Tkanka tłuszczowa - rodzaje, rola, metody pomiaru tkanki tłuszczowej
Wiele osób uważa, że tkanka tłuszczowa to wróg, z którym należy walczyć. Jednak pod tym pojęciem kryje się także tłuszcz, którego organizm potrzebuje do właściwego funkcjonowania. Jaką rolę pełni tkanka tłuszczowa?
1. Co to jest tkanka tłuszczowa
Tkanka tłuszczowa (łac. textus adiposus) to tkanka zaliczana do tkanki łącznej, znajdująca się głównie w warstwie podskórnej. Tkanka tłuszczowa zbudowana jest w przeważającym stopniu z komórek tłuszczowych. Do jej głównych zadań należą: magazynowanie substancji odżywczych i termoizolacja ciała. Dodatkowo tkanka tłuszczowa funkcję metaboliczną oraz immunomodulującą. Wśród ludzi istnieje przekonanie, że tkanka tłuszczowa jest nieestetyczna, dlatego tak popularne są diety i głodówki. Prawda jest taka, że tkanka tłuszczowa jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania, a jej poziom powinien mieścić się w następujących granicach: 20-25% masy ciała u kobiet i 15-20% masy ciała u mężczyzn. Dopiero wyższe wartości uznaje się za szkodliwą otyłość. Tkanka tłuszczowa występuje pod dwiema postaciami: białą i brunatną. Jej ulokowanie w ciele uzależnione jest od: płci, wieku, uwarunkowań genetycznych oraz prowadzonego trybu życia.
2. Rodzaje tkanki tłuszczowej
Biała tkanka tłuszczowa odpowiada za magazynowanie energii, chroni organy wewnętrzne przed urazami, a także produkuje hormony, które następnie wydzielane są do krwi.
Adipocyty oraz adiponektyna wpływają na metabolizm, jednak aby proces ten przebiegał prawidłowo poziom tkanki białej nie może być zbyt wysoki. Jej nadmiar zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy i chorób metabolicznych.
Brunatna tkanka tłuszczowa wytwarza leptynę i składa się z lepiej ukrwionych i unerwionych komórek. Jest w stanie wykorzystać biały tłuszcz do produkcji energii i przyczynia się do utrzymania prawidłowej masy ciała.
Ilość poszczególnej tkanki tłuszczowej zmienia się wraz z wiekiem i wzrostem wagi. Tkanka brunatna występuje w zwiększonej ilości u osób, przebywających często w niskich temperaturach lub korzystających z krioterapii.
U osób z nadwagą oraz z cukrzycą typu 2 stwierdza się niewielką ilość brunatnych komórek tłuszczowych. Aby zapewnić prawidłowy poziom tłuszczu w organizmie, zaleca się prowadzenie zdrowego trybu życia, uprawianie aktywności fizycznej, a także zrównoważoną dietę.
Jeśli chcesz schudnąć, zamiast koncentrować się wyłącznie na wadze, poświęć trochę uwagi swojej tkance tłuszczowej. Utrata zbędnych kilogramów jest ważna, ale bardziej istotne jest zachowanie mięśni.
W tym celu warto przekonać się, jak dużo tkanki tłuszczowej mamy w ciele. Oprócz znanych metod obliczania BMI lub mierzenia obwodu poszczególnych partii ciała, dostępne są bardziej zaawansowane technologicznie sposoby pomiaru zawartości tłuszczu. Jednak mimo stosunkowo wysokich kosztów, nie wszystkie z tych metod są skuteczne.
3. Jaką rolę pełni tkanka tłuszczowa
Tkanka tłuszczowa pełni w organizmie bardzo ważne funkcje. Co najważniejsze, to w niej są magazynowane substancje odżywcze. Odpowiada także za termoizolację ciała. Dodatkowo bierze udział w procesach metabolicznych i immunomodulujących.
Wydziela liczne cząsteczki, wpływające na funkcję układu odpornościowego, zapalenie, rozwój i postęp miażdżycy. Tkanka tłuszczowa gromadzi się pod skórą oraz wewnątrz organizmu np. przy nerkach.
