Dieta w chorobach zapalnych jelit

Dieta w chorobach zapalnych jelit jest koniecznością. Osoby cierpiące na choroby jelit powinny szczególnie uważać na to, co spożywają. Nawet żywność powszechnie uważana za zdrową może nasilić schorzenie. Do takich produktów należą artykuły bogate w błonnik. Badania dowiodły, że nawet żywność powszechnie uważana za zdrową, u osób cierpiących na choroby zapalne jelit może podrażnić jelita i wywołać nawrót uciążliwych dolegliwości. Często po spożyciu surowych owoców lub produktów z błonnikiem pojawiają się biegunki oraz bóle brzucha. Jak więc powinna wyglądać dieta w chorobach jelit?

1. Zasady odżywiania przy chorobach jelit

Choroby jelit ograniczają gamę produktów, które mogą spożywać osoby chore. Jednakże nie oznacza to stosowania bardzo restrykcyjnej diety. Podczas przygotowywania posiłków wystarczy kierować się poniższymi zasadami:

• warzywa należy spożywać bez skórki i pestek, najlepiej w postaci soków czy przecierów, jeśli nie są tolerowane na surowo;
• spośród produktów zbożowych należy wybierać pieczywo białe, biały ryż, drobny makaron;
• mleko i jego przetwory (kefiry, maślanka, jogurt naturalny) powinny być niskotłuszczowe;
• można jeść jajka na miękko lub omlety przyrządzone na patelni bez tłuszczu;
• spośród mięs można wybierać drób (bez skóry), królicze mięso oraz cielęcinę;
• można jeść chude wędliny (najlepiej drobiowe);
• zamiast smażenia należy gotować, gotować na parze lub piec w folii;
• spośród ryb należy wybierać te o niskiej zawartości tłuszczu: pstrąga, szczupaka, sandacza, solę, dorsza;
• można używać masła i miękkiej margaryny;
• jako dodatek do pieczywa polecane są pomidory, ale bez skórki i pestek;
• słodycze i ciasta powinny być ograniczane, ale raz na jakiś czas można spożyć lody czy ciasto drożdżowe lub biszkoptowe;
• spośród przypraw najlepiej wybierać te łagodne (koper, kminek, sól, cukier).

Produkty niezalecane przy chorobach jelit:

Zobacz film: "Jak kondycja jelit wpływa na naszą psychikę?"

• ciemne pieczywo,
• mąki razowe,
• otręby,
• grube makarony,
• jajka smażone i gotowane na twardo,
• tłuste mięsa (wieprzowina, wołowina, kaczka, gęś),
• konserwy mięsne,
• wędliny podrobowe (kaszanka, salceson),
• ryby wędzone i marynowane,
• tłuste ryby (tuńczyk, łosoś),
• groch,
• zielony groszek,
• fasola,
• rzodkiew,
• kalafior,
• brukselka,
• kapusta,
• gruszki,
• czereśnie,
• napoje gazowane,
• kawa,
• alkohol,
• ostre przyprawy (chili, ziele angielskie, papryka, pieprz, ocet, musztarda, ketchup).

2. Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna

Choroba Leśniowskiego-Crohna to inaczej odcinkowe zapalenie jelit, wywołujące przewlekłe biegunki, czasem z krwią, a także zaparcia i bóle brzucha. Jest to choroba przewlekła, na którą nie ma lekarstwa - można tylko złagodzić jej przebieg, stosując zarówno leczenie farmakologiczne, jak i dietetyczne. Tego typu choroby jelit często prowadzą do poważnych powikłań (wyniszczenia, osłabienia organizmu, niedoborów składników odżywczych i dalszych zmian w jelitach). Dlatego też w tej jednostce chorobowej należy wraz z dietą dostarczać w odpowiednich ilościach wszystkich niezbędnych składników odżywczych. W czasie zaostrzeń choroby najlepiej zastosować dietę płynną, która w układzie pokarmowym szybko ulega strawieniu, a składniki odżywcze szybko się wchłaniają. Dzięki temu zalegający pokarm nie podrażnia błony śluzowej jelit. Dietę płynną stosuje się przez około 3-4 dni, aż do ustąpienia objawów chorobowych. Można wtedy podawać:

• niesłodzoną herbatę,
• niesłodzony kisiel owocowy,
• rozcieńczony przecier owocowo warzywny,
• sok marchwiowy przecierowy,
• kleik ryżowy.

