Tłuszcze roślinne

Tłuszcze (lipidy) roślinne są grupą związków, których cechą charakterystyczną jest nierozpuszczalność w wodzie. Tłuszcze w organizmie stanowią składnik budulcowy, pełnią również rolę materiału energetycznego, a także są rozpuszczalnikiem dla niektórych witamin – A, D, E, K.

Tłuszcze roślinne zbudowane są z glicerolu oraz kwasów tłuszczowych, które posiadają nienasycone wiązania (podwójne) między atomami węgla. Nienasycone kwasy tłuszczowe w temperaturze pokojowej posiadają charakter płynny (oleje). Jednonienasycone kwasy tłuszczowe, do których zalicza się kwas oleinowy, występują obficie w oliwie z oliwek (68%) i oleju rzepakowym bezerukowym (55%). Nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-6, czyli kwasy: linolowy, arachidonowy, gamma-linolenowy, których źródłem są oleje roślinne: słonecznikowy, sojowy, kokosowy, kukurydziany, z pestek winogron, z kiełków pszenicy, chronią przed rozwojem chorób układu krążenia. Obniżają bowiem stężenie we krwi cholesterolu całkowitego oraz lipoproteiny LDL. Z kolei kwas alfa-linolenowy, którego bogatym źródłem są olej sojowy, olej rzepakowy, olej z kiełków pszenicy, obniża ciśnienie tętnicze krwi oraz zapobiega arytmii serca.

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe pochodzenia roślinnego przeciwdziałają rozwojowi chorób układu krążenia poprzez zwiększenie przepływu krwi przez naczynia krwionośne, zapobiegają miażdżycy, zawałom i udarom mózgu. Są niezbędne do prawidłowego wzrostu dzieci oraz rozwoju płodu. Stanowią element budulcowy błon biologicznych, a także są niezbędne do prawidłowego transportu cholesterolu w organizmie.

Kwasy tłuszczowe typu trans powstają podczas produkcji margaryn z olejów roślinnych. Tłuszcz, zmieniając konsystencję płynną na stałą, zmienia budowę strukturalną nienasyconych kwasów tłuszczowych. Izomery trans tłuszczów powstają również podczas smażenia na olejach roślinnych, pieczenia oraz grillowania produktów roślinnych. Izomery tłuszczów trans tracą swoje właściwości biologiczne, a co więcej, negatywnie wpływają na zdrowie. Podnoszą bowiem poziom cholesterolu LDL, obniżając przy tym stężenie HDL, tym samym zwiększają ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową.