Owoce - rodzaje i właściwości

Owoce odgrywają bardzo ważną rolę w żywieniu człowieka. Są doskonałym źródłem witamin, składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego. Owoce zawierają antyoksydanty, takie jak: witamina A, witamina C i witamina E oraz flawonoidy, które usuwają wolne rodniki powstające w organizmie podczas palenia papierosów, stresu), stanów zapalnych oraz narażenia na zanieczyszczenia środowiskowe. Owoce to również źródło zbawiennych kwasów, które potrafią zregenerować i odmłodzić skórę. Świeże owoce, soki owocowe oraz owoce suszone powinny znaleźć się w jadłospisie na każdy dzień.

1. Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej

Wśród rodzajów owoców znajdują się owoce ze strefy umiarkowanej. Najważniejsze owoce jadalne ze strefy umiarkowanej to m.in.:

• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: brzoskwinia – zawiera beta-karoten, witaminę C oraz wiele soli mineralnych: żelazo, potas, magnez i wapń. Jest polecana podczas stosowania diet odchudzających. Zaleca się spożywanie tych owoców przy chorobach serca oraz chorobach układu krążenia. Miąższ z brzoskwini zawiera witaminę A, która działa na skórę wygładzająco i rozjaśniająco, łagodzi podrażnienia oraz poprawia koloryt cery.
• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: czereśnie – są polecane dla osób cierpiących na reumatyzm oraz chorych na serce. Należy jednak pamiętać, że nie są to owoce łatwostrawne, dlatego osoby mające problemy żołądkowe powinny spożywać je po uprzednim ugotowaniu. W czereśniach znajdują się witaminy antyoksydacyjne (C, A), beta-karoten, a także żelazo, magnez, miedź.
• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: gruszka – owoc bardzo cenny dla zdrowia, zawiera błonnik oraz spore ilości potasu, obniża ciśnienie krwi, zatem powinny ją spożywać osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze. Gruszka działa moczopędnie, więc jeśli ktoś cierpi na choroby układu moczowego, powinien spożywać te owoce.
• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: jabłko – jest bogatym źródłem obfitującym w pektyny, które korzystnie wpływają na układ pokarmowy, zapobiegają zaparciom. Zawiera flawonoidy – substancje o właściwościach prozdrowotnych, które chronią przed nowotworami, działają przeciwzapalnie. Ponadto wzmacniają układ odpornościowy, dzięki czemu jesteśmy mniej podatni na infekcje. Zawarte w nich witamina C i witamina P uszczelniają naczynia krwionośne.
• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: morele – słodkie i delikatne – są ważnym źródłem niezbędnej dla procesów prawidłowego widzenia witaminy A. Zawierają beta-karoten, fosfor, potas oraz witaminy z grupy B. Spożywanie moreli zaleca się przy anemii.
• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: śliwka – zawiera witaminy, głównie z grupy B oraz jest bogatym źródłem witaminy A. Ponadto zawiera makro- i mikroelementy: potasu, żelaza, wapnia i fosforu. Ze względu na dużą zawartość błonnika, śliwki polecane są osobom cierpiącym na zaparcia. W okresie letnim można spożywać je na surowo, natomiast zimą i wiosną suszone.
• Owoce jadalne ze strefy umiarkowanej: wiśnia – zawiera antyoksydanty, które chronią organizm przed działaniem wolnych rodników. Korzystnie wpływa na produkcję krwinek czerwonych. Znajdują się w nich witaminy A i C. Wiśnie pomagają obniżyć cholesterol LDL i cukier. Działają moczopędnie, mają również właściwości przeciwzapalne.

2. Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej

Innym rodzajem owoców są owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej. Podstawowe owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej to m.in.:

Zobacz film: "Warzywa i owoce idealne podczas diety"

• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: cytryna) – zawiera spore ilości flawonoidów oraz witaminy. Mimo kwaśnego smaku nie jest doskonałym źródłem witaminy C. Wykazuje właściwości przeciwzapalne.
• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: grejpfrut – występuje w wielu dietach, ponieważ jest owocem niezwykle zdrowym i niskokalorycznym, wpływa dobrze m.in. na proces trawienia, ponadto obniża ciśnienie krwi oraz poziom glukozy), dlatego jest zalecany chorym na cukrzycę. Owoc ten spożywa się najczęściej, wyjadając łyżeczką miąższ (często z cukrem). Ze względu na dużą zawartość kwercetyny, nie należy popijać leków sokiem grejpfrutowym oraz łączyć ich z alkoholem.
• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: mandarynki – smaczne owoce cytrusowe, w zależności od odmiany słodkie lub słodko-kwaskowate. Owoce drzew dziko rosnących mają nieprzyjemny zapach i bardzo dużo pestek. Od pomarańczy różnią się wielkością, a także tym, że skórka łatwo daje się oddzielić od miąższu.
• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: pomarańcze – owoce cytrusowe, jadalne, zawierają dużo witamin, w tym najwięcej beta-karotenu. Nadają się do bezpośredniego spożycia. Są powszechnie stosowane w produkcji soków owocowych. Gatunki te są uprawiane w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. W pełni dojrzałe drzewo pomarańczowe może dawać do tysiąca owoców rocznie i zapewnić dobre zbiory przez następne 50-80 lat.
• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: mango – owoc egzotyczny jest na ogół wydłużony i spłaszczony. Skórka ma początkowo barwę ciemnozieloną, przechodzącą później w różne odcienie żółto-złoto-czerwone. Skórka jest cienka i gładka, lecz twarda – dlatego, pomimo iż jest jadalna, usuwa się ją przed spożyciem. Miąższ ma barwę pomarańczowożółtą, jest bardzo aromatyczny i soczysty.
• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: banany] – są to pożywne owoce, dostarczają dużo energii, są źródłem witamin z grupy B oraz potasu, który reguluje gospodarkę wodną w organizmie. Ponadto zawierają spore ilości magnezu, który korzystnie wpływa na układ nerwowy oraz pracę mózgu.
• Owoce jadalne ze strefy podzwrotnikowej: ananas – ma wyjątkowy smak i bardzo aromatyczny zapach. Karaibskie słowo „anaana”, od którego wywodzi się nazwa rośliny, znaczy „aromat aromatów”. Świeży owoc zawiera cenne dla naszego organizmu składniki odżywcze, a przy tym jest mało kaloryczny. Dostarcza sporo błonnika, który, pęczniejąc w żołądku, hamuje apetyt. Plaster ananasa zawiera 30 mg witaminy C, witaminy A, B, PP oraz wapń i bromelinę – enzym rozkładający białko i ułatwiający trawienie. Ananasy konserwowane w zalewie są słodsze i nie mają tych właściwości.

3. Krzewy owocowe

Czas na kolejną odmianę owoców - krzewy owocowe. Jakie są najważniejsze krzewy owocowe?

• Krzewy owocowe: agrest – kiedy jest dojrzały, jest słodki i miękki. Dostarcza głównie: potas, sód, wapń, magnez i żelazo. Jest mało kaloryczny – w 100 g jest tylko 41 kcal. Agrest reguluje przemianę materii, działa moczopędnie, oczyszcza organizm.
• Krzewy owocowe: malina – owoce zawierają spore ilości pektyn. Sok malinowy wspomaga powrót do zdrowia przy przeziębieniach, grypie. Ze względu na zawartość kwasu salicylowego obniża gorączkę i wykazuje działanie przeciwzapalne. Owoce leśne zawierają wapń, witaminy, żelazo oraz kwas foliowy, który jest niezbędny dla kobiet w ciąży, gdyż zapobiega występowaniu wad wrodzonych u dzieci. Herbata z malin zmniejsza bóle miesiączkowe, jednak trzeba ją pić kilka dni przed pojawieniem się okresu.
• Krzewy owocowe: porzeczka – spośród owoców zawiera najwięcej witaminy C. Jest doskonałym źródłem beta-karotenu oraz flawonoidów. Związki te działają przeciwzapalnie, uszczelniają naczynia krwionośne, obniżają poziom cholesterolu. Czarna porzeczka redukuje niektóre dolegliwości związane z ciążą, ma pozytywny wpływ na laktację matek karmiących. Natomiast sok zrobiony z czerwonej porzeczki pobudza apetyt i trawienie oraz orzeźwia.
• Krzewy owocowe: winogrono – jest bardzo soczyste, słodkie lub słodko-kwaśne, o barwie od jasnozielonkawego poprzez różowy i czerwony do niemal czarnego. Jest doskonałym źródłem flawonoidów, w tym resweratrolu, który chroni przed chorobami układu krążenia: miażdżycą oraz zawałem mięśnia sercowego. Winogrona zawierają również błonnik, który poprawia perystaltykę jelit.

