Jakie właściwości ma cynaryna?

Cynaryna to substancja chemiczna (kwas 1,5-dikawoilochinowy), którą znaleźć można w liściach karczocha. Wyizolowana została w 1840 roku, ale dopiero w 1954 chemicy uzyskali ją w stanie czystym (oznacza to, że otrzymano o niej pełną informację chemiczną). Synteza stała się zaś możliwa od 1963 roku.

Zainteresowanie substancją było żywe wśród polskich naukowców. Dr Jerzy Wójcicki w 1978 roku ogłosił wyniki swoich analiz, z których wynikało, że ściśle określone dawki cynaryny skutecznie obniżają poziom cholesterolu u szczurów. W związku z tak obiecującymi wynikami badań, zdecydowano się rozpocząć kolejne testy farmakologiczne i kliniczne.

Na ich podstawie dowiedziono, że cynaryna ma właściwości żółciotwórcze, żółciopędne i hepatoochronne (chroni ściany wątroby przed działaniem substancji toksycznych). Potwierdzono także, że substancja skutecznie obniża poziom cholesterolu (nawet o 60 proc.) i lipidów we krwi.

Pobudza metabolizm, usprawnia pracę układu pokarmowego i zapobiega zaparciom.

Dzięki swoim właściwościom leczniczym, cynaryna zapobiega powstawaniu zmian miażdżycowych. Dowiedziono, że działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Stąd substancja ta znalazła zastosowanie w produkcji kosmetyków do cery trądzikowej.

Cynaryna jako antyoksydant chroni przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a przy tym zapobiega rozwojowi i namnażaniu się komórek nowotworowych.

Najlepsze efekty lecznicze osiąga się stosując nie czystą cynarynę, a wyciąg z liści karczocha. Zawiera on bowiem również inne cenne substancje, jakie znaleźć można w warzywach.

A tych roślina ma niemało, warto wymienić choćby:

• inulinę (pozwala zachować odpowiedni poziom cukru we krwi),
• kwas chlorogenowy (antyoksydant, obniża wchłanianie cukrów w przewodzie pokarmowym)
• niacynę (witamina B3 i PP, przyspiesza metabolizm).

Stosowanie wyciągu z liści karczocha poleca się w schorzeniach wątroby związanych z wytwarzaniem żółci. Po tego rodzaju ziołowe tabletki sięgać można również w przypadku zapalenia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, żółtaczce i cukrzycy. Preparat wspomaga również odchudzanie.

W aptekach i sklepach zielarskich kupić można suche i płynne wyciągi z karczochów, które występują w postaci drażetek lub syropów. Znane są również przepisy na nalewkę z karczochów.

Właściwości lecznicze karczochów odkryto w XIV wieku. Stosowano je w leczeniu dolegliwości żołądkowych.

Są to warzywa niskokaloryczne (47 kcal w 100 g), a ponadto wyróżniają się niskim indeksem glikemicznym (IG 18). Mają wiele cennych dla zdrowia witamin i minerałów (m.in. magnez, wapń, potas).

Roślinę tę znali już starożytni Grecy i Rzymianie. Jej uprawa była bardzo popularna w basenie Morza Śródziemnego. W Polsce spożywanie karczochów nadal nie jest popularne, a ich uprawa – amatorska.

Karczochy należą do rodziny astrowatych i są spokrewnione z pospolitym chwastem. Jadalne są tzw. serca, a więc część główki kwiatostanu.

Można je gotować, smażyć lub piec. Spotkać można również karczochy marynowane. Warzywo to dobrze komponuje się z pomidorami i jajkami. Można je faszerować lub podawać jako dodatek do sałatek i makaronów.