Hiperwitaminoza - czym jest, objawy i skutki

Hiperwitaminoza to zespół objawów chorobowych, które są wywoływane przez nadmiar witamin w organizmie. Chodzi tu przede wszystkim o mikroelementy rozpuszczalne w tłuszczach, czyli A, D, E, K. Najczęściej problem pojawia się, gdy stosujemy suplementy w postaci preparatów złożonych. Zawarte w nich witaminy nie występują w postaci prowitamin, tylko są aktywnymi związkami chemicznymi i łatwo może dojść do ich nadmiernego nagromadzenia w organizmie, szczególnie przy stosowaniu przez kilka tygodni.

1. Rola witamin

Witaminy to związki, które w organizmie regulują wszystkie procesy biochemiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ich głównym źródłem jest odpowiednio zbilansowana dieta, bogata zarówno w owoce i warzywa, jak również w kasze, mięso oraz ryby. Wiele osób, które źle się odżywiają, przyjmuje bez konsultacji z lekarzem takie suplementy diety, jak preparaty witaminowo-mineralne, poprawiające stan włosów, skóry i paznokci.

Niedobór witamin wpływa niekorzystnie na zdrowie. W przypadku niedoboru witaminy następuje zmniejszenie odporności oraz wypadanie włosów. Natomiast brak witaminy B2 jest przyczyną pękania kącików ust, a w przypadku ubytku witaminy K występują krwawienia z nosa i pojawiają się siniaki na skórze. Dieta uboga w witaminy antyoksydacyjne (A, E, C) przyspiesza proces starzenia i może być przyczyną rozwoju choroby nowotworowej.

2. Objawy hiperwitaminozy

Hiperwitaminoza dotyczy ludzi, którzy uzupełniają niezbędne witaminy różnymi preparatami farmakologicznymi. Zanim zaczniemy sięgać po kolorowe kapsułki, powinniśmy najpierw zastanowić się nad tym, czy rzeczywiście potrzebujemy tego typu środków.

Zobacz film: "Jak ograniczyć węglowodany w diecie?"

Hiperwitaminoza może przynieść jeszcze groźniejsze objawy niż awitaminoza, czyli niedobór pewnych mikroelementów. Oczywiście wszystko zależy od tego, których witamin jest za dużo i o ile.

2.1. Witamina A

Nadmiar witaminy A może skutkować:

• drażliwością,
• brakiem łaknienia,
• ociężałością,
• przemęczeniem,
• bólem głowy,
• mdłościami,
• żółto-pomarańczowym zabarwieniem skóry,
• zaburzeniami widzenia,
• świądem,
• wypadaniem włosów,
• pękaniem i krwawieniem warg,
• łuszczeniem i owrzodzeniem skóry,
• a nawet samoistnym łamaniem się kości, krwotokami czy deformacjami czaszki i twarzy.

Zdarza się również, że hiperwitaminoza A prowadzi do dysfunkcji nerek, serca, zwłóknienia wątroby i centralnego układu nerwowego. Przedawkowanie witaminy A w czasie ciąży wykazuje działanie teratogenne. Mogą wystąpić uszkodzenia centralnego układu nerwowego (wodogłowie, małogłowie), wady szkieletu i inne. Wady rozwojowe często są przyczyną przedwczesnego porodu lub poronienia.

2.2. Witamina D

Równie poważny jest nadmiar witaminy D. Może on powodować:

• wymioty,
• nudności,
• osłabienie,
• biegunkę,
• ból głowy i oczu,
• pocenie się,
• wzmożone oddawanie moczu.

Hiperwitaminoza w tym przypadku prowadzi również do odkładania się nadmiernej ilości wapnia w wątrobie, sercu, płucach, nerkach i naczyniach krwionośnych. Nadmiar witaminy D jest bardzo niebezpieczny w przypadku kobiet ciężarnych. Prowadzi do deformacji płodu i chorób kości u noworodka.

2.3. Witamina E

Objawy hiperwitaminozy to:

• senność,
• osłabienie i zmęczenie,
• zaburzenie pracy przewodu pokarmowego,
• podwójne widzenie.

Skutki przedawkowania nie są więc tak groźne, jak w przypadku innych mikroelementów; poza tym doprowadzenie do jej nadmiaru jest bardzo rzadkie.

2.4. Witamina K

Choroba hemolityczna, pocenie się, uczucie gorąca, niedokrwistość, białkomocz, depresja czy wysypka – to wszystko może być konsekwencją nadmiaru witaminy K. U niemowląt taki stan może nawet uszkodzić mózg i system nerwowy.

Objawy przedawkowania witamin są bardzo poważne, dlatego należy bardzo uważać, stosując preparaty witaminowe i ściśle trzymać się zaleceń. „Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania lub skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą” – ten komunikat to nie żarty. Niewłaściwie stosowane witaminy naprawdę zagrażają twojemu życiu i zdrowiu.

Niebezpieczne w nadmiarze są także witaminy z grupy B. Nadmiar witaminy B1 prowadzi do kołatania serca i drżenia mięśni, natomiast zbyt duża ilość witaminy B2 odpowiada za odwapnienie kości i problemy w pracy nerek. Przy dawce powyżej 100 mg na dzień długotrwały nadmiar witamin z grupy B w organizmie może doprowadzić do uszkodzenia układu nerwowego i spowolnienia krążenia krwi.

3. Skutki hiperwitaminozy

Jak pokazują najnowsze amerykańskie badania, zażywanie wysokich dawek preparatów z przeciwutleniaczami, jak witamina C czy witamina E, może przyczyniać się do powstawania zmian genetycznych grożących rakiem. Badanie prowadzone przez Gilberta Omenna z Fred Hutchinson Cancer Research Center w Seattle wykazało, że w grupie przyjmującej dodatkową ilość witaminy A i ß-karotenu stwierdzono o 28 proc. więcej zachorowań na raka płuc. Antyutleniacze zamiast chronić, stały się przyczyną nowotworów.

Nadmiar witaminy C może być również przyczyną rozwoju kamicy nerkowej, mdłości oraz zapalenia błony śluzowej żołądka. Objawy jej nadmiaru występują po długotrwałym przyjmowaniu w dawce powyżej 1000 mg na dobę.

Zbytnia dbałość o nasz organizm, za duże spożywanie witamin w postaci tabletek, może mieć wręcz tragiczne skutki. Zapominamy, że nasze problemy ze zdrowiem mogą mieć wiele wspólnego z dietą. Powinniśmy się tak odżywiać, by dostarczać organizmowi wszystkie niezbędne witaminy, a suplementy powinniśmy podawać dopiero wtedy, gdy lekarz nam to zaleci po badaniach, ustalając odpowiednią, czyli bezpieczną dawkę.