Biotyna - działanie, niedobór, występowanie
Podobnie jak inne witaminy z grupy B, witamina H lub witamina B7 - czyli biotyna (bierze udział w syntezie i rozkładzie lipidów, aminokwasów i węglowodanów, czyli jest konieczna w przemianie materii. Badania wykazały, że biotyna odgrywa dużą rolę w przemianie glukozy, przede wszystkim w pierwszym etapie, w którym współdziała z insuliną, hormonem trzustki.
1. Czym jest biotyna?
Witamina H określana również mianem biotyny i witaminy B7 została odkryta w latach 20. XIX wieku. Nie jest to witamina sensu stricto, a substancja podobna będąca w istocie złożonym kwasem organicznym występującym zarówno w organizmach zwierzęcych jak i roślinach.
Biotyna jest dość odporna na działanie wysokich i niskich temperatur, a także zmian Ph, dzięki czemu w trakcie obróbki danych produktów nie jest niszczona.
Biotyna należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Jest koenzymem wielu różnych złożonych procesów, czyli konkretne enzymy nie mają możliwości właściwie katalizować reakcji, jeśli w otoczeniu nie znajdzie się biotyna.
Z tych właśnie powodów niedobór biotyny może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Jednak warto też wiedzieć, że biotyna jest wyjątkowa na tle innych witamin z grupy B, ponieważ wytwarzana jest przez florę bakteryjną jelit, stąd też rzadko można zaobserwować jej niedobory.
Jest to dobra wiadomość zwłaszcza dla cukrzyków, gdyż witamina ta jest niezbędna do prawidłowej przemiany materii, zwłaszcza do przemiany glukozy, której stabilizuje poziom we krwi.
2. Jak działa biotyna?
Biotyna to jedna z witamin, co oznacza, że niezbędna jest do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Tak jak wiele witamin z grupy B, jest ściśle związana z budową oraz działaniem skóry, paznokci i włosów.
Badania dowodzą, że osoby, które suplementują się biotyną, mają twardsze paznokcie, które również mniej się kruszą.
Witamina B7 wpływa nie tylko na wygląd naszej skóry. Bierze także udział w tworzeniu protrombiny, odgrywającej znaczącą rolę w procesie krzepnięcia krwi. Oprócz tego, witamina ta uczestniczy w tak ważnych procesach jak np. produkcja glukozy.
Witamina H ma wpływ również ma pracę tarczycy, wspomaga jej pracę. Ze względu na jej udział w procesie przemiany glukozy ma wpływ na właściwe funkcjonowanie systemu nerwowego, dobre samopoczucie i witalność, oraz na wrażliwość na bodźce i odczuwanie bólu.
Witamina H (biotyna) jest także uważana za witaminę piękności, gdyż wpływa na prawidłowy stan skóry, a także zdrowie włosów i paznokci. Dzieje się tak, gdyż biotyna zawiera cząsteczki siarki chroniącej naszą skórę i włosy.
Oddziałując na nie, nie tylko poprawia ich kondycję zdrowotną, lecz także opóźnia proces siwienia włosów i wypadaniu włosów.
Dietę bogatą w biotynę powinny także stosować osoby mające problemy z hormonami wydzielanymi przez tarczycę.
Przeciętne zapotrzebowanie na biotynę wynosi ok. 30-100 mg. W zależności jednak od substancji towarzyszących może być ona lepiej albo gorzej wchłaniana przez organizm.
3. Niedobór i nadmiar witaminy
Niedobory biotyny objawiają się:
- znużeniem,
- zmęczeniem,
- spadkiem apetytu,
- biegunką,
- wymiotami,
- anemią,
- zapaleniem spojówek,
- łysieniem,
- rumieniem,
- łuszczeniem się skóry,
- podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi oraz barwników żółciowych.
Niedobór biotyny występuje zwłaszcza wśród osób posiadających monotonną, opierającą się na produktach zwierzęcych dietę. Takie menu zawiera duże ilości awidyny, czyli białka zwierzęcego. Wspomniana substancja wchodzi z biotyną w wiązania, co powoduje, że nasza cenna witamina nie jest dobrze wchłaniana przez organizm.
