Najlepsza dieta w przypadku bólu brzucha – co jeść, aby szybciej pozbyć się dolegliwości?
Nagłe lub przewlekłe bóle brzucha to jeden z problemów najczęściej zgłaszanych lekarzom pierwszego kontaktu. Ich przyczyną są przeważnie skurcze mięśni gładkich w narządach jamy brzusznej. Co należy spożywać, aby szybko wyeliminować dokuczliwe objawy?
Poza symptomami tzw. "ostrego brzucha", wymagającymi diagnostyki szpitalnej i ewentualnego przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego, u pacjentów zgłaszających się do lekarza rodzinnego obserwuje się w większości objawy dyspeptyczne, takie jak niestrawność, zgaga, uczucie pieczenia i pełności w jamie brzusznej, wzdęcia i bóle żołądka.
Są one bardzo powszechne i – jak wynika z badań prowadzonych przez różne ośrodki medyczne – cierpi na nie 20-30 proc. ludzi na świecie. Kolejną grupą często spotykanych dolegliwości są bóle podbrzusza, mogące wskazywać na problemy jelitowe. Przyczyny ich występowania bywają różne, również organiczne. Niezwykle ważne jest w każdym przypadku wyeliminowanie nieprawidłowych produktów z diety i wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych. Jak zatem zmienić swój jadłospis, aby pozbyć się bólów brzucha?
1. Ból brzucha – przyczyny
W zdecydowanej większości przypadków bóle brzucha mają charakter czynnościowy i wynikają ze zwiększonej aktywności skurczowej mięśni gładkich wchodzących w skład poszczególnych organów, co obserwuje się na przykład w zespole jelita drażliwego czy dyspepsji czynnościowej. Nierzadko są one skutkiem nieprawidłowych nawyków żywieniowych, zbyt małej aktywności fizycznej, a także niezdrowego trybu życia. U części pacjentów mają podłoże organiczne i stanowią przejawy chorób narządów jamy brzusznej, czemu zwykle towarzyszą odchylenia w badaniach laboratoryjnych i obrazowych. Do takich schorzeń zaliczamy m.in. chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, refluksowe zapalenie przełyku, niedrożność czy niedokrwienie jelit.
Źródłem dolegliwości bólowych jamy brzusznej mogą być również schorzenia spoza przewodu pokarmowego, takie jak zapalenie przydatków, pęknięcie torbieli jajnika, ciąża pozamaciczna, zapalenie pęcherza moczowego, przepuklina pachwinowa, a także zaburzenia metaboliczne i neurologiczne, do których zaliczamy półpasiec, migrenę brzuszną, ostrą porfirię oraz neuropatię cukrzycową.
2. Leczenie bólu brzucha a zmiana nawyków żywieniowych
Leczenie bólu brzucha zależy od charakteru dolegliwości. W przypadku skurczu żołądka i dolegliwości związanych z niestrawnością, jak i dolegliwości bólowych związanych ze skurczem jelit, skurczem dróg żółciowych oraz ze stanami skurczowymi układu moczowo-płciowego stosuje się w pierwszej kolejności leki rozkurczowe, jak np. Buscopan. W przypadku bólu związanego z nadkwasotą (ból w nadbrzuszu, niekardiologiczny ból w klatce piersiowej) podaje się leki obniżające produkcję kwasu solnego.
Mogą to być antagoniści receptora H2 (środki zawierające ranitydynę lub cymetydynę) lub inhibitory pompy protonowej (omeprazol, pantoprazol itd.). Zastosowanie znajdują też leki chroniące błonę śluzową (sukralfat, mizoprostol) i środki przyspieszające przesuwanie się treści pokarmowej w dół przewodu pokarmowego (prokinetyki). W każdym przypadku niezwykle istotne jest ustalenie przyczyny dolegliwości, co pozwoli na właściwe ukierunkowanie terapii. Warto w tym miejscu nadmienić, że duże znaczenie ma również stosowana dieta, ponieważ nierzadko bóle brzucha nasilają się pod wpływem spożywanych pokarmów.
