Czy nadmiar witamin jest szkodliwy?
W każdym kolorowym magazynie namawiają nas do zakupu suplementów, a apteki są nimi wręcz zasypane. Są to tabletki z całą gamą witamin i minerałów bądź też specjalne zestawy na porost włosów, koncentrację, ładną cerę, zmniejszenie apetytu na słodycze… można by mnożyć przykłady. Ale czy nadmiar witamin może szkodzić? Trzeba pamiętać, że nadmiar takich składników może nie tylko nie dawać zadowalających efektów, lecz także czasami być wręcz toksyczny! Pomimo wielu apeli o szkodliwości niekontrolowanego przyjmowania suplementów, świadomość konsumentów jest wciąż niewielka.
1. Hiperwitaminoza
Hiperwitaminoza to zespół objawów chorobowych, który wywołany jest nadmiarem witamin w organizmie. Ze zbyt dużym spożyciem witamin rozpuszczalnych w wodzie organizm jest sobie w stanie poradzić, wypłukując je wraz z moczem. Inaczej przedstawia się sytuacja witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – ich nadmiar grozi „przedawkowaniem”.
Również łykanie jednego, dwóch wybranych składników może mieć fatalne skutki. Nadmiar jednego ze składników może wpływać na wchłanianie i metabolizowanie innych, jak to się dzieje np. w przypadku antagonistycznego działania wapnia i magnezu. Nadwyżka któregoś z nich skutkuje mniejszym przyswajaniem drugiego.
| Składnik | Do czego może doprowadzić nadmiar witamin? |
|---|---|
| Witamina A | Ociężałość, ospałość, owrzodzenia skóry i łysienie, łamliwość kości, utrata apetytu, zahamowanie wzrostu, zaburzenia pracy nerek |
| Witamina D | Utrata łaknienia, nudności, biegunka, bóle głowy i brzucha, bóle stawów i mięśni, zaburzenia rytmu pracy serca, pocenie się, ospałość |
| Witamina E | Zmęczenie, senność, bóle głowy, osłabienie mięśni, podwójne widzenie, zaburzenia jelitowe |
| Witamina K | Anemia hemolityczna (z rozpadu krwinek), żółtaczka |
| Witamina C | Sensacje żołądkowe, większe ryzyko kamieni nerkowych |
| Cynk | Wymioty, wtórny niedobór miedzi, niedokrwistość |
| Sód | Nadciśnienie, obrzęki, przewodnienie |
| Fluor | Wypłukiwanie wapnia z kości |
| Magnez | Mniejsze przyswajanie wapnia, biegunki, osłabienie |
| Chrom | Zaburzenia działania insuliny, być może działanie nowotworowe |
2. Witaminy syntetyczne
Drugim problemem jest szkodliwe działanie przeciwutleniaczy podawanych w za dużych ilościach, kiedy to tracą swoje właściwości i stają się prooksydacyjne. Również niektóre grupy ludzi (jak np. palacze) powinny uważać na duże dawki antyoksydantów. Pacjenci palący tytoń, przyjmujący suplementację β-karotenów oraz witaminy A, cechowali się prawie 30% wzrostem zachorowalności na raka płuc i o 17% wyższą śmiertelnością. Badanie, choć miało trwać 6 lat, zostało przerwane po 4 latach. Również nadmiar witaminy E wydaje się groźny (ryzyko zawału serca i śmierci sercowo-naczyniowej).
Powodów, dla których syntetyczne „witaminy” nie działają tak, jak trzeba, może być wiele. Z pewnością duży wpływ ma fakt sztucznego wyizolowania tychże składników, podczas gdy w naturze towarzyszą im inne, które wzajemnie wspierają swoje działanie. Natura stworzyła idealne proporcje, których człowiek nie umie naśladować.
3. Witaminy podczas ciąży
W czasie ciąży nie należy przyjmować absolutnie ŻADNYCH preparatów, nawet tych nie na receptę, bez uzgodnienia tego z lekarzem prowadzącym. Co prawda kobieta potrzebuje wtedy więcej witamin i składników mineralnych, ale ich nadmiar może być szczególnie niebezpieczny dla dziecka. Dzieje się tak w przypadku hiperwitaminozy witaminy A, której duże ilości wpływać mogą na ryzyko wad czaszki i układu nerwowego. Ponadto kobietom w ciąży nie zaleca się spożywania podrobów (wątroba), które są wyjątkowo bogatym źródłem witaminy A. Dostarczana w nadmiarze witamina D powodować może deformacje płodu i
choroby kości .
4. Zdrowa dieta
Po raz kolejny okazuje się, że najbezpieczniej jest zainwestować w zdrową, urozmaiconą dietę, dostarczającą wszystkich niezbędnych składników w niezbędnych ilościach. Trudno wtedy o nadmiar któregoś ze składników.
Jeżeli z jakichś przyczyn wciąż zamierzasz stosować suplementy, warto podsumować ogólną ilość przyjmowanych witamin i składników mineralnych. Często już sama zawartość tabletek i wzbogacanych produktów (płatki śniadaniowe, soki, mleko, margaryna, słodycze…) przekracza RDA (Recommended Dietary Allowances), czyli zalecane dzienne spożycie.