Petycja w sprawie oleju palmowego w żywności w Sejmie. Czy da się go czymś zastąpić?
Olej palmowy ze względu na niską cenę stanowi surowiec masowo wykorzystywany w przemyśle spożywczym. Ten rodzaj tłuszczu zawiera związki, które mogą mieć działanie rakotwórcze. Sprawa ograniczenia jego ilości w produktach spożywczych wkrótce trafi na biurko ministrów zdrowia i rolnictwa. My sprawdzamy, czy olej palmowy da się zastąpić innym tłuszczem.
1. Polska olejem palmowym płynąca
Olej palmowy jest w bardzo wielu produktach spożywczych. Batoniki, majonez, mrożone frytki i pizze - lista jest bardzo długa.
Raport Frost & Sullivan stworzony na zlecenie Fundacji WWF jasno pokazuje, jak dużo tego produktu zużywamy w codziennej diecie. 9,8 kg – średnio tyle oleju palmowego spożywa w ciągu roku przeciętny Polak.
Uwzględniając w tym poziom PKB danego kraju - znajdujemy się w czołówce Unii Europejskiej, jeśli chodzi o zużycie tego tłuszczu. Z raportu WWF wynika, że olej palmowy znajduje się w co drugim produkcie spożywczym, po który sięgamy.
Wielu z nas przyjmuje to jako pewnik, nie zastanawiając się nad tym, czy może jest jakaś alternatywa.
Od negatywnych informacji na temat oleju palmowego w sieci aż grzmi. Nie tylko w kontekście jego rakotwórczych właściwości, ale także metod pozyskiwania. Produkcja oleju palmowego prowadzona jest na ogromną skalę, a to wymusza wycinkę cennych lasów tropikalnych pod jego plantację. Ta z kolei jest główną przyczyną spadku bioróżnorodności na danym terenie.
2. Petycja w sprawie ograniczenia ilości oleju palmowego w żywności trafiła do Sejmu
Do Sejmu trafiła petycja z "prośbą o znowelizowanie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, poprzez wprowadzenie artykułów zakazujących produkcji i sprzedaży na terytorium Rzeczypospolitej produktów spożywczych zawierających rakotwórczy olej palmowy". Jej autor przypomina, że ten tłuszcz zawiera składniki oficjalnie uznane za szkodliwe dla zdrowia.
"Olej palmowy, aby nadawał się do wykorzystania w przemyśle spożywczym poddawany jest rafinacji (m.in. usuwany jest jego pomarańczowy kolor) oraz utwardzaniu. I to właśnie tutaj, podczas podgrzewania oleju do temperatury ponad 200ºC, powstają szkodliwe dla zdrowia estry kwasów tłuszczowych glicydolu (GE) oraz estry kwasów tłuszczowych 3-monochloropropanediolu (3-MCPD) oraz 2-monochloropropanediolu (2-MCPD)" - czytamy w petycji.
Sprawą zajmuje się Komisjia ds. petycji. Posłowie przyznają jednak, że całkowite wyeliminowanie oleju palmowego z produktów spożywczych jest mało realne.
- Olej palmowy z jednej strony jest powszechnie stosowany w żywności, z drugiej strony może być też żródłem zagrożeń, podobnie zresztą jak np. cukier. Z naszej dyskusji wynika, że problem jest dostrzegany nie tylko w Polsce, ale nigdzie nie ma rozwiązań polegających na wprowadzeniu całkowitego zakazu stosowania tego oleju. Uważam, że trzeba pilnować pewnych ramowych reguł stosowania tego tłuszczu, a zwłaszcza informowania konsumentów, że w żywności, którą kupują jest olej palmowy - podkreśla przewodniczący Komisji ds. Petycji Sławomir Piechota (PO-KO).
