Hipokaliemia (niski potas) - od diagnozy do leczenia

Za chwilę uczynię cię lekarzem i przeanalizujemy wspólnie jeden przypadek. Kiedyś, w dawnych czasach brzmiało to mniej więcej tak: „przychodzi baba do lekarza”. Ale jesteśmy postępowi, kulturalni i idziemy z duchem czasu. Tak więc – do lekarza przychodzi kobieta biznesu. Albo niech będzie: 30-letnia kobieta pracująca w dużej korporacji na stanowisku menadżera.

1. Diagnozowanie hipokalemii

Zaczynamy zbieranie wywiadu, podczas którego okazuje się, że dotychczas była energiczna, pełna pomysłów, wyróżniała się dużą kreatywnością. W skrócie – wschodząca gwiazda. Jednak coś zaczęło się zmieniać.

Nie chorowała dotychczas na nic przewlekle, przeszła jedynie operację usunięcia wyrostka robaczkowego w dzieciństwie. Nie przyjmuje żadnych leków na stałe.

Zobacz film: "Badania krwi - potas"

Tak więc zgłosiła się do lekarza (oczywiście od razu zauważasz jej błąd – zgłosiła się do innego lekarza, a nie do ciebie, również gwiazdy w swoim fachu) z powodu niepokojącej apatii, zaburzeń koncentracji, osłabienia.

Dopytujesz się o inne objawy i dowiadujesz się, że z dodatkowych dolegliwości od miesiąca ma problem z zaparciami (dwa wypróżnienia na tydzień). Używki: wypija trzy filiżanki mocnej kawy; pozostając w godzinach wieczornych w pracy, dodatkowo wypija napój energetyzujący. Czyli jak na ludzi korporacji – bez szaleństw.

Badasz pacjentkę: bez odchyleń, widoczna blizna po usunięciu wyrostka robaczkowego, więc dr House się mylił – nie wszyscy kłamią.

Jak na dobrego lekarza przystało, masz już „głównego podejrzanego”, ale aby mieć pewność i niezbite dowody swojego geniuszu, zlecasz zrobienie badań.

Po jakimś czasie wracają wyniki. Zgadnij, co widzisz?

Jaka jest przyczyna wystąpienia zaburzeń koncentracji, apatii u tej kobiety? Jakie odchylenia występują w przeprowadzonych badaniach?

Oczywiście, nie mylisz się i tym razem. Badania wykazują czarno na białym: obniżone stężenie potasu. Brzmi niewinnie? Nie do końca...

Zaburzenia elektrolitowe pod postacią hipokaliemii (niedoboru potasu) nie są wcale sprawą rzadką, dotykają osoby z wszystkich grup wiekowych, niezależnie od płci. Mogą zagrażać zdrowiu i życiu.

Dlatego też świadomość tego, jakie znaki wysyła organizm w sytuacji obniżonego stężenia potasu we krwi, kiedy można poradzić sobie z takimi zaburzeniami samemu, a kiedy pilnie zgłosić się do lekarza, jaki styl życia, leki predysponują do wystąpienia tego typu zaburzeń, jest bezcenna!

Spójrzmy teraz na potas z punktu widzenia organizmu człowieka.

2. Jaka jest rola potasu w twoim organizmie?

• Kontrola skurczów i pracy mięśni
• Udział w tworzeniu potencjału spoczynkowego i czynnościowego błony komórkowej neuronów
• Element pompy sodowo-potasowej
• Utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej
• Regulacja ciśnienia tętniczego krwi

3. Jakie jest prawidłowe stężenie potasu we krwi?

Stężenie potasu oznacza się w surowicy krwi. Prawidłowe stężenie mieści się w przedziale 3,5-5,5mmol/l.

4. Kiedy mówimy o hipokaliemii, czyli obniżonym stężeniu potasu?

O hipokaliemii mówimy wtedy, gdy stężenie potasu w surowicy krwi wynosi

Hipokaliemią umiarkowaną określamy stężenie potasu w granicach 2,5-3,0mmol/l.

Hipokaliemią ciężką określamy stężenie tego elektrolitu poniżej 2,5mmol/l.

5. Jakie czynniki predysponują do obniżenia stężenia potasu we krwi?

Przyczyn hipokaliemii jest wiele. Do najczęstszych należą: stosowanie leków moczopędnych (z wyjątkiem oszczędzających potas), przeczyszczających, biegunki, niedostateczne dostarczanie potasu z pokarmem.

Poza tym do utraty potasu dochodzi poprzez: wymioty, nadmierne pocenie się (np. w wyniku opalania, wysiłku fizycznego), stres, kofeinę, stosowanie insuliny oraz, co ciekawe, poprzez niskie stężenia magnezu (są one jedną z częstszych przyczyn niepowodzeń w suplementacji potasu).

6. Jakie dolegliwości daje niedobór potasu we krwi?

Objawy zależą od nasilenia hipokaliemii oraz szybkości jej rozwoju.

Główne dolegliwości towarzyszące niedoborowi wiążą się z funkcjonowaniem mięśni oraz układu nerwowego. Są to:

• Apatia, zaburzenia koncentracji, senność, nadpobudliwość nerwowa
• Zaburzenie czynności mięśnia sercowego (zaburzenia rytmu)
• Parestezje (mrowienie, drętwienie, uczucie „przebiegnięcia prądu”)
• Osłabienie siły mięśniowej
• Upośledzenie skurczu mięśni gładkich (zaparcia, niedrożność porażenna jelit).