Dotychczas nie stwierdzono szkodliwości nadmiaru biotyny, czy to podawanej w żywności, czy w formie suplementu, nawet przy spożyciu 10 mg witaminy H dziennie.
3.1. Biotyna i jej wpływ na włosy, skórę i paznokcie
Biotyna bierze udział w procesach kluczowych w syntezie białek, cukrów i lipidów.
Przypuszczalnie przyczyną zwiększonej utraty włosów oraz zmian na skórze, powstałych w wyniku niedoboru witaminy B7, są właśnie zaburzenia w metabolizmie tłuszczów.
Jest to również źródło cząsteczek siarki, która jest potrzebna do budowy keratyny (naturalnego budulca paznokci i włosów). Nasilone wypadanie włosów to częsty objaw łojotokowego zapalenia skóry.
W takich przypadkach wartościowa może się okazać inna właściwość tej cennej witaminy - hamowanie nadmiernej aktywności gruczołów łojowych. Warte podkreślenia jest też to, że biotyna wpływa na aktywność gruczołu tarczowego, która ma ogromny wpływ na kondycję włosów i skóry.
3.2. Awitaminoza biotyny
Ten niedobór biotyny rzadko jest spotykany i z tego powodu dość słabo opisany w piśmiennictwie medycznym. Zwykle doniesienia kliniczne dotyczą pacjentów, u których stwierdzono genetycznie uwarunkowany niedobór biotynidazy (enzymu, który uczestniczy w przemianach metabolicznych biotyny).
Uwarunkowany genetycznie niedobór biotynidazy pojawia się już u niemowląt, pod postacią niskiego ciśnienia tętniczego, zmian zapalnych spojówek i skóry lub zaniku nerwu wzrokowego.
Enzym ten jest obecny w większości tkanek, lecz głównym jej źródłem jest wątroba. Duże uszkodzenie tego narządu może być również przyczyną niedoboru biotynidazy.
4. Źródła biotyny
Z występowaniem biotyny mamy do czynienia zarówno w odniesieniu do produktów roślinnych, jak i tych pochodzenia zwierzęcego. Duże jej ilości można znaleźć w
- żółtkach jaj,
- wątrobie,
- sardynkach,
- szynce,
- w orzeszkach ziemnych,
- w orzechach włoskich,
- grzybach,
- migdałach,
- pomidorach,
- szpinaku,
- chudym serze,
- marchwi,
- mące sojowej,
- mące pełnoziarnistej,
- mace ryżowej.
Poza tym istnieje możliwość suplementacji witaminy H. Jeżeli chcesz wybrać preparat, który będzie najlepiej wchłaniany przez organizm zwróć uwagę, by zawierał obok witaminy B7 (biotyny) także pozostałe witaminy z grupy B, magnez i mangan.
Proces ten jednak może być zaburzony, jeśli jesteśmy w trakcie silnej antybiotykoterapii. Konieczne jest w takiej sytuacji w pierwszej kolejności odbudowanie flory bakteryjnej w jelitach.
5. Suplementacja w czasie ciąży i karmienia piersią
Ilość biotyny, która jest zawarta w preparatach, często przekracza zalecane dzienne spożycie dla kobiet ciężarnych lub karmiących piersią. Nie zostały przeprowadzone badania dotyczące stosowania biotyny w tych szczególnych okresach w życiu.
Warto wiedzieć, że biotyna przenika do kobiecego mleka. Z tego też powodu nie powinniśmy na własną rękę stosować preparatów z biotyną w czasie ciąży i laktacji, które nie są specjalnie przeznaczone dla osób z tych szczególnych grup. Oczywiście jest możliwa taka suplementacja, jeśli lekarz prowadzący zaleci inaczej.
6. Wchłanianie awidyny
Awidyna, która jest zasadową glikoproteiną występującą w białku jajka kurzego, posiada zdolność łączenia się z biotyną, przez niemożliwe staje się jej wchłanianie.
Wynika z tego taki wniosek, że jeżeli mamy niedobory biotyny w organizmie, lub spożywania jej suplementów, spożywać surowego kurzego jaja.
Alkohol także powoduje zmniejszanie stężenia biotyny we krwi.
