Widłak goździsty – właściwości lecznicze i zastosowanie
Widłak goździsty to roślina znana ze swoich właściwości leczniczych. Jest cennym surowcem zielarskim o działaniu moczopędnym i oczyszczającym drogi układu moczowego. Stosowany zewnętrznie sprawdza się leczeniu zmienionej chorobowo skóry. Do celów terapeutycznych wykorzystuje się ziele widłaka lub zarodniki. Co warto o nich wiedzieć?
1. Co to widłak goździsty?
Widłak goździsty (z łac. Lycopodium clavatum) to gatunek rośliny zaliczanej do rodzaju widłak (z łac. Lycopodium) i rodziny widłakowatych (z łac. Lycopodiaceae). Bywa nazywany niedźwiedzią łapą, widłakiem babimórem, psem świętego Jana czy warkocznicą. Podlega częściowej ochronie. Widnieje na liście gatunków bliskich zagrożenia wyginięciem. To dlatego podczas zbiorów pozyskuje się tylko kłoski zarodniowe.
Roślina wyglądem przypomina mech. Jest wiecznie zielona i ciemnolubna. Po wystawieniu na działanie promieni słonecznych umiera. Od mchu odróżnia ją obecność zarodników o żółtej barwie na zakończeniach pędów i kłosków. Ponadto wypuszcza długie (na 1-2 metry), płożące się pędy, przyczepione do podłoża niewielkimi korzonkami.
Widłak goździsty to jeden z dwóch widłaków występujących w Polsce. Rośnie na całym świecie. Pojawia się na wszystkich kontynentach w klimacie umiarkowanym, oprócz Australii i Antarktydy. Preferuje podłoże piaszczyste. Lubi ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. W Polsce spotykany na terenie całego kraju. Rośnie w lasach mieszanych i iglastych, na wrzosowiskach, torfowiskach. Jest rośliną wieloletnią, żyje około 15 lat. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, ponieważ gromadzi wodę. Tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne – torfowiska.
2. Właściwości lecznicze pyłku widłaka goździstego
Widłak goździsty ma właściwości lecznicze. Surowiec zielarski stanowi głównie wysuszony pyłek zarodnikowy, ale i ziele. Całe pędy są trujące, ale zarodniki nie mają substancji toksycznych.
Pyłek to jasnożółty proszek pozbawiony smaku czy zapachu, który pozyskuje się z kłosów. Swoje terapeutyczne działanie roślina zawdzięcza obecności takich substancji jak: lipidy ciekłe i półciekłe, substancje terpenowo-woskowe, celuloza, sterole, kwas widłakowy, kwas cytrynowy czy glin. Pyłek może być stosowany zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie.
Pyłek widłaka goździstego stosowany wewnętrznie:
- działa moczopędnego oraz dezynfekującego na drogi moczowe. Jest pomocny zwłaszcza w sytuacji, gdy doszło do zatrzymania moczu czy nieżytu pęcherza moczowego,
- pomaga na wątrobę,
- łagodzi ból towarzyszący menstruacji,
- zapobiega skurczom i rozluźnia mięśnie gładkie,
- ma zdolność do tamowania krwi,
- pomaga przy dusznościach,
- działa ochronnie na komórki nerwowe. Polecany jest do poprawy pamięci i koncentracji, a także w celu zwiększania wydolności psychicznej.
Pyłek widłaka goździstego stosowany zewnętrznie wykorzystuje się w leczeniu zmienionej chorobowo skóry. Działa osłaniająco, osuszająco, ściągająco i przeciwzapalnie, a także regenerująco. Pomaga na rany, liszaje i wypryski. Chorobowo zmienione miejsca posypuje się pyłkiem widłaka.
Pyłek widłaka goździstego nabyć kupić zielarskich i aptekach, zarówno stacjonarnych, jak i on-line. Małe, 50-gramowe opakowanie kosztuje około 40 zł, zaś większe, 250-gramowe – ponad 150 zł.
3. Zastosowanie ziela widłaka goździstego
Zastosowanie w lecznictwie znajduje również ziele widłaka goździstego. Można z niego przyrządzać napary. Wystarczy kupić suszony surowiec, który jest o wiele tańszy niż pyłek. Kosztuje kilka zł za opakowanie 50 g.
Napar z ziela widłaka sprawdza się w leczeniu:
- artretyzmu,
- reumatyzmu,
- schorzeniach dróg moczowych,
- chorobach i wątroby,
- zaparć,
- hemoroidów, tj. żylaków odbytu.
Herbatę z widłaka goździstego można pić, ale i używać do przygotowania okładów. Warto pamiętać, by przygotowując herbatkę jedynie zalać surowiec wrzątkiem i odczekać, aż napar się zaparzy. Nie gotować.
4. Środki ostrożności i skutki uboczne
Sięgając po niedźwiedzią łapę warto zachować środki ostrożności. Kuracji rośliną nie zaleca się dzieciom, ciężarnym i kobietom karmiącym piersią.
Leczenia widłakiem nie powinny stosować osoby chorujące na:
- choroby układu sercowo-naczyniowego,
- padaczkę,
- chorobę wrzodową żołądka,
- gruźlicę,
- jelito drażliwe.
Trzeba mieć na uwadze, że widłak ma lecznicze właściwości, ale zawiera substancje o niekorzystnym działaniu na organizm (całe pędy są trujące, ale zarodniki nie mają substancji toksycznych). Przed rozpoczęciem leczenia warto skonsultować się z lekarzem.