Sprzężony kwas linolowy CLA

CLA jest tłuszczem naturalnie występującym w mleku i przetworach mlecznych (zwłaszcza w pełnotłustych). Jest także składnikiem wielu obecnych na rynku suplementów diety. Powstaje jako produkt pośredni biohydrogenacji kwasu linolowego do stearynowego przy udziale mikroorganizmów bytujących w żwaczu zwierząt przeżuwających. Może powstawać także w gruczołach mlecznych przeżuwaczy z kwasu wakcenowego. Zdolność wytwarzania tego związku posiadają też bakterie z rodzaju BIfidobacterium wykorzystywane w produkcji serów dojrzewających. CLA jest jedynym kwasem tłuszczowym naturalnie występującym w przyrodzie, posiadającym konfiguracje trans. Pozostałe kwasy tłuszczowe typu trans, o których sporo się ostatnio mówi, powstają wskutek utwardzania olejów roślinnych, i te niestety nie są korzystne dla zdrowia.

Sprzężony kwas linolowy jest związkiem cennym dla organizmu człowieka ze względu na jego prozdrowotne działanie. W badaniach przeprowadzonych na zwierzętach niejednokrotnie potwierdzono znaczenie CLA dla hamowania procesu powstawania nowotworów. Udowodniono, że dodatek CLA hamuje proliferacje komórek nowotworowych, a także zapobiega pojawianiu się przerzutów. Doniesienia te potwierdzają się w obserwacjach dokonanych na ludziach. W Finlandii przeprowadzono badanie epidemiologiczne wśród kobiet, podczas którego stwierdzono mniejszą zapadalność na raka sutka u kobiet spożywających pełnotłuste produkty mleczne. Ponadto CLA wykazuje cytostatyczne działanie także na inne nowotwory: płuc, jelit oraz czerniaka złośliwego.

CLA ma również działanie przeciwmiażdżycowe i ochronne na układ krążenia. Jest to pewnego rodzaju fenomen w naturze, ponieważ tłuszcze zwierzęce w większości przypadków nasilają procesy aterogenne. Miażdżyca naczyń krwionośnych przyczynia się do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, zawału mięśnia sercowego, a także udaru mózgu. Sprzężony kwas linolowy zapobiega utlenieniu się cholesterolu, który jest podstawowym elementem składowym blaszki miażdżycowej, a co za tym idzie – ogranicza jej powstawanie. Ponadto liczne badania na zwierzętach udowodniły wpływ tego związku na obniżanie zawartości trójglicerydów, cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL we krwi.

Ochronne działanie CLA, istotne zarówno w procesach powstawania nowotworów, jak i w rozwoju miażdżycy wynika także z tego, że sprzężony kwas linolowy wykazuje bardzo silne właściwości antyoksydacyjne. W porównaniu z witaminą E CLA wykazuje o blisko 100 razy większą aktywność antyoksydacyjną. Dzięki temu skutecznie ogranicza powstawanie wolnych rodników oraz zmniejsza utlenianie lipidów.

Sprzężony kwas linolowy pozytywnie wpływa także na redukcję masy ciała. Przede wszystkim posiada zdolność redukowania tkanki tłuszczowej oraz reguluje przemiany tłuszczów w organizmie. CLA hamuje odkładanie się tłuszczu, a także zwiększa jego wykorzystywanie na energię. Ponadto pobudza on transport kwasów tłuszczowych do mitochondriów, gdzie ulegają one spaleniu. Doświadczenia przeprowadzone na zwierzętach wykazuje także, że CLA sprzyja zwiększaniu się masy mięśniowej w organizmie. Przyczyniło się to do dużej popularności tego związku na rynku odżywek dla sportowców.

Ostatnio pojawiają się także doniesienia o wpływie CLA na zwiększanie odporności organizmu, głównie poprzez wzrost produkcji limfocytów, a także o wykorzystywaniu CLA w zapobieganiu rozwoju cukrzycy i osteoporozy.

Źródła

1. Świderski F. Żywność wygodna i żywność funkcjonalna, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2003, ISBN 83-204-3228-6
2. Sikorski Z.E. Chemia żywności - odżywcze i zdrowotne właściwości składników żywności, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2009, ISBN 978-83-204-3630-3
3. Stanway P. Zdrowa dieta - zdrowe życie, Medium, Warszawa 1998, ISBN 83-87863-15-7
4. Biernat J. Żywienie a uroda, Astrum, Wrocław 2006, ISBN 83-7277-239-8