4. Co to są byliny

Na koniec ostatni typ owoców - byliny. Do najważniejszych bylin wśród owoców należą:

• Byliny: poziomki – wywierają działania lecznicze oraz zawierają antyoksydanty. Wpływają na poprawę przemiany materii, zapobiegają chorobom serca, układu krwionośnego oraz nerek. Poziomka niestety często uczula i znajduje się w czołówce owoców powodujących alergie, szczególnie u małych dzieci.
• Byliny: truskawki – zawierają witaminy i składniki mineralne, np. fosfor, żelazo, wapń. Witaminy C i A działają antyoksydacyjnie, witaminy z grupy B korzystnie wpływają na wygląd skóry, a witamina PP korzystnie wpływa na stan naczyń krwionośnych. Zawarty w truskawkach magnez działa tonizująco na układ nerwowy. Bogate są także w mangan, dzięki czemu wzmacniają nasze włosy.

Owoce są doskonałym źródłem witamin i składników mineralnych. Niewątpliwie, latem powinniśmy korzystać ze świeżych owoców, które na pewno lepiej smakują niż zimą.

5. Jak jeść owoce?

Chciałoby się powiedzieć, żeby jeść je często. I prawidłowo, ponieważ dzięki spożywaniu dużych ilości owoców, dostarczamy do organizmu cenne witaminy, błonnik i antyoksydanty.

Okazuje się, że bardzo duże znaczenie ma również czas, kiedy je spożywamy. Istnieje także kilka innych zasad, dzięki którym spożywanie owoców przyniesie nam rzeczywiście szereg korzyści.

Oto najważniejsze:

5.1. Owoce spożywamy bez towarzystwa

Bardzo ważne, o ile nie najważniejsze, jest to, aby owoce zjadać tylko i wyłącznie jako samodzielny posiłek. Nie powinniśmy traktować ich jako zagryzki do kanapek, jako składnik ciasta czy sałatki do lodów, lecz jako oddzielne danie.

Nasz organizm, trawiąc owoce potrzebuje różnych enzymów, aby rozłożyć zawarte w nich cukry proste, a także przyswoić błonnik i substancje odżywcze.

Dzięki temu, że owoce są lekkostrawne, jest to szybki proces, wymagający od układu trawiennego pełnego zaangażowania, by w sposób maksymalny wykorzystać dobroczynność malin, jabłek lub truskawek.

Jednak jeśli razem z owocami w żołądku znajdą się białka, tłuszcze i węglowodany złożone, mechanizm trawienia ulega zaburzeniu. Niestrawione resztki zaczynają gnić w jelitach, powodując mdłości, zgagę, wzdęcia i gazy.

Wydłużony proces tego typu fermentacji może prowadzić do zaburzeń całego układu pokarmowego.

5.2. Owoce tylko na pusty żołądek

Jeśli spożywamy owoce samodzielnie, po 2 lub 3 godzinach od ostatniego posiłku, dajemy sobie szansę na pełne wykorzystanie ich właściwości zdrowotnych i odżywczych. Owoce są trawione w pełni, substancje dobroczynne przyswajane, zaś niestrawione resztki łatwo wydalane, przyspieszając metabolizm i ruchy perystaltyczne jelit.

Doskonałym rozwiązaniem jest zjadać jabłko około 2 godziny po ostatnim posiłku i godzinę przed kolejnym, aby żołądek miał odpowiednią ilość czasu.

Świetnym pomysłem jest także spożywanie owoców na czczo lub między śniadaniem a obiadem. Rano potrzebujemy cukru i energii, wieczorem mogłyby nam utrudniać spokojny sen. Ponadto, nie powinno się łączyć różnych typów owoców, np. śliwek z cytrusami, ponieważ jest to rewolucja dla żołądka.

Powinniśmy trzymać się grup owocowych:

• jagody, jeżyny, maliny,
• gruszki, jabłka,
• melon, arbuz,
• poziomki, kiwi, truskawki, porzeczki,
• grejpfruty, pomelo, pomarańcze,
• winogrona, banany, ananasy,
• wiśnie, śliwki, morele, czereśnie.

Jeśli zaś lubimy koktajle owocowe, możemy miksować wybrany rodzaj owoców z mlekiem sojowym lub kokosowym, które nie utrudniają trawienia.

5.3. Sok zamiast owoców

Zamiast solidnej porcji owoców, można wypić szklankę soku, najlepiej świeżo wyciśniętego w wyciskarce - dzięki temu urządzeniu zachowuje się błonnik zawarty w cząstkach owoców, w przeciwieństwie do soku wyciskanego w sokowirówce.

Jeśli decydujemy się na gotowy sok z kartonu, dokładnie sprawdźmy jego skład, by mieć pewność, że nie jest to napój owocowy.