Dieta w zespole jelita drażliwego - objawy schorzenia, charakterystyka jadłospisu
Dieta w zespole jelita drażliwego powinna być ustalana indywidualnie w zależności od objawów chorobowych. Jednym osobom polecane są pokarmy bogate w błonnik, który jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego oraz ułatwia wypróżnianie. Z kolei u osób, u których występują przewlekłe biegunki, wyklucza się z diety produkty pełnoziarniste oraz pobudzające perystaltykę jelit. Dieta w zespole jelita drażliwego powinna być przede wszystkim łatwostrawna.
1. Objawy zespołu jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego jest najczęściej występującą chorobą układu pokarmowego. Schorzenie to nie skraca długości życia, ale skutecznie pogarsza jakość życia chorych na nią osób. Zespół jelita nadwrażliwego charakteryzuje się szeregiem objawów chorobowych. Najczęściej pacjenci cierpiący na tę przypadłość uskarżają się na kurczowe bóle brzucha lub jedną z trzech dolegliwości:
- biegunki,
- zaparcia,
- biegunki lub zaparcia występujące naprzemiennie.
Dolegliwości bólowe mają zmienną intensywność oraz lokalizację. Najczęściej występują po wstaniu z łóżka, po spożyciu posiłku oraz w okresie wzmożonego stresu emocjonalnego. Powyższym objawom często towarzyszą inne dolegliwości, takie jak bóle głowy, migrena, uczucie parcia na mocz, zaburzenia miesiączkowania, bóle w klatce piersiowe, a także mogą wystąpić zaburzenia seksualne czy choroba lokomocyjna. Duże grono chorych skarży się na uczucie pełności w brzuchu, wzdęcia i dyskomfort do tego stopnia, że ubranie staje się niewygodne. Często doskwierają im również burczenie w brzuchu oraz wzmożone oddawanie gazów.
2. Charakterystyka zespołu jelita drażliwego
Ważny element skutecznego leczenia zespołu jelita nadwrażliwego stanowi prawidłowo zbilansowana dieta.
W zależności od postaci zespołu jelita drażliwego, eliminuje się z diety określone produkty spożywcze, które mogą nasilać objawy chorobowe.
Chorym, którzy cierpią z powodu zaparć, zaleca się dietę bogatoresztkową, czyli zawierającą produkt bogate w błonnik. Do takich produktów zaliczane są przede wszystkim: pieczywo pełnoziarniste (graham, żytnie), makarony z mąki pełnoziarnistej, ryż brązowy, a także otręby przenne. W takiej diecie przy zespole jelita drażliwego Przy drugich daniach zaleca się rezygnację z ziemniaków na rzecz kaszy gryczanej i jęczmiennej. Ponadto każdy posiłek powinien zawierać porcję warzyw lub owoców, które nie tylko są doskonałym źródłem witamin i soli mineralnych, ale również błonnika, który korzystnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego. W jelitach błonnik nie ulega trawieniu, nie wchłania się, a poprawia ich pracę. Wiążąc wodę, zwiększa objętość mas kałowych, ponadto drażni ściany jelit, dzięki temu zwiększa ich perystaltykę, tym samym ułatwia wydalanie mas kałowych. Jednakże, spożywając duże ilości otrębów, należy spożywać więcej produktów bogatych w żelazo (rośliny zielone, mięso) oraz wapń (sery żółte, mleko), ponieważ obecny w nich kwas fitynowy hamuje wchłanianie tych makroelementów. W przeciwnym razie mogą wystąpić anemia lub osteoporoza.
W przypadku występowania biegunek, w dietcie przy zespole jelita drażliwego należy wyeliminować produkty, które przyspieszają perystaltykę jelit. Nie wolno spożywać produktów bogatych w błonnik. Osoby chorujące na tę postać schorzenia powinny spożywać pieczywo pszenne, biały ryż, drobne makarony. Owoce i warzywa przed spożyciem powinny być ugotowane lub przetarte. Potrawy nie powinny zawierać ostrych przypraw (chilli, papryka, ketchup, musztarda, ocet), ponieważ zwiększają one wydzielanie soków trawiennych, które podrażniają jelita, potęgując dolegliwości bólowe.
Zarówno w postaci biegunkowej, jak również w przypadku występowania zaparć, ważny w diecie przy zespole jelita drażliwego jest nie tylko dobór spożywanych produktów, ale także częstość, z jaką spożywa się posiłki. Ważne jest spożywanie posiłków w regularnych odstępach czasu, a dania powiny być małe pod względem objętościowym, ponieważ choroba jelita drażliwego często ulega zaostrzoniu przez zbyt obfity posiłek.
Ogólne zasady diety w chorobie jelita drażliwego:
- Picie odpowiedniej ilości wody, co najmniej 1,5 litra dziennie, ponieważ zmniejsza tendencję do zaparć i kłopotów z trawieniem, a u osób z biegunkami zapobiega odwodnieniu.
- Nie wolno spożywać tłustych i smażonych potraw, ponieważ podrażniają jelita, w wyniku czego choroba zaostrza się.
- Należy oganiczyć spożycie mocnej kawy oraz herbaty.
- W postaci zaparciowej zaleca się spożywanie dużych ilości błonnika. Do produktów bogatych w błonnik należy np. chleb pełnoziarnisty, płatki zbożowe.
- Należy unikać spożywania produktów oraz potraw wzdymających, do których zaliczane są: czereśnie, kapusta, cebula, fasola, groch, bigos, grochówka, fasolka po bretońsku.
- Spożywanie owoców czasem może pogarszać stan chorego, ponieważ zawarta w nich fruktoza, w jelitach ulega fermentacji, co może nasilać dolegliwości.
- Należy spożywać głównie potrawy gotowane, gotowane na parze lub pieczone w folii.
Dieta w zespole jelita drażliwego powinna być opracowywana indywidualnie, ponieważ bardzo częto dany produkt może zwiększać dolegliwości u jednej osoby, natomiast inna osoba może czuć się dobrze po jego spożyciu.
Leczenie zespołu jelita drażliwego nie jest łatwe. Istotną rolę odgrywa zidentyfikowanie czynników wyzwalających objawy, do których należy spożywanie danych produktów.