Często zmiana kilku nawyków żywieniowych pozwala zredukować, a nawet całkowicie uwolnić się od nieprzyjemnych doznań. Należy przede wszystkim wyeliminować z menu potrawy smażone i tłuste. Warto również zrezygnować z picia mocnej kawy i herbaty, alkoholu, dodawania do dań ostrych przypraw, takich jak chili czy pieprz, oraz palenia papierosów. Posiłki powinny być spożywane w regularnych 3-4-godzinnych odstępach, a każdy kęs musi zostać dokładnie pogryziony, co znacznie ułatwia proces trawienia.
Potrawy można wzbogacać w zioła i przyprawy o działaniu rozkurczowym i regulującym perystaltykę jelit, takie jak kminek, bazylia, cząber, natka pietruszki, majeranek, kurkuma, koper włoski. Konieczne jest również picie odpowiedniej ilości płynów, tak by utrzymać prawidłowe nawodnienie organizmu, szczególnie gdy dolegliwościom bólowym towarzyszą wymioty lub biegunka.
3. Co jeść, aby pozbyć się bólu brzucha?
Dieta, która pomoże złagodzić wiele dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, to dieta lekkostrawna. Poza potrawami ciężkostrawnymi, takimi jak dania pieczone w tradycyjny sposób, smażone czy tłuste, zaleca się wykluczenie z jadłospisu produktów wzdymających (np. roślin strączkowych) oraz pokarmów zawierających dużo błonnika czy włókna strukturalnego (kapusty, łodyg szparagów).
Jakie produkty warto natomiast kupować i jak je przyrządzać? Potrawy powinno się spożywać od razu po ich przygotowaniu, a najlepiej przyswajane są dania duszone, gotowane, blanszowane, smażone beztłuszczowo, gotowane na parze, pieczone w folii, na ruszcie, bądź w naczyniu glinianym lub ceramicznym. Zaleca się wybieranie młodych warzyw. Jeśli chodzi o owoce, to im bardziej są dojrzałe, tym lepsze. Osoby cierpiące na dolegliwości związane z nadkwasotą czy wrzodami powinny unikać owoców cytrusowych. Doskonałe dla przewodu pokarmowego są natomiast banany. Warzywa i owoce trzeba obierać ze skórki. Lepiej jest kupować białe pieczywo niż pełnoziarniste. Należy używać olejów roślinnych i masła, a unikać takich tłuszczów jak smalec czy słonina. Warto też zrezygnować ze słodyczy.
Dieta dla chorego na żołądek lub jelita może zawierać także drobne makarony i kasze (zwłaszcza kaszę jaglaną, która łagodzi dolegliwości i powleka ścianki żołądka oraz przełyku), chude mięsa (kurczaka, indyka, cielęcinę) i ryby (np. dorsza, pstrąga, sandacza), jajka na miękko lub gotowane w koszulce, chudy nabiał, jogurt naturalny, wysokogatunkową wędlinę drobiową. Zup nie gotujemy na zasmażkach czy wywarach z kości.
Do owoców najmniej obciążających przewód pokarmowy, oprócz banana, należą brzoskwinie i jabłka. Zaleca się picie naparu z siemienia lnianego – wieczorem oraz rano, na czczo. Chroni on ścianki żołądka i wspomaga proces regeneracji błony śluzowej.
Każdy, kto odczuwa nawracające dolegliwości ze strony układu pokarmowego, powinien udać się do lekarza pierwszego kontaktu, a potem ewentualnie na konsultację do gastrologa. Specjalista skieruje pacjenta na dokładniejsze badania w celu postawienia diagnozy, ponieważ dopiero właściwe rozpoznanie przyczyn bólu brzucha i zastosowanie odpowiedniej diety może być gwarancją skuteczności wdrożonej terapii.
Artykuł sponsorowany