Dieta podczas chemioterapii
Chemioterapia, czyli leczenie cytostatyczne, to sposób leczenia chorób nowotworowych, a polega na stosowaniu szczególnych grup leków w walce z chorobą. Stosowane leczenie niestety ma wiele skutków ubocznych, jednak można je łagodzić za pomocą dostępnych środków farmaceutycznych oraz poprzez przestrzeganie pewnych zachowań. Odpowiednio dobrana dieta może przynieś ulgę podczas stosowania leczenia. Wiele cytostatyków powoduje wystąpienie nudności i wymiotów. Mogą wystąpić już od pierwszego dnia chemioterapii, lub w późniejszym czasie.
Dieta podczas chemioterapii
W tym artykule:
Chemioterapia a wymioty
Wymioty i nudności to częste skutki chemioterapii. Aby zapobiec temu powikłaniu można stosować leki przeciwwymiotne. Warto również zmodyfikować swoją dietę, aby zmniejszyć skutki uboczne chemioterapii. Należy unikać potraw gorących - korzystniej przyjmować posiłki letnie. Porcje dobrze jest podzielić na mniejsze części i spożywać małe, ale częste posiłki. Na okres leczenia warto zrezygnować z potraw o intensywnym zapachu, ciężkostrawnych, smażonych i powodujących wzdęcia. Nie należy jeść bezpośrednio przed podaniem leku lub przed spaniem.
Po spożyciu posiłku warto przez parę minut nie kłaść się do łóżka. Należy również pić dużą ilość płynów, najkorzystniej wody. Należy unikać napojów gazowanych. U niektórych chorych zmniejszenie przykrych dolegliwości powoduje ssanie cukierków, czy zjadanie małych kawałeczków chleba. Jeżeli dolegliwości mimo tych sposobów nadal będą się utrzymywać warto powiadomić o tym lekarza, który przepisze odpowiednie leczenie.
Owrzodzenia jamy ustnej a chemioterapia
Owrzodzenia jamy ustnej to kolejne z możliwych powikłań. Może występować zaczerwienienie, podrażnienie, pojawiają się drobne ranki i owrzodzenia. Z powodu obniżenia odporności częste są infekcje wirusowe i grzybicze. Konieczne jest przestrzeganie starannej higieny jamy ustnej i unikanie substancji które mogą podrażnić błonę śluzową jamy ustnej. Przed zastosowaniem chemioterapi należy wyleczyć wszystkie ubytki w zębach.
Dieta odpowiednia w chemioterapii
Wskazane jest unikanie potraw słodkich, kwaśnych, ostrych, mocnego alkoholu, papierosów. Także potrawy gorące mogą podrażniać błony śluzowe jamy ustnej. Należy unikać spożywania potraw suchych i trudnych do przełknięcia. Objawy łagodzi stosowanie siemienia lnianego. Warto także używać do mycia zębów miękkich szczoteczek i past niepodrażniających śluzówek.
Ze względu na uszkodzenie szpiku które może się pojawić podczas chemioterapii ważne jest spożywanie produktów bogatych w żelazo. Zawarte jest ono w orzechach, migdałach oraz w zielonych warzywach (sałata, brokuły, szpinak). Żelazo, którego niedobór powoduje niedokrwistość, czyli anemię lepiej wchłania się w obecności witaminy C, więc warto do potraw dodawać natkę pietruszki, sok z dzikiej róży albo świeżo wyciśnięty sok z pomarańczy – bogate są bowiem w witaminę C.
W przypadku pojawienia się zaparć do diety w chemioterapii warto włączyć produkty bogate w błonnik - ziarna, orzechy, chleb pełnoziarnisty, otręby. Konieczne jest także picie dużej ilości płynów, najlepiej wody niegazowanej czy lekkich herbat. Jeśli natomiast problemem jest biegunka należy unikać pokarmów bogatobłonnikowych, mlecznych i surowych warzyw i owoców. Zmniejszyć dolegliwości może biały ryż, makaron, gotowane warzywa i drób. Konieczne jest przyjmowanie dużej ilości płynów.
Chemioterapia - czego się wystrzegać?
W trakcie chemioterapii należy pewnych zachowań unikać:
- przyjmowanie leków dostępnych bez recepty należy konsultować z lekarzem, podobnie jak stosowanie diet lub zabiegów leczniczych,
- w trakcie stosowania chemioterapii przeciwwskazane jest spożywanie alkoholu,
- sok grejpfrutowy może wchodzić w reakcję ze stosowanym leczeniem dlatego należy go z jadłospisu wykluczyć,
- unikać potraw ciężkostrawnych, ostrych, o intensywnym zapachu, a w niektórych przypadkach także kwaśnych.
Podczas leczenia wskazana jest dieta urozmaicona i bogata w witaminy i minerały. Warto spożywać dużo warzyw i owoców. Korzystne jest także jedzenie ryb, jednak nie smażonych ani wędzonych. Chude mięso, kasze, chudy nabiał, jajka, pieczywo pełnoziarniste są wskazane. Warto zastąpić tłuszcze sztuczne tłuszczami naturalnymi. Słodycze i ciasta najlepiej zastąpić suszonymi owocami i orzechami.
Należy ograniczyć spożywanie soli, kawy i mocnej herbaty. Dietę w chemioterapii warto potraktować jako składnik leczenia i nawet jeżeli występuje brak apetytu warto dbać o odpowiedni skład i jakość posiłków.
Źródła
- Gajewska D. (red.), 51 zaleceń dietetycznych w wybranych stanach chorobowych, Urban & Partner, Wrocław 2010, ISBN 978-83-7609-228-7
- Sikorski Z.E. Chemia żywności - odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2009, ISBN 978-83-204-3630-3
- Orzechowska-Juzwenko K. Zarys chemioterapii nowotworów narządowych i układowych, Volumed, Wrocław 2000, ISBN 83-87804-15-0
- Madej G. Chemioterapia onkologiczna dorosłych i dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999, ISBN 83-200-2194-4
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
