Żyto - kalorie i wartości odżywcze, właściwości, zastosowanie

Żyto to rodzaj rośliny z rodziny wiechlinowatych, liczącej około 10 gatunków. Najpopularniejszy rodzaj to żyto zwyczajne o żółto-szaro-zielonych ziarnach o podłużnym kształcie.

Obecnie na świecie uprawia się ok. 11 milionów hektarów żyta, czyli 1,5% spośród wszystkich zbóż. Największe plantacje zlokalizowane są w Polsce, Rosji, Szwecji, Niemczech i Białorusi. Ziarna przeznacza się między innymi na pasze dla zwierząt, a także jako surowiec do wyrobu mąki.

100 gramów żyta zawiera:

• wartość energetyczna - 338 kcal,
• woda- 10,6 g,
• białko - 10,34 g,
• tłuszcz - 1,63 g,
• węglowodany - 75,86 g,
• cukry - 0,98 g,
• błonnik - 15,1 g,
• wapń - 24 mg,
• żelazo - 2,63 mg,
• magnez - 110 mg,
• fosfor - 332 mg,
• potas - 510 mg,
• sód - 2 mg,
• cynk - 2,65 mg,
• miedź - 0,367 mg,
• mangan - 2,577 mg,
• selen - 13,9 mg,
• tiamina - 0,316 mg,
• ryboflawina - 0,251 mg,
• niacyna - 4,27 mg,
• kwas pantotenowy - 1,456 mg,
• witamina A - 11 IU,
• witamina E - 0,85 mg,
• witamina K - 5,9 μg,
• cholina - 30,4 mg,
• betaina - 146,1 mg,
• luteina i zeaksantyna - 210 μg.

Żyto to bogate źródło węglowodanów, minerałów, witamin i błonnika pokarmowego. W składzie obecne są związki fenolowe, które biorą udział w przeminach biochemicznych kwasów tłuszczowych.

Ogromne znaczenie odgrywają również fitoestrogeny, które zmniejszają ryzyko rozwoju raka piersi, choroby wieńcowej, osteoporozy i redukują uporczywe objawy menopauzy.

Pieczywo żytnie jest szczególnie zalecane dla osób, będących na diecie redukcyjnej. Utrzymuje ono uczucie sytości na dłużej, zapobiega zaparciom, wzdęciom i skurczom żołądka.

Błonnik ponadto chroni przed pojawieniem się wrzodów, nowotworu jelita grubego i kamieni żółciowych. Dobrej jakości pieczywo wyprodukowane z żyta ma niższy indeks glikemiczny (48) niż to wykonane z pszenicy (70).

W związku z tym produkt ten nie powoduje gwałtownego wzrostu stężenia glukozy i nie powoduje złego samopoczucia u osób chorych na cukrzycę czy insulinooporność.

Żyto ma również pozytywny wpływ na układ krążenia, zmniejsza poziom złego cholesterolu LDL, tym samym chroniąc przed miażdżycą i chorobami sercowo-naczyniowymi.

Dodatkowo pieczywo z tego rodzaju mąki dłużej zostaje świeże, a za sprawą wyrazistego smaku nie wymaga używania dużej ilości przypraw, a w szczególności soli.

150 g razowego żytniego chleba (4-5 kromek) pokrywa 40-60% dziennego zapotrzebowania na błonnik, 22% na foliany, 17% na magnez i 32-40% na cynk.

Niestety żyto jest też źródłem glutenu, co nie jest dobrą informacją dla pacjentów chorych na celiakię lub nietolerancje pokarmowe.

Właśnie ze względu na zawartość glutenu chleby żytnie są ciężkie i bardziej zbite niż wyroby z mąki pszennej. Dodatkowo są bardzo ciemne, a jaśniejszy kolor to dowód na użycie mąki o niższym typie (oczyszczonej żytniej lub pszennej).

• mąka żytnia,
• płatki,
• otręby żytnie,
• pieczywo,
• pumpernikiel,
• makaron,
• chrupki,
• zakwas,
• mieszanki chlebowe,
• wódka żytnia,
• whisky
• piwo żytnie,
• pasza dla zwierząt,
• ściółka dla zwierząt,
• sienniki.

Najwięcej produktów wytwarzanych z żyta i mąki pełnoziarnistej można znaleźć w sklepach ekologicznych i punktach ze zdrową żywnością.