Borowik ceglastopory – jak wygląda i gdzie występuje? Czy jest jadalny?
Borowik ceglastopory, choć jest dość pospolity, nie cieszy się popularnością wśród grzybiarzy. Ze względu na czerwone zabarwienie porów i trzonu bywa mylony z trującym borowikiem szatańskim. Ponadto choć jest jadalny, nieodpowiednio przygotowany może wywołać dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Co warto o nim wiedzieć?
1. Co to jest borowik ceglastopory?
Borowik ceglastopory (Neoboletus erythropus) to gatunek grzybów należący do rodziny borowikowatych. Znany jest również pod takimi nazwami jak: grzyb wilczy, czerwononóżka, pociec, borowik ceglastopory odmiana typowa, borowik ceglastopory odmiana żonkilowa. Warto pamiętać, że odmiana żonkilowa jest w Polsce bardzo rzadka. Ponieważ to gatunek wymierający, znajduje się „Czerwonej liście roślin i grzybów Polski”.
Borowik ceglastopory rośnie w strefie umiarkowanej północnej półkuli. Można go znaleźć na terenie Europy północnej, a także Afryce, Ameryce Północnej, na Kaukazie i w Japonii. Ponieważ toleruje różne wysokości, pojawia się zarówno na nizinach, jak i na obszarach górskich (w górach występuje dużo częściej niż na niżu). Spotyka się go od maja do późnej jesieni, zwykle w grupach.
Pociec jest grzybem mikoryzowym. Oznacza to, że żyje w symbiozie z korzeniami pobliskich drzew. Dzięki temu czerpie z nich związki ożywcze, które powstają w procesie fotosyntezy. Ponieważ czerwononóżki lubią kwaśną glebę, odmiana typowa występuje głównie pod jodłami, bukami, świerkami, dębami szypułkowymi, grabami i lipami, zaś odmiana żonkilowa pod dębami i bukami.
2. Jak wygląda borowik ceglastopory?
Jak wygląda prawdziwek ceglastopory? Ma czerwoną nogę oraz karminowy spód kapelusza. Sam kapelusz, który osiąga średnicę od 5 do 20 cm, może być zarówno jasnobrązowy, jak i przybrać barwę ciemnobrązową (czasami także barwę oliwkowobrązową albo brązową wpadającą w czerń).
Kształt kapelusza jest początkowo półkolisty, a z czasem i wzrostem grzyba staje się wypukły, poduchowaty. U starych grzybów bywa spłaszczony w górnej części. Powierzchnia kapelusza młodych osobników zwykle jest sucha i pokryta zamszową skórką. Z czasem staje się naga i gładka. Pod spodem kapelusz pokryty jest żółtozielonymi, drobnymi, gęsto ułożonymi rurkami.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Trzon borowika ceglastoporego dorasta nawet do wysokości 15 cm, osiągając grubość do 5 cm. U młodych grzybów zazwyczaj jest pękaty, następnie maczugowaty, baryłkowaty.
Charakterystyczne dla borowika ceglastoporego jest to, że po naciśnięciu go jaskrawożółty miąższ zmienia barwę na ciemnoniebieską. Kolor zmieniają także rurki na spodzie kapelusza i noga.
3. Borowik szatański a ceglastopory
Ceglastopora odmiana borowika powszechnie kojarzona jest z trującymi odmianami grzybów. Okazuje się, że bardzo łatwo można go pomylić z borowikiem szatańskim (Rubroboletus satanas). Obydwa grzyby mają czerwone nogi, jednak szatan ma intensywniej czerwony trzon i jaśniejszy kapelusz. Ponadto po spróbowaniu go jest bardzo gorzki (sprawdzanie czubkiem języka smaku grzyba to jedna z metod odróżniania grzybów jadalnych od trujących).
Czerwononóżka bywa również mylona z borowikiem ponurym (Suillellus luridus). Ten jednak ma nieco jaśniejszy kapelusz i charakterystyczną siateczkę na trzonie (borowik ma strzępki).
4. Czy borowik ceglastopory jest jadalny?
Borowik ceglastopory jest jadalny. To smakołyk dla koneserów, trudno w nim dopatrzeć się specjalnych wartości odżywczych. Smakosze grzybów cenią go za delikatny smak z wyraźną borowikową nutą. Problem mogą sprawić okazy niedogotowane i surowe. Może się zdarzyć, że wywołają sensacje pokarmowe, takie jak choćby rozstrój żołądka.
Jak przyrządzić borowika ceglastoporego? Najważniejsze jest, by przed zjedzeniem poddać go obróbce termicznej. W tym celu należy gotować go przez około pół godziny. Nie powinno się także wykorzystywać powstałego z niego wywaru. Co ciekawe po obróbce termicznej wszelkie przebarwienia na powierzchni borowika ceglastoporego znikają, a grzyb wraca do swojego pierwotnego koloru.
5. Borowik ceglastopory - przepisy
Jak przyrządzić borowiki ceglastopore? Można je gotować, smażyć lub zapiekać, a także marynować. Nie poleca się ich do suszenia, zarówno ze względu na stosunkowo dużą utratę aromatu, jak i ryzyko późniejszego niedogotowania. Najważniejsze jest, by pamiętać, że grzyby te wolno spożywać wyłącznie po obgotowaniu.
Grzyby wykorzystuje się do przyrządzania zup i sosów, a także mięs i dań z kasz oraz makaronów. Sprawdzone przepisy na borowik ceglastopory można znaleźć na wielu stronach internetowych, a także w programach znanych kucharzy.