Grzyb szatan – jak go rozpoznać? Jakie są objawy zatrucia grzybem szatanem?
Grzyb szatan jest silnie trujący. Choć w Polsce występuje bardzo rzadko, to warto umieć go rozpoznać. Unikniemy wówczas ciężkiego zatrucia po jego spożyciu.
1. Gdzie występuje grzyb szatan?
Grzyb szatan zwany jest inaczej borowikiem. Najbardziej trującym grzybem z tej rodziny jest borowik szatański. Ta niejadalna odmiana nie powinna być spożywana w pod żadną postacią.
W naszym kraju borowik szatański pojawia się niezwykle rzadko. Ten rodzaj figuruje na tzw. Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Oznacza to, że trujący grzyb szatan wymiera i jest totalnie zagrożony. Dlatego w naszym kraju borowik szatański jest grzybem pod ścisłą ochroną.
Grzyb szatan występuje w lasach liściastych – rośnie pod bukami i dębami. Rzadziej można go spotkać pod lipą, grabem i leszczyną. Borowik szatański najlepiej rozwija się na ciepłych i wapiennych glebach oraz w miejscach, w których nie brakuje słońca. Jeśli występuje na terenie gaju, to przeważnie rośnie grupowo.
2. Jak rozpoznać najbardziej trujący grzyb świata?
Grzyba szatana rozpoznamy po kolorze kapelusza. Młode okazy mają popielatą, siwą lub szarą barwę, zaś starsze osobniki zmieniają kolor na żółtozielony, a później na oliwkowy.
Kształt kapelusza borowika szatańskiego początkowo jest półkolisty, po czym staje się wybrzuszony, powyginany, a na końcu płaski. Skórka grzyba szatana zmienia się zaś z suchej i matowej, na zamszową, a na końcu jest gładka.
Rurki znajdujące się pod kapeluszem borowika wraz z jego wiekiem zmieniają swój kolor z żółtego na zielonożółty. I ostatnia część grzyba szatana, trzon charakteryzuje się przejściem kolorów. Na górze jest on żółty, pośrodku purpurowy, a na dole przechodzi już w brąz.
Grzyb szatan jest łagodny w smaku. Zapach młodych osobników jest ledwo wyczuwalny, ale u starszych okazów miąższ grzyba pachnie niczym padlina lub zepsuta cebula.
3. Rodzaje grzyba szatana
Borowik szatański wizualnie jest podobny do innych trujących grzybów w Polsce – borowika purpurowego oraz do pewnej niejadalnej odmiany – borowika żółtoporego.
Inne gatunki również mylone są z grzybem szatanem i często są tak nazywane. Do takich rodzajów należą np.: borowik ceglastopory, borowik ponury, borowik królewski, borowik grubotrzonowy czy borowik purpurowy.
Grzyb szatan jest jednak przede wszystkim mylony z młodym okazem goryczaka żółciowego. Obydwa są do siebie podobne pod względem kolorów kapeluszy i trzonów. Różnią się jednak miejscem występowania oraz wyglądem dojrzałych osobników. Goryczak jest jednak niejadalny i nie udowodniono jego trującego działania.
4. Objawy zatrucia grzybem
Borowik szatański jest trujący, szczególnie na surowo. Toksyczne właściwości grzyba szatana wynikają z faktu, iż zawiera on tzw. żywice, które nie są trawione przez organizm. Te substancje nie rozpuszczają się w jelitach, powodując ich perystaltykę, przez co dochodzi do podrażnienia przewodu pokarmowego.
Pierwsze objawy zatrucia grzybem szatanem pojawiają się około trzech i pół godzin od zjedzenia szatana. Otruta osoba może wówczas cierpieć na ból brzucha, nudności i wymioty, biegunkę oraz odczuwać nadmierne pragnienie i skurcze łydek.
Powyższym objawom po upływie paru godzin mogą również towarzyszyć: spadek ciśnienia, łzawienie oczu, zaburzenia widzenia, rumień na twarzy, zapaść krążeniowa oraz nadmierna potliwość. Toksyczne składniki zawarte w grzybie szatanie mogą wpłynąć, także na układ nerwowy wywołując zaburzenia neurologiczne i omamy.
W przypadku podejrzenia zatrucia grzybem szatanem, należy jak najszybciej udać się do lekarza. Pamiętajmy, że im szybciej zareagujemy, tym większa szansa na skuteczne wyleczenie i oczyszczenie organizmu z grzybów.