W jakich sytuacjach organizm potrzebuje więcej białka?
Do prawidłowego funkcjonowania organizm potrzebuje białka. Pełni ono wiele istotnych funkcji, m.in. przyspiesza gojenie się ran, reguluje przemianę materii, uzupełnia naturalne ubytki. Są sytuacje, gdy zapotrzebowanie na ten składnik jest wyższe. W jaki sposób zadbać wówczas o prawidłową podaż białka?
białko w diecie
Białka nazywane są również proteinami (gr. protos – pierwszy, najważniejszy). Zbudowane są z aminokwasów. Znamy ich 20, z czego 8 to aminokwasy egzogenne (niezbędne dla organizmu). Są to: lizyna, metionina, treonina, leucyna, izoleucyna, walina, tryptofan i fenyloalanina. Organizm nie jest w stanie sam ich wytworzyć, nie da się też ich zastąpić, stąd muszą być dostarczane wraz z pożywieniem.
Białka pełnią w organizmie wiele różnych funkcji. Wyróżnia się:
- białka strukturalne (kolagen, elastyna, keratyny, glikoproteiny),
- białka enzymatyczne (enzymy),
- białka ochronne (immunoglobuliny, fibrynogen, interferon),
- białka transportowe (hemoglobina, albuminy osocza, lipoproteiny, transferryna),
- białka biorące udział w skurczu (aktyna, miozyna),
- hormony (insulina, glukagon, parathormon, kalcytonina),
- białka błon komórkowych.
Białka ulegając spalaniu, dostarczają organizmowi energii. Biorą też udział w regulowaniu ciśnienia krwi i utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Pełnią rolę nośnika dla wielu witamin i składników mineralnych. Są niezbędne do budowy nowych i odbudowy zużytych komórek i tkanek. Bez białka rozwój organizmu jest niemożliwy.
Białka mogą być pochodzenia zwierzęcego (drób, wieprzowina, wołowina, mleko, sery, jaja, wędliny) i roślinnego (nasiona roślin strączkowych, ziemniaki, produkty zbożowe).
Stany zwiększonego zapotrzebowania na białko
Zapotrzebowanie na białko jest uzależnione od płci, wieku, masy ciała oraz stanu fizjologicznego. Są też sytuacje, gdy konieczne jest zwiększenie ilości tego składnika odżywczego w diecie. Dzieje się tak, gdy istnieje ryzyko utraty masy mięśniowej, m.in. w czasie długotrwałego unieruchomienia (np. z powodu złamania lub urazu) oraz podczas rehabilitacji i rekonwalescencji.
Zwiększone zapotrzebowanie na białko mają również osoby zmagające się z chorobą nowotworową, zagrożone niedożywieniem lub niedożywione, przewlekle chore.
Więcej białka potrzebują również osoby aktywne, zwłaszcza zawodowo uprawiające sporty różnych dyscyplin. Dzieje się tak dlatego, ponieważ w trakcie znacznego wysiłku dochodzi do mikrourazów struktur mięśni. Dodatkowa ilość białka pozwala się im szybciej zregenerować.
W odbudowie masy mięśniowej istotne znaczenie ma metabolit leucyny (HMB). Jest to aminokwas, który stymuluje syntezę nowych białek, zabezpiecza też masę mięśniową przed jej rozpadem. Z tego względu stanowi często podstawowy składnik żywności specjalnego przeznaczenia medycznego. Można go znaleźć m.in. w preparacie LiveUp®, który zawiera białko pochodzące z wysokiej jakości koncentratu białek serwatki. Wzbogacony jest ponadto o cynk i witaminę D.
Pokrycie zwiększonego dziennego zapotrzebowania na białko nie jest zadaniem prostym, zwłaszcza jeśli chory po przebytej chorobie nie ma apetytu. W takiej sytuacji warto sięgnąć po specjalistyczne preparaty, które uzupełnią niedobory protein. Są one dostępne w aptekach.
W diecie każdego z nas powinny pojawiać się źródła białka. Są jednak sytuacje, kiedy zapotrzebowanie na ten składnik jest znacznie wyższe. Warto o tym pamiętać, gdyż to właśnie proteiny odpowiadają za szybszą regenerację, a co za tym idzie – powrót do pełni sił.
Partnerem artykułu jest Olimp
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
