Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr inż. Emilia Kołodziejska

Co pomaga, a co szkodzi wątrobie

Avatar placeholder
Patrycja Nowak 11.04.2023 16:25
Co pomaga, a co szkodzi wątrobie
Co pomaga, a co szkodzi wątrobie (Getty Images)

Jest największym gruczołem w naszym organizmie. Każdego dnia zachodzi w niej blisko pół tysiąca reakcji chemicznych, dzięki czemu możemy sprawnie funkcjonować. Gdy szwankuje, zaczynamy skarżyć się na ciągłe zmęczenie, złe samopoczucie, dolegliwości żołądkowe czy problemy z utrzymaniem właściwej wagi. Dlatego wątrobę należy dobrze traktować. Co jej pomaga, a co szkodzi?

spis treści

1. Funkcje wątroby

Długo można wyliczać funkcje, które pełni wątroba. Do najważniejszych należy: przekształcanie pokarmów w energię, wytwarzanie związków chemicznych niezbędnych m.in. mózgowi, usuwanie szkodliwych toksyn, kontrola krzepnięcia krwi, regulacja gospodarki tłuszczowej, produkcja żółci pomagającej w trawieniu i wchłanianiu ważnych składników pokarmowych, zwiększanie odporności oraz magazynowanie cennych witamin czy soli mineralnych.

Stan wątroby w dużej mierze zależy od naszego stylu życia, a zwłaszcza odżywiania.

Zobacz film: "Sól w diecie - ile można spożywać?"

Jeśli chcemy na dłużej zachować dobre zdrowie i samopoczucie, powinniśmy pamiętać o stosowaniu zrównoważonej diety. Ważny jest nie tylko dobór odpowiednich produktów, ale również sposób ich spożywania – posiłki muszą być niewielkie, jedzone spokojnie i małymi kęsami.

2. Owoce i warzywa

W naszym jadłospisie nie może ich zabraknąć. Np. awokado jest źródłem glutationu – związku, który wspiera ją w usuwaniu z organizmu szkodliwych substancji.

Na regulację pracy wątroby, a także oczyszczanie jej ze szkodliwych produktów przemiany materii świetnie wpływa też kapusta kiszona oraz czosnek, pobudzający pracę wytwarzanych przez narząd enzymów.

Do diety warto wprowadzić cykorię, która dość ostry smak zawdzięcza dwóm cennym związkom: laktucynie i laktukopikrynie, znakomicie wpływającym na pracę wątroby, stymulując ją do zwiększenia wydzielania żółci, a także neutralizacji zbędnych produktów przemiany materii.

Brukselka dostarcza dużo indoli i izosiarkocyjanianów, które m.in. chronią przed nowotworem wątroby.

Detoksykacyjne działanie wykazują karczochy, natomiast szpinak (dzięki zawartej w zielonych liściach cholinie) zapobiega szkodliwemu otłuszczeniu wątroby.

10 produktów, które uratują twoją wątrobę
10 produktów, które uratują twoją wątrobę [11 zdjęć]

To jeden z najważniejszych organów. Wątroba neutralizuje toksyny, usuwa szkodliwe substancje, wytwarza

zobacz galerię

3. Zioła i przyprawy

Jeśli chcemy chronić wątrobę, powinniśmy wzmacniać smak potraw kurkumą, która nie tylko nadaje piękny złocisty kolor i przyjemny aromat, ale również dostarcza kurkuminy – zdaniem naukowców z amerykańskiego uniwersytetu Saint Louis ten związek może zapobiegać uszkodzeniom wątroby, spowodowanym m.in. otłuszczeniem. Jest on także jednym z najsilniejszych naturalnych antyoksydantów, zabezpieczających organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

W pozbywaniu się szkodliwych produktów przemiany materii wątrobę wspiera też kardamon, który działa również oczyszczająco na drogi moczowe.

Wśród ziół korzystnie wpływających na ten ważny narząd na pierwsze miejsce wysuwa się ostropest plamisty. Zawarta w nasionach rośliny sylimaryna znacząco podnosi poziom glutationu, wspiera rekonwalescencję po toksyczno-metabolicznych uszkodzeniach wątroby, zmniejsza skalę jej uszkodzeń u osób, które przeszyły chemioterapię i zapobiega przewlekłym stanom zapalnym.

Wątrobę i nerki skutecznie oczyszcza również mniszek lekarski, natomiast czystek pomaga usunąć z organizmu niebezpieczne metale ciężkie (na przykład kadm), które gromadzą się w wątrobie, utrudniając jej funkcjonowanie i przyczyniając się do rozwoju wielu poważnych chorób.

4. Napoje korzystne dla wątroby

Badania przeprowadzone na amerykańskim uniwersytecie Duke wykazały, że kofeina w kawie pobudza metabolizm lipidów przechowywanych w komórkach wątroby i skutecznie ogranicza stłuszczenie tego narządu. Podobne właściwości wykazuje również zielona herbata.

Na wątrobę świetnie wpływa picie soku z brzozy, uznawanego za jeden z najskuteczniejszych naturalnych produktów detoksykacyjnych. Napój zawiera mnóstwo witamin i mikroelementów, jest także świetnym źródłem saponin, które wpływają na obniżenie poziomu złego cholesterolu. Pobudza układ trawienny, odtruwa organizm i wymiata zbędne produkty przemiany materii.

Jeśli chcemy wspomóc wątrobę, możemy również popijać wodę z cytryną czy sok jabłkowy (jest skarbnicą pektyn, czyli rozpuszczalnego błonnika, wspomagającego prawidłowe funkcjonowanie jelit oraz neutralizującego niebezpieczne substancje toksyczne).

5. Produkty niekorzystne dla wątroby

Trunki zajmują pierwsze miejsce na liście produktów niekorzystnych dla wątroby, w której dochodzi do utlenