Ułożenie sztućców po jedzeniu i przed posiłkiem
Ułożenie sztućców to jedno z zagadnień savoir vivre, które warto opanować. Wiedza ta przyda się w wielu sytuacjach, zarówno wtedy, gdy stajemy się gospodarzami przyjęcia, jak i kiedy jesteśmy gośćmi, także w restauracji. Jak ułożyć sztućce po jedzeniu i w trakcie konsumpcji? Jak je układać przed posiłkiem?
1. Jakie jest poprawne ułożenie sztućców?
Ułożenie sztućców jest ważne z kilku powodów. Przede wszystkim pomaga w konsumpcji, ale i jest wyrazem szacunku wobec gości. Dzięki ustalonemu porządkowi stół staje się schludny i elegancki.
Ogólna zasada dotycząca układu sztućców mówi, że jednocześnie na stole nie powinny znajdować się więcej niż trzy zestawy sztućców. Gdy zaplanowano więcej potraw, pozostałe sztućce powinny być podawane dopiero podczas serwowania konkretnych dań.
Kolejna zasada mówi, że sztućce używane do konsumpcji potraw spożywanych wcześniej powinny być ułożone po zewnętrznej stronie względem talerza, czyli dalej od niego niż te, które są przeznaczone do dań serwowanych później. Oznacza to, że w pierwszej kolejności, po stronie zewnętrznej powinny znajdować się sztućce przeznaczone do spożywania pierwszego dania.
2. Jak układać sztućce przed jedzeniem?
Jaki jest prawidłowy układ sztućców? Schemat zakłada, że po lewej stronie talerza znajduje się widelec, a po prawej – nóż i łyżka Co ważne, noże powinny być skierowane ostrzem w stronę talerzy, a łyżki ułożone dnem do powierzchni stołu.
Ponieważ kolejność sztućców po każdej stronie talerza powinna odwzorowywać kolejność potraw, łyżkę kładzie się po prawej stronie talerza od zewnętrznej strony (pierwsze danie to najczęściej zupa). Kolejne danie wymaga zwykle użycia noża znajdującego się między łyżką a talerzem, a także widelca, który powinien leżeć po lewej stronie talerza.
W przypadku, gdy na obiad serwowana będzie ryba, zamiast zwykłego noża i widelca trzeba położyć komplety sztućców do ryby. Widelec do ryby zazwyczaj ma trzy zęby, a nóż do ryby przypomina łopatkę do ciasta (nie służy do krojenia, a oddzielania porcji ryby).
Co ciekawe, czyste zupy, podawane są w bulionówkach, powinny być spożywane za pomocą okrągłych łyżek. Zupy tradycyjne, które serwowane są w głębokich talerzach, należy jeść łyżką, której miseczka ma kształt elipsy.
Nad talerzem powinny znajdować się sztućce deserowe: na górze łyżeczka, poniżej widelec. Ich trzonki powinny być skierowane w strony względem siebie przeciwne: widelczyka w lewo, a trzonek łyżeczki w prawo.
Pomiędzy rozłożonymi sztućcami powinien być zachowany stały odstęp: 1 centymetr od podstawowego talerza, krawędzi stołu oraz pomiędzy sobą.
3. Jak odkładać sztućce w trakcie jedzenia?
A jaki powinien być układ sztućców w trakcie jedzenia? Sztućce, które były używane, nie powinny dotykać obrusu (nie wolno ich kłaść na stół czy opierać o krawędź talerza). Gdy zaistnieje potrzeba odłożenia noża czy widelca, sztućce kładzie się na talerzu – powinny być skrzyżowane (widelec powinien znaleźć się nad nożem).
W przypadku spożywania zupy, chcąc przerwać posiłek, łyżkę należy pozostawić w talerzu. Po skończonym jedzeniu odkłada się ją na talerzu, który stanowi podstawę głębokiego talerza.
4. Jak ułożyć sztućce po posiłku?
Jak układać sztućce po posiłku? Okazuje się, że to także ma znaczenie, ponieważ zawiera w sobie informację: pozwala odczytać gospodarzowi czy na przykład gość skończył posiłek, czy jedzenie smakowało. Można powiedzieć, że ułożenie sztućców to sposób komunikacji z gospodarzem przyjęcia czy obsługą w restauracji.
Można wyróżnić kilka podstawowych układów sztućców po jedzeniu:
- widelec i nóż ułożone po bokach, na krawędziach talerza, oznaczają przerwę w jedzeniu,
- nóż i widelec ułożone na talerzu, ich rączki wystają poza talerz, górne części prawie się stykają to prośba o dokładkę,
- nóż i widelec leżą równolegle, w poprzek talerza. Rączki dotykają lewej krawędzi talerza. Taki układ oznacza „Dziękuję, było pyszne”,
- nóż i widelec ułożone równolegle, wzdłuż na talerzu mówią „Dziękuję, posiłek skończony”,
- widelec leży wzdłuż, rączką skierowany do dołu, nóż na widelcu, rączką skierowany w prawo mówi „Czekam na kolejne danie”,
- nóż i widelec skrzyżowane poprzecznie na talerzu to komunikat: „Nie smakowało mi”.
5. Jak układać talerze na stole?
Nakrywając do stołu warto także zadbać o ładny obrus i serwetki, a i pamiętać, jak ustawić talerze. Najpierw należy postawić talerze duże i płaskie, a na nich głębokie talerze do zupy.
Gdy serwowana jest przystawka, zamiast talerza na zupę, na głębokim talerzu należy postawić talerzyk na przekąski (później wymienia się go na talerz głęboki). Po skończonym obiedzie talerze trzeba wymienić na deserowe.
