Echinacea - na co pomaga i jak ją stosować?

Echinacea (Echinacea Moench), inaczej jeżówka, to gatunek roślin z rodziny astrowatych, która pochodzi z Ameryki Północnej. Należy do niego 9 gatunków. Najpopularniejsza jest jeżówka purpurowa oraz jeżówka wąskolistna (silniejsze działanie lecznicze ma jeżówka wąskolistna). W Polsce spotykane są wyłącznie w uprawie. To zarówno cięty kwiat oraz jako roślina rabatowa, jak i ceniony surowiec zielarski.

Jeżówkę można także uprawiać samodzielnie. Roślina preferuje dobrze nasłonecznione i ciepłe miejsca oraz wilgotną i żyzną glebę. W czasie suszy konieczne jest regularne i obfite podlewanie roślin. Po przekwitnięciu kwiatostany obcina się. Roślinę rozmnaża się przez podział albo przez sadzonki.

Echinacea posiada wielokierunkowe działanie na układ odpornościowy. Badania naukowe dowiodły, że wzmacnia odpowiedź odpornościową organizmu na zakażenia i stany zapalne. Odpowiadają za to głównie polisacharydy oraz izobutyloamidy, prostaglandyny i leukotrieny. Na czym polega jej działanie immunostymulujące?

Jeżówka wspiera namnażanie się komórek układu odpornościowego. Uniemożliwia także przenikanie przez tkankę drobnoustrojów i patogenów. Ma to związek z tym, że pobudza organizm do produkcji substancji osłonowych, które wpływają na połączenia międzykomórkowe - chronią je przed zniszczeniem.Ponadto powoduje nasilenie procesu eliminacji drobnoustrojów przez makrofagi i granulocyty na drodze fagocytozy.

Ponadto jeżówka wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe oraz przeciwgrzybicze i przeciwzapalne (hamuje powstawanie mediatorów prozapalnych). Wspomaga także procesy regeneracyjne ustroju.

Wskazania do stosowania jeżówki

Dzięki obecności składników aktywnych preparaty zawierające jeżówkę:

• wspomagają prawidłową pracę układu immunologicznego,
• wspierają leczenie łagodnych stanów zapalnych dróg oddechowych.

Poza tym echinacea oddziałuje na układ pokarmowy: pobudza narządy do produkowania soków jelitowych, żołądkowych i trzustkowych. To usprawnia trawienie, ale i stymuluje przemianę materii.

Jakie są główne wskazania do stosowania preparatów z echinacea? To osłabienie odporności i chęć jej wzmocnienia na przykład w sezonie jesienno-zimowych infekcji, ale i łagodzenie przebiegu grypy oraz innych infekcji dróg oddechowych.

Jakie są najlepsze preparaty zawierające jeżówkę? W aptekach można znaleźć produkty z jeżówki w postaci płynów i kapsułek do stosowania wewnętrznego (doustnie) oraz płyny lub maści do stosowania zewnętrznego (na rany). Można także kupić syrop, susz i jeżówkę purpurową w saszetkach.

Można kupić wyciągi na bazie alkoholu, ale również oleje i preparaty opierające się na wodzie. Wszystkie zawierają wyciąg z korzenia i ziela jeżówki. Wybierając odpowiedni należy zwrócić uwagę na to, by był standaryzowany na zawartość soku z ziela jeżówki purpurowej.

Specjaliści podkreślają, że w terapii kluczowy jest nie tylko wybór odpowiedniego preparatu, ale i czas trwania leczenie. Jeżówkę najlepiej stosować w niskich dawkach i przez krótki okres – nie dłużej niż 10 dni.

Echinacea w kosmetykach

Jeżówka jest także składnikiem kosmetyków i preparatów dermatologicznych, ponieważ:

• wspiera również regenerację komórek skóry,
• pobudza produkcję kolagenu,
• jest naturalnym filtrem chroniącym przed promieniowaniem UV. Zwiększa odporność skóry na niekorzystne warunki zewnętrzne,
• ma właściwości przeciwzapalne, wspiera gojenie się ran, chroni przed powstawaniem blizn. Jest traktowana jako środek przyspieszający regenerację skóry.

Echinacea sprawdza się w leczeniu trądziku. Stosowana jest do okładów na trudno i długo gojące się rany.

Echinacea, choć wykazuje właściwości lecznicze i jest uważana za roślinę bezpieczną, nie może być stosowana przez każdego. Przeciwwskazaniem są:

• alergie na jeżówkę, gatunki należące do rodziny czyli astrowatych lub składnik preparatu,
• choroby układowe,
• choroby autoimmunologiczne związane z upośledzeniem układu odpornościowego,
• stosowanie leków immunosupresyjnych,
• nabyty niedobór odporności (AIDS, zakażenie HIV),
• obniżenie odpowiedzi odpornościowej organizmu w trakcie chemioterapii,
• schorzenia mające związek z produkcją leukocytów (białaczka),
• przewlekłe postaci infekcji wirusowych.

Ciąża i karmienie piersią, a także AZS (atopowe zapalenie skóry) wymagają wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Czy wskazana jest echinacea dla dzieci? Okazuje się, że niekoniecznie. Przed jej podaniem należy porozmawiać z pediatrą. Zasadniczo nie zaleca się podawania jej dzieciom poniżej 12. roku życia. Ma to związek zarówno z ryzykiem wystąpienia reakcji alergicznej, jak i tym, że układ odpornościowy w przypadku małych pacjentów nie jest jeszcze w pełni rozwinięty.