Dorada – wygląd, występowanie i wartości odżywcze

Dorada, czyli sparus złotogłowy (Sparus aurata), to gatunek ryby okoniokształtnej z rodziny prażmowatych (Sparidae) i jedyny przedstawiciel rodzaju Sparus. Żyje w Morzu Śródziemnym oraz pasie wód przybrzeżnych środkowej części wschodniego Oceanu Atlantyckiego: od Wysp Brytyjskich aż po Wyspy Kanaryjskie.

Sparus złotogłowy był ulubioną rybą starożytnych Rzymian. Dziś również cieszy się uznaniem i popularnością, zwłaszcza w Hiszpanii, Chorwacji i Grecji. Dorada jest poławiana w wędkarstwie, ale i hodowana w sadzach morskich (głównie w Grecji, Turcji, Hiszpanii, Włoszech). Ma duże znaczenie gospodarcze, przy czym hodowla zdecydowanie przewyższa połowy osobników dziko żyjących. To gatunek o wysokiej wartości użytkowej.

Niestety populacja dorady jest zagrożona wyginięciem.

Jak wygląda dorada? Jest rybą o srebrzystym ubarwieniu z ciemniejszym grzbietem i jaśniejszym brzuchem. Jej cechą charakterystyczną jest złoty pasek pomiędzy oczami, przypominający kształtem koronę.

Dorada ma wysokie i bocznie ścieśnione ciało oraz mały otwór gębowy. Dorasta do 70 cm, średnio mierzy około 35 cm. Jej zęby na przodzie szczęk są stożkowate i ostre, zaś z tyłu i na bokach szerokie. To ryba głównie drapieżna, żywiąca się skorupiakami, w tym małżami i ostrygami.

Co interesujące, gatunek ten cechuje hemafrodytyzm (inaczej obojnactwo, dwupłciowość, obupłciowość): wszystkie osobniki dorady rodzą się jako samce, a dopiero z czasem, w wieku około 2-3 lat, zaczynają przeobrażać się w samice.

Mięso dorady jest zwarte i soczyste, ma białą barwą i niewiele ości. Ponieważ bardzo łatwo oddzielić je od dużych i widocznych ości, ryba idealnie sprawdza się w posiłkach dla dzieci i osób, które się ich obawiają.

Rybę tą uznaje się za jedną z najsmaczniejszych, ale i najzdrowszych. Dorada to bowiem dobre źródło:

• witamin z grupy B, głównie witaminy B12 i B6, które są niezbędne dla prawidłowego działania układu krwionośnego i nerwowego
• witaminy D, która jest ważna dla kośćca, zębów i odporności,
• witaminy A, która wpływa na prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku, ale również kondycję skóry,
• żelaza, które musi być dostarczane wraz z dietą. Jest bardzo ważne, ponieważ występuje w hemoglobinie oraz enzymach tkankowych, a także wspiera układ odpornościowy oraz nerwowy. To dlatego dorada jest zalecana osobom z anemią oraz kobiet z długimi i obfitymi miesiączkami,
• fosforu, który bierze udział w budowie kości i zębów, uczestniczy w przewodzeniu bodźców nerwowych, wchodzi w skład kwasów nukleinowych, a także wpływa na utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej,
• potasu, który zapewnia prawidłową gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową organizmu,
• pełnowartościowego białka. Może być traktowana jako zamiennik mięsa. Jest idealna dla osób, które nie jedzą mięsa czerwonego i drobiowego (ichtiwegetarianizm),
• wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wpływają na regulację pracy tętnic, zapobiegają powstawaniu zakrzepów, obniżają ciśnienie krwi, stężenie cholesterolu i triglicerydów oraz zmniejszają zdolność płytek krwi do agregacji, czyli mają korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Zwiększają również odporność organizmu oraz wpływają dobroczynnie na układ nerwowy i pracę mózgu. Ze względu na wysoką zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych dorada wykazuje także właściwości przeciwzapalne.

Doradę spożywa się po wypatroszeniu i obróbce termicznej. Można ją kupić w postaci filetów, tuszek całych oraz tuszek patroszonych. To również składnik sushi.

Ryba jest doskonała do gotowania, pieczenia, smażenia i duszenia, a także grillowania. Można ją podawać jako danie samodzielne z dodatkiem:

• ryżu,
• frytek,
• pieczonych,
• batatów,
• ziemniaków,
• warzyw.

Doradę można także faszerować, robić pulpeciki czy zupy rybne. Doskonale smakuje również w sosach, choć dla wielu osób smak jej mięsa jest wybitny i nie potrzebuje zbyt wielu dodatków.

Aby móc w pełni cieszyć się mięsem dorady, wystarczy oprószyć rybę solą, pieprzem i oregano, skropić oliwą i sokiem z cytryny, po czym zawinąć rybę w folię i piec w piekarniku. Warto doprawiać ją też czosnkiem i koperkiem. Dorada należy do ryb chudych. Porcja 100 g mięsa zawiera 115 kcal.