Po ustąpieniu objawów, takich jak biegunka i ból brzucha, stopniowo wprowadza się pokarmy w postaci papkowatej, a następnie o konsystencji stałej. Zalecane jest spożywanie produktów łatwostrawnych, aby nie podrażnić układu pokarmowego: ryżowe lub pszenne kleiki, rozmoczone sucharki lub specjalne produkty stosowane przy biegunkach (do kupienia w aptece).

Każda dieta w chorobach jelit powinna być zdrową dietą: przede wszystkim niskotłuszczową i wysokobiałkową. W fazach remisji trzeba bardzo ostrożnie uzupełniać niedobory pokarmowe, które prawdopodobnie pojawiły się w fazie zaostrzenia. Ilość potrzebnych kalorii to 2500-3000 kcal. Aby nie przeciążać układu pokarmowego, zaleca się spożywanie 5-6 niewielkich posiłków dziennie, o małej objętości. Ważna jest także regularność ich spożycia. Zawartość składników pokarmowych w codziennej diecie to:

• białka - 20 proc. wartości energetycznej pożywienia,
• tłuszcze - 30 proc. wartości energetycznej pożywienia,
• węglowodany - 50 proc. wartości energetycznej pożywienia.

3. Dieta przy wrzodziejącym jelicie grubym

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego objawia się nawracającymi dolegliwościami w postaci bólów brzucha, biegunek, bardzo często w kale obecna są krew oraz śluz. Z kolei w jamie ustnej mogą pojawiać się afty. Podobnie jak w innych schorzeniach jelit, bardzo często występuje niedożywienie oraz wyniszczenie organizmu. Dolegliwości bólowe po spożyciu posiłku zniechęcają osobę chorą do jego spożywania.To choroba nawracająca, w której wyróżnia się okresy remisji i zaostrzeń. Dieta w chorobie jelita grubego musi być przede wszystkim dostosowana do fazy choroby - zależy od tego, czy jest to okres zaostrzenia, czy całkowitego zniknięcia objawów. Także w fazie remisji należy skrupulatnie przestrzegać zalecanej diety. W czasie nasilenia się objawów choroby należy stosować dietę płynną, pozbawioną błonnika, przez maksymalnie 3 dni. Można wtedy podawać:

• kleik ryżowy,
• soki warzywne,
• niesłodzoną herbatę.

Po 3 dniach można wprowadzić do diety kaszę mannę, rozmoczone suchary oraz jajko ugotowane na miękko. Stopniowo wprowadza się pokarmy stałe w postaci gotowanego, chudego mięsa drobiowego (pierś z kurczaka lub indyka), gotowanej marchewki, przetartego gotowanego jabłka, pieczywa pszennego, drobnych makaronów (nitki, gwiazdki), masła oraz chudych serów twarogowych, jogurtu naturalnego bez dodatku cukru.

Dieta w chorobie jelit, nawet kiedy objawy są nieodczuwalne, powinna być wysokoenergetyczna (2000-3000 kcal), wysokobiałkowa (80-120 g) i niskotłuszczowa (50-70 g) - tylko taka specjalna dieta nie będzie drażniła jelita, powodując stan zapalny. Dieta w chorobach jelit nazywana jest także dietą ubogoresztkową, gdyż zawiera bardzo niewielkie ilości błonnika. Wszystkie posiłki należy gotować, piec w folii lub dusić. Nie zaleca się smażenia. Powinno się spożywać 5-6 mniejszych posiłków dziennie w regularnych odstępach czasu, aby zbytnio nie obciążąć układu pokarmowego. Produkty zalecane i niezalecane we wrzodziejącym zapleniu jelita grubego są takie same, jak w chorobie Leśniowskiego-Crohna.