,
• przyśpieszony oddech,
• sińce pod oczami,
• rozdwajające się paznokcie.

2. Dieta dla anemika

Anemia zmusza osoby na nią cierpiące do zmiany sposobu odżywiania. Ich codzienny jadłospis musi zawierać produkty bogate w określone składniki odżywcze.

Przed wprowadzeniem zmian w życie należy skonsultować się z lekarzem, który zdecyduje, czy w leczeniu niedokrwistości danego pacjenta wystarczy zmiana diety, czy też trzeba zastosować terapię farmakologiczną.

Skuteczne w walce z anemią jest:

• spożywanie produktów pełnowartościowych, bogatych w składniki mineralne i substancje odżywcze,
• unikanie słodyczy i wyrobów cukierniczych,
• jedzenie produktów bogatych w żelazo,
• spożywanie dużej ilości warzyw i owoców,
• ograniczenie picia kawy i herbaty.

2.1. Witamina B12

Witamina B12, zwana także kobalaminą, uczestniczy w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie. Wpływa na pracę mięśni, bierze udział w przemianach metabolicznych, pomaga tworzyć osłonki mielinowe otaczające komórki nerwowe, pomaga w utrzymaniu równowagi psychicznej, a przede wszystkim wspomaga wytwarzanie czerwonych krwinek, zapobiegając niedokrwistości. Do produktów bogatych w witaminę B12 zaliczamy:

• wątrobę wołową i wieprzową,
• nerki i serca zwierząt,
• chude mięso,
• jaja,
• sery,
• skorupiaki,
• ryby.

Dotychczas nie stwierdzono żadnego przypadku przedawkowania witaminy B12, jest bezpieczna dla organizmu, nawet gdy przyjmuje się ją w dużych dawkach. Znacznie bardziej należy obawiać się skutków niedoboru witaminy B12.

Jej brak w organizmie może wywołać chorobę Alzheimera bądź stwardnienie rozsiane. Niedobór prowadzi do niedokrwistości oraz do zaburzeń pracy mózgu. Witamina B12 w leczeniu anemii może być podawana także w postaci zastrzyków.

2.2. Żelazo i kwas foliowy

Kolejne dwa ważne składniki w diecie anemika to żelazo i kwas foliowy. Żelazo zawarte jest w produktach pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Lepiej przyswajalne przez organizm jest to pochodzące od zwierząt.

Do produktów spożywczych o największej zawartości żelaza zaliczamy podroby i warzywa strączkowe; nieco mniej znajduje się go w drobiu i kaszach. Warzywa bogate w ten pierwiastek to także brokuły, buraki, brukselka oraz korzeń pietruszki.

Warto dodać, że dla prawidłowego wchłaniania do krwi, niezbędne jest dostarczanie organizmowi produktów bogatych w witaminę C. Produkty zawierające żelazo powinny znaleźć się w diecie kobiety, która jest w ciąży.

Kobiety w tym szczególnym czasie powinny regularnie wykonywać badanie morfologiczne krwi na obecność żelaza. Jeśli będzie go za mało, może to oznaczać anemię. Cierpi na nią 40% przyszłych mam.

2.3. Produkty bogate w żelazo

Żelazo jest pierwiastkiem, który najlepiej się wchłania z jedzenia. Do produktów bogatych w żelazo należą:

• wątróbka wieprzowa i z kurczaka,
• chleb żytni pełnoziarnisty,
• żółtko jaj,
• natka pietruszki,
• fasola, groch, soja,
• brokuły,
• krewetki,
• polędwica wołowa
• czerwone mięsa,
• warzywa zielone.

Żelazo znajduje się także w sokach z czarnej porzeczki, żurawinowych i aroniowych. Wchłanianie żelaza ułatwia witamina C, a opóźnia picie herbaty i kawy. Produkty bogate w żelazo, kwas foliowy i witaminę B12 stanowią nieodłączny element skutecznego leczenia anemii, dlatego tak ważne jest wprowadzenie ich do codziennej diety anemika.