Grzybki shitake – wartości odżywcze i właściwości zdrowotne, kalorie
Grzybki shitake to jadalna odmiana grzybów, które od wieków wykorzystuje się w medycynie Dalekiego Wschodu. Posiadają niezwykłe właściwości zdrowotne. Wyróżnia je nie tylko zawartość witamin i minerałów, ale i substancji o nazwie lentinan, która wzmacnia układ odpornościowy i wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Gdzie kupić shiitake? Jak je jeść? Dlaczego warto?
1. Co to są grzybki shitake?
Grzybki shitake, czyli twardnik japoński, twardziak jadalny, grzyby shiitake (Lentinus edodes) to najstarsze jadalne grzyby uprawiane przez człowieka - hoduje się je od tysięcy lat. Rosną w Azji Wschodniej: w Chinach, Japonii i na Półwyspie Indochińskim. Należą do rodziny grzybów Omphalotaceae. Rosną na drzewach Shii.
Twardnik japoński to brązowy, mięsisty grzyb o dużym, podkręconym kapeluszu i jasnoczerwono-brązowym trzonie. Dzięki swoim prozdrowotnym właściwościom nazywa się go eliksirem życia. Medycyna chińska uważa go za naturalne lekarstwo na wiele chorób. W krajach azjatyckich uchodzi za symbol długowieczności.
2. Kalorie i wartości odżywcze grzybów shitake
W grzybach shiitake znajduje się:
- łatwo przyswajalne białko (2,5 g na 100 g),
- błonnik (2,2 g na 100 g),
- witaminy (witamina A, D, E, C, K oraz witaminy z grupy B).
Zawierają także mnóstwo minerałów, w tym:
- potas,
- selen,
- żelazo,
- cynk,
- magnez,
- fosfor,
- sód.
Grzyby shiitake odznaczają się rekordową zwartością niacyny, czyli witaminy B3.
Obecne są w nich również związki, które wykazują działanie przeciwzakrzepowe i antywirusowe. Grzyby zawierają także eritadeninę, która obniża poziom "złego" cholesterolu (LDL) oraz lentinan.
To organiczny związek chemiczny, polisacharyd i betaglukan, który wykazuje działanie antynowotworowe. Prawdopodobnie stymuluje on układ odpornościowy i aktywację niektórychkomórek i białek, które atakują nowotwory. Związek ten ogranicza i spowalnia rozwój raka, przyczynia się do regresji i bardziej aktywnego zwalczania guzów. Lentinan jest szczególnie skuteczny w przypadku nowotworów układu pokarmowego.
Porcja 100 g surowych shiitake dostarcza 34 kcal, zaś ugotowanych – 56 kcal, dzięki czemu mogą je spożywać nawet osoby będące na diecie.
3. Właściwości zdrowotne shiitake
Medycyna chińska grzyby shiitake uważa za naturalne lekarstwo na wiele chorób i środek wpływający na przedłużenie zdrowego życia. Uważa się, że dodają energii i pomagają odzyskać werwę.
W Japonii twardziak jadalny stosowany jest od kilkuset lat do leczenia wielu różnych chorób, zarówno przeziębienia i grypy, jak i chorób serca, otyłości, wysokiego ciśnienia, a także problemów seksualnych i związanych ze starzeniem się organizmu.
Miłośnicy medycyny niekonwencjonalnej zalecają spożywanie go w przypadku stwardnienia tętnic. Ponieważ grzyby mają działanie przeciwzakrzepowo, mogą też zapobiegać rozwojowi cukrzycy, miażdżycy, zakrzepom. Obniżają ciśnienie.
Grzyby shiitake cechują się unikatową strukturą węglowodanową, która może hamować rozwój komórek nowotworowych. Naukowo dowiedziono, że wzmacniają układ odpornościowy, ponieważ działają jak naturalny antybiotyk. Mają działanie immunomodulujące, czyli stymulują układ odpornościowy i wzmacniają go. Zwalczają również infekcje bakteryjne, pasożytnicze i grzybiczne. Wzmacniają też system nerwowy.
4. Grzyby shiitake w kuchni
Shiitake są mięsiste i wyraziste w smaku. Mają biały miąższ i intensywny aromat. Są wyjątkowe, ponieważ zawierają dużo umami (piąty smak definiowany jako pełny, mięsisty, głęboki). Są szeroko rozpowszechnione w kuchni azjatyckiej. Pasują do wszelkich dań kuchni japońskiej, koreańskiej chińskiej, czy tajskiej.
Z czym jeść shitake? Kapelusze shiitake można przyprawić, obtoczyć w jajku, bułce tartej i usmażyć na złoty kolor. Świetnie smakują z ryżem i makaronem. Odnajdują się w zupach, sosach i sałatkach, daniach warzywnych i typu stir-fry.
Jedząc shiitake trzeba zachować ostrożność, ponieważ grzyby mogą uczulać. Po ich spożyciu czasem pojawiają się dolegliwości ze strony układu oddechowego lub wysypka. Choć grzybki są zdrowe, nie należy przesadzać z ich ilością. Nadmierne spożycie może wywołać biegunkę oraz wzdęcia brzucha. Grzyby te nie są wskazane również dla osób, które mają kamienie w nerkach lub podagrę. Shiitake lepiej nie podawać małym dzieciom.
Gdzie kupić shitake? W Polsce shiitake można znaleźć w sklepach ze zdrową żywnością, delikatesach i supermarketach, także internetowych. Dostępne są grzyby suszone i świeże. Można także kupić marynowane grzyby shiitake oraz pasztet, a także zestaw do ich samodzielnej uprawy i wyciągi z grzybów shiitake w formie kapsułek (jako suplementy).