Szalotka – jak wygląda i smakuje? Dlaczego i jak ją jeść?

Szalotka, inaczej czosnek askaloński (Allium ascalonicum L.), znana także jako cebula szalotka czy cebuloczosnek to gatunek rośliny należący do rodziny amarylkowatych, podrodziny czosnkowych. Pochodzi z Bliskiego Wschodu, z terenów Izraela, Syrii i Jordanii.

Do Europy szalotka trafiła około XV wieku. Dziś się ją tu z powodzeniem uprawia. Obecnie do jej największych europejskich producentów należą Włochy, Holandia, Belgia i Francja. W Polsce szalotka, ze względu na łatwość uprawy, często jest hodowana amatorsko w ogrodach działkowych i przydomowych. Uprawa szalotki odbywa się podobnie jak uprawa dymki, jednak warzywo to, w porównaniu do cebuli zwyczajnej, ma nieco mniejsze wymagania glebowe i klimatyczne.

Czosnek askaloński jest dostępny w kilku odmianach, które różnią się od siebie kształtem, zabarwieniem oraz smakiem. Największą popularnością cieszy się odmiana Toto (ma drobne cebule o złocistym kolorze i delikatnym posmaku), Red Sum (ma większe, podłużne, ale delikatne i bardzo aromatyczne cebule) oraz szalotka bananowa (o wydłużonych zgrubieniach). Szalotka to roślina przyprawowa, rzadziej lecznicza, która łączy w sobie smak i zapach czosnku oraz cebuli (wygląda i smakuje prawie jak cebula dymka, ma posmak czosnku).

Szalotka to bylina, która rośnie, tworząc pęczki małych bulw Cebula główna, którą otaczają liczne cebule potomne, jest pokryta fioletowymi łuskami. Odmiany uprawne mają także inną barwę łusek okrywających. Roślina wytwarza długie, rurkowate liście, które wykorzystywane są jako szczypior.

Na szalotkę mówi się cebuloczosnek. Ma to związek z tym, że swą wielkością przypomina czosnek, a i posiada jego aromat oraz lekki posmak. Małe szalotki zazwyczaj są łagodniejsze w smaku, a duże ostrzejsze.

Szalotka a dymka

Wiele osób zastępuje zwykłą cebulę szalotką lub odwrotnie. Nie jest to jednak uzasadnione, ponieważ warzywa te znacząco się od siebie różnią.

Szalotka od dymki różni się przede wszystkim smakiem. Jest o wiele łagodniejsza, delikatna i wyrafinowana. Ma też mniejsze główki (o średnicy 40-50 mm), które wielkością przypominają zwykły czosnek. Szalotkę trawi się łatwiej niż cebulę.

Cebula szalotka jest smaczna, ale i zdrowa. Zawiera wiele cennych składników. Jest bogata w witaminy A, B, C, E i kwas foliowy oraz minerały, takie jak magnez, wapń, fosfor, potas, selen, miedź, żelazo i jod, a także białko i węglowodany. Zawiera także antyoksydanty. To między innymi allicyna, która zmniejsza ryzyko nowotworów.

Jak szalotka działa na organizm? Zawarte w niej naturalne antybiotyki pomagają leczyć przeziębienie i grypę. Ma właściwości bakteriobójcze i przeciwgrzybicze, dezynfekuje organizm oraz oczyszcza go, wspomagając wydalanie toksyn. Wzmacnia także odporność.

Ponadto obniża poziom złego cholesterolu we krwi oraz wspomaga utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru. Zawarte w niej flawonoidy dobrze wpływają na pracę serca i poprawiają funkcjonowanie układu krwionośnego. Zapobiegają zakrzepom.

Szalotek używa się w kuchni do wielu różnych potraw, zarówno na ciepło, jak i zimno. Można ją wykorzystać do sałatek, ale i sosów, zwłaszcza na bazie czerwonego wina. Pokrojoną w talarki i zrumienioną można wykorzystać do potraw mięsnych, ale i warzywnych czy makaronowych.

Można je również marynować tak, jak cebulę, a i jeść na surowo, suszyć, smażyć i mrozić. Należy jedynie unikać gotowania, ponieważ wówczas szalotki mogą stracić cenne flawonoidy.

Szalotki można kupić w sklepach spożywczych, warzywniakach, supermarketach oraz bazarach. Jej nasiona można nabyć również w sklepach internetowych. Cena szalotki wynosi około 12 zł za kg. Kupując cebuloczosnek trzeba wybierać takie główki, które są ciężkie, zwarte i twarde, unikać zaś papierowych i wysuszonych, ze śladami gnicia. Warzywa przechowuje się w przewiewnej torbie, chłodnym i suchym miejscu. W ciepłym szybko staną się miękkie, w lodówce mogą spleśnieć, a trzymane w folii zepsują się.