Produkty bezlaktozowe – czy powinniśmy po nie sięgać?
Rynek produktów bezlaktozowych wciąż się powiększa. Na półkach sklepowych można znaleźć nie tylko mleko bez laktozy, ale również sery, kefiry, maślanki czy jogurty. Chociaż nietolerancja laktozy jest powszechna i dotyczy nawet 30% Polaków, to czy każdy z nas profilaktycznie powinien włączyć do diety produkty pozbawione laktozy?
Skąd się bierze nietolerancja laktozy?
Za odpowiednie trawienie laktozy – dwucukru złożonego z glukozy i galaktozy – odpowiada laktaza. Enzym ten produkowany jest w nabłonku jelita cienkiego. Jego aktywność jest zmienna i zależy od takich czynników jak wiek, czas pasażu jelit, czy skład ilościowy i jakościowy mikrobioty jelitowej. Najwyższą aktywnością tego enzymu charakteryzują się noworodki, jednak zmniejsza się ona wraz z wiekiem i w przypadku osób dorosłych może osiągać 10% aktywności pierwotnej, co może manifestować się dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi, jak nudności, biegunki, wzdęcia, skurcze żołądka i bóle brzucha.
Niewystarczające strawienie laktozy, doprowadza do zaburzeń jej wchłaniania i zwiększonego ładunku osmotycznego w jelicie, co natomiast zwiększa zawartość w nim wody i prowadzi do biegunki. Niewchłonięta laktoza trafia do jelita grubego gdzie następnie trawiona jest przez bakterie, co natomiast skutkuje produkcją gazów, a w konsekwencji prowadzi do uciążliwych dolegliwości takich jak wzdęcia czy skurcze jelit. Do nietolerancji może dochodzić również w wyniku przebytych chorób jelit lub czynników uszkadzających nabłonek i kosmki jelitowe, w których produkowana jest laktaza.
Nietolerancja laktozy bardzo często dotyczy osób z celiakią, które są dopiero na początku leczenia swojej choroby podstawowej. Również wiele pacjentek z Hashimoto zgłasza problemy z tolerancją nabiału z laktozą, podobnie, jak osoby z zespołem jelita drażliwego i zespołem przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim.
Warto również wspomnieć, że do nietolerancji wspomnianego cukru może przyczynić się również długotrwałe stosowanie diety bezmlecznej, podczas której dochodzi do zmniejszenia wydzielania enzymu. Okazuje się, że częste spożycie nawet niewielkich ilości mleka powoduje, iż jest ono lepiej tolerowane.
Czy dla każdego produkty bezlaktozowe?
Mleko i produkty mleczne są źródłem wielu składników odżywczych, w tym przede wszystkim białka i łatwo przyswajalnego wapnia. Restrykcyjne ograniczenie spożywania nabiału może wiązać się z wystąpieniem niedoborów pokarmowych, jeśli nie zostaną one zamienione innymi produktami bogatymi w te składniki np. wzbogacanym w wapń mlekiem roślinnym.
Badania wskazują, że osoby borykające się z nietolerancją laktozy wykazują tolerancję określonej jej ilości i nie powinny zupełnie wykluczać z diety tych produktów. Warto pamiętać, że na nasilenie objawów ma wpływ nie tylko ilość, ale również rodzaj produktów. Znacznie lepiej tolerowany będzie nabiał fermentowany (m.in.: kefir i maślanka), szczególnie jeżeli będzie on pozbawiony dodatku mleka w proszku i dodatku cukru.
Osoby z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego powinny unikać szczególnie skoncentrowanych źródeł laktozy (np. słodycze, lody, ciasta, jogurty owocowe pitne). Produkty bezlaktozowe otrzymuje się dzięki wykorzystaniu enzymatycznej hydrolizy laktozy, a w wyniku tego procesu nie tracą na wartości, ale niestety może się to przekładać na ich wyższą ceną. Nie będą one szkodliwe dla osób nie posiadających dolegliwości żołądkowo-jelitowych, ale w dłuższej perspektywie czasu mogą się do nich przyczynić poprzez zmniejszenie tolerancji laktozy.
Produkty mleczne są ważymy składnikiem diety i nie powinny być prewencyjnie eliminowane z jadłospisu osób dorosłych. W przypadku wystąpienia dolegliwości żołądkowo-jelitowych po spożyciu mleka zaleca się włączenie jego bezlaktozowego odpowiednika, a także produktów fermentowanych, które często są lepiej tolerowane. Jeżeli powyższa zamiana nie przynosi pożądanych efektów, warto sprawdzić czy dolegliwości nie są objawem alergii na białka mleka krowiego, błędów żywieniowych czy nietolerancji lub alergii na inne produkty.
Osoby borykające się z nietolerancją cukru mlecznego mogą znaleźć pomoc na platformie dietetycznej peater.wp.pl. Spośród kilkunastu różnych diet do wyboru dziesiątki smacznych przepisów kulinarnych, nie zawierających laktozy dostarczają diety: Hashimoto, przeciwzapalna i wegańska. Wykupując daną dietę można jednocześnie skorzystać z pomocy dietetyka, który doradzi, który plan żywieniowy będzie najodpowiedniejszy.
Karina Białek – w zespole Peatera odpowiada za zagadnienia z obszaru dietetyki ogólnej. Absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego na kierunku Dietetyka. Od najmłodszych lat interesuje się wpływem żywienia na organizm człowieka, dlatego ciągle stara się poszerzać swoją wiedzę w tym temacie. Jej pasją jest gotowanie. Codziennie wertuje książki kucharskie w poszukiwaniu ciekawych pomysłów na zdrowsze wersje tradycyjnych dań. Pracując w Akademii Kulinarnej oraz cateringach dietetycznych, zdobyła wiedzę jak prawidłowo komponować posiłek, by był odżywczy i apetyczny. Wierzy, że zdrowa dieta może być smaczna i różnorodna.
Partnerem artykułu jest peater.wp.pl