- Uważamy, że warto się tym tematem zająć. Na razie nie zdecydowalismy się na przygotowanie projeku ustawy, który zakazywałby jego stosowania w Polsce, m.in. z tego powodu, że Unia również nie podjęła takich kroków. Mamy w Polsce olej własnej produkcji: rzepakowy czy słonecznikowy i chcemy, żeby m.in. minister rolnictwa odniósł się do tego w kontekście negatywnego znaczenia dla polskich konsumentów importu oleju palmowego - wyjaśnia Mirosław Maliszewski (PSL).
Komisja chce, by swoje opinie na ten temat przedstawiły resorty zdrowia i rolnictwa. Wniosek w tej sprawie ma trafić do premiera.
Zobacz także: Olej palmowy to tykająca bomba z opóźnionym zapłonem. Jest w składzie setek produktów, po które sięgamy każdego dnia
3. Czy olej palmowy jest szkodliwy?
Prof. Krzysztof Krygier, były kierownik Zakładu Technologii Tłuszczów i Koncentratów SGGW uważa, że tłuszcz palmowy jest bezpieczny dla zdrowia. Ekspert wyjaśnia, że nigdzie na świecie, żadna instytucja naukowa nie rekomenduje wprowadzenia zakazu spożycia oleju palmowego. A co ze związkami rakotwórczymi?
- Rzeczywiście - on zawiera rodzinę związków skrótowo nazywanych 3-MCPD, które mogą być rakotwotcze. I w oleju palmowy są największe ilości tych związków w porównaniu do innych olejów. Natomiast Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności po kilkuletnich badaniach opracował limity ich obecności, które są bezpieczne dla człowieka. I każdy olej, który przychodzi do Europy musi te normy spełniać, a to oznacza, że tego ryzyka praktycznie nie ma - wyjaśnia ekspert ds. tłuszczów.
Przeczytaj także: Czy olej palmowy powoduje raka?
4. Olej rzepakowy, olej sojowy – czy da się zastąpić olej palmowy?
Na zlecenie WWF przygotowano raport, w którym szukano alternatywy dla oleju palmowego. Wnioski są takie, że teoretycznie w przypadku produktów, w których stosuje się ciekłe frakcje oleju palmowego można by go zastąpić olejem sojowym, rzepakowym albo słonecznikowym.
W przypadku produktów, do których trzeba użyć tłuszczów stałych - nie ma takiej możliwości.
- Do tej pory jako tłuszcze stałe stosowaliśmy tłuszcze utwardzane z izomerami trans. W związku z tym, że udowodniono ich szkodliwość, w wielu krajach zostały zakazane albo ograniczone. W Europie też będą zakazane od przyszłego roku. I jedyny tłuszcz, który może to zastąpić na tak wielką skale - to jest olej palmowy - wyjaśnia prof. Krzysztof Krygier.
Profesor przyznaje również, że rzeczywiście na przykład olej rzepakowy wydaje się dużo zdrowszą alternatywą. Jednak ze względu na proces produkcji nie zawsze może on zastąpić olej palmowy. Dodatkowo przewaga tłuszczu plamowego wynika przede wszystkim z tego, że jest po prostu bardzo wydajny.
- Podczas gdy z jednego hektara upraw soi można uzyskać rocznie 0,52 tony oleju, a z hektara rzepaku 1,33 tony, z palmy olejowej możemy uzyskać blisko 10 ton tłuszczu - wyjaśnia prof. Krzysztof Krygier.
To ważny argument w kontekście ochrony środowiska. Ekspert ds. tłuszczów podkreśla, że z ekologicznego punktu widzenia wyeliminowanie oleju plamowego z rynku byłoby irracjonalne.
- Do uprawy soi na olej potrzeba 10 razy więcej powierzchni uprawnej w porówaniu z produkcją oleju palmowego – przekonuje.
Zgodnie z zaleceniami m.in. ONZ powinniśmy zwiększać produkcję żywności przy tym samym areale, żeby mówiąc kolokwialnie "nie zaorać całej ziemi" - podkreśla ekspert.
Zobacz także: Tłuszcze są potrzebne, jednak nie wszystkie są sobie równe
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