W zależności od płci i typu figury tkanka tłuszczowa może rozkładać się w różnych partiach ciała. U mężczyzn tłuszcz najczęściej gromadzi się w okolicy brzucha, twarzy, karku oraz klatki piersiowej, zaś w przypadku kobiet w okolicach ud, pośladków i bioder.
Nieestetyczny wygląd związany z nadwagą wynika z nadmiaru tkanki białej, natomiast organizm potrzebuje zarówno jednego i drugiego rodzaju komórek tłuszczowych.
To musisz wiedzieć
4. Jak zmierzyć poziom tkanki tłuszczowej w ciele
Najlepszym przyjacielem podczas odchudzania powinna być zwykła miarka krawiecka. Jest to niezwykle tani przedmiot, który w bezlitosny sposób wskazuje, czy nasza waga jest w normie, czy też mamy nadwagę.
Wystarczy zmierzyć talię na wysokości pępka. Jeśli masz więcej niż 80 centymetrów w obwodzie talii, grozi ci otyłość brzuszna, dlatego nie zwlekaj z rozpoczęciem kuracji odchudzającej. W przypadku mężczyzn sygnałem alarmowym jest obwód talii powyżej 94 centymetrów.
Im więcej mamy nadprogramowych centymetrów, tym bardziej narażeni jesteśmy na przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, choroba serca, udar czy nowotwór.
Dużo droższą metodą jest DEXA (Dual Energy X-ray Absorpitometry), czyli skanowanie ciała rentgenem, który w ciągu 10 minut jest w stanie określić zawartość tłuszczu w organizmie, gęstość kości oraz zawartość mięśni.
Oprócz ustalenia ogólnej ilości tłuszczu w ciele, metoda ta pozwala sprawdzić ile tkanki mamy w poszczególnych partiach ciała. DEXA to jedna z najbardziej dokładnych, wiarygodnych i nieinwazyjnych sposobów pomiaru.
Niestety, jej cena jest stosunkowo wysoka. Równie skuteczną, ale tańszą metodą jest ważenie hydrostatyczne. Polega ono na zanurzeniu się w zbiorniku z wodą. Na podstawie ilości wody wylanej ze zbiornika oblicza się gęstość ciała i zawartość tkanki tłuszczowej.
Mimo iż ważenie hydrostatyczne to efektywna metoda pomiaru, konieczność zanurzenia się w wodzie może zniechęcać niektórych do skorzystania z niej. Mniej kłopotliwa w zastosowaniu jest kabina Bod Pod.
To urządzenie wykorzystuje przemieszczenie powietrza w określaniu zawartości tkanki tłuszczowej. Nie trzeba zanurzać się w wodzie, ale konieczne jest zachowanie spokoju i nieruszanie się.
5. Dlaczego niektóre metody pomiaru tkanki tłuszczowej są nieskuteczne
Najpopularniejszą metodą obliczania, czy nasza waga jest w normie, jest wskaźnik BMI. Wystarczy kilka minut, by przekonać się, czy jesteśmy w grupie ryzyka nadwagi lub otyłości. Jednak wskaźnik BMI nie informuje nas, jaką mamy zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie.
Nieco bardziej przydatne są wagi z pomiarem tłuszczu. Te urządzenia są wygodne w użyciu, ale niestety nie zawsze dokładne. Mało efektywne są również kalipersy, przypominające cyrkiel połączony z miarką.
Aby zmierzyć zawartość tkanki, należy chwycić nimi fałdkę na brzuchu lub w innym miejscu. Skuteczność metody w określaniu zawartości tłuszczu jest jednak niewielka.
Ma to związek ze sposobem dokonywania pomiaru, tylko doświadczona osoba jest w stanie uzyskać wiarygodny pomiar. Problemem może być również samo urządzenie, tanie, plastikowe kalipersy są najczęściej bezużyteczne.
Niską skuteczność wykazano również w przypadku pomiarów dokonywanych podczerwienią. Równie nieuzasadnione jest korzystanie z tabelek wagi i wzrostu. Pomiar tkanki tłuszczowej może nas zmobilizować do zdrowszej diety i ćwiczeń fizycznych.
Jednak nieprawidłowo przeprowadzone obliczenia lub zastosowanie mało dokładnej metody może wprowadzać w błąd. Dlatego też warto skorzystać ze sprawdzonych i uznanych sposobów.
