Dobry i zły cholesterol

Lipoproterina wysokiej gęstości (HDL) często jest nazywana dobrym cholesterolem. W organizmie ta frakcja lipoprotein (połączenie tluszczu z białkiem) transportuje cholesterol z organizmu do wątroby, gdzie ulega metabolizmowi. Z kolei frakcja lipoproteinowa niskiej gęstości zwana złym cholesterolem (LDL), transportuje cholesterol z wątroby do komórek całego organizmu. Jego transport do krwi jest bardzo szybki, czego konsekwencją jest powstanie „korka” w tętnicach. Zły cholesterol przykleja się do ich ścian i ulega utlenieniu. To z kolei sprawia, że naczynia krwionośne zwężają się i krew ma zablokowaną drogę przepływu. Taki stan jest źródłem miażdżycy – choroby, na którą cierpi ponad 5 mln Polaków.

W organizmie cholesterol pełni wiele ważnych funkcji:

• jest potrzeby do syntezy hormonów płciowych – testosteronu, estrogenów;
• buduje hormony kory nadnerczy – kortyzol;
• jest niezbędny do syntezy witaminy D3, pod wpływem promieni UV;
• stanowi składnik żółci, uczestniczy więc w procesie trawienia tłuszczów;
• buduje błony komórkowe;
• wchodzi w skład osłonek mielinowych, które chronią włókna nerwowe przd uszkodzeniem.

Podwyższony poziom cholesterolu, a tym samym zwiększone ryzyko zachorowania na miażdżycę, może pojawić się nawet w młodym wieku. Im starszy jest organizm, tym jego podatność na działanie złego cholesterolu jest większe. Nadmiar cholesterolu w diecie nie tylko jest przyczyną rozwoju chorób układu krążenia, ale także kamicy pęcherzyka żółciowego. Schorzenie to rozwija się w wyniku nadmiernej ilości cholesterolu w pęcherzyku żółciowym, który w połączeniu z wapniem, wytrąca się pod postacią kamieni.
Aby zmniejszyć ilość cholesterolu w organizmie, należy ograniczyć spożywanie wielu produktów, głównie pochodzenia zwierzęcego:

• mięsa – wieprzowego, kaczki, gęsi;
• podrobów – wątróbki, nerek, serca;
• smalcu, łoju;
• wędlin – pasztetów, baleronów, boczku;
• sera żółtego;
• śmietany;
• masła;
• jaj – szczególnie żółtka;
• ciast – tortowych, francuskich.

Z kolei aby zwiekszyć w orgaznizmie poziom dobrego cholesterolu – HDL – należy spożywać:

• oleje roślinne (słonecznikowy, lniany, rzepakowy) – do smażenia lub na surowo do surówek, sałatek;
• oliwę z oliwek – należy stosować do nasączania pieczywa zamiast masła oraz jako dodatek do surówek i sałatek;
• orzechy, które stanowią źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-6;
• ryby i owoce morza – obok pełnowartościowego białka zawierają kwasy omega-3;

Ponadto należy spożywać dużo warzyw i owoców, będących źródłem błonnika oraz flawonoidów. W jelitach błonnik przeciwdziała wchłanianiu cholesterolu, natomiast flawonoidy przeciwdziałają rozwojowi miażdżycy.
Substancje aktywne obecne w naparze zielonej herbaty neutralizują wolne rodniki, które odpowiedzialne są za przyspieszenie rozwoju blaszki miażdżycowej w tętnicach.
Obok prawidłowej diety należy zadbać o odpowiednią porcję ruchu, ponieważ zwiększa on przemianę materii, dzięki czemu zapobiega występowaniu nadwagi i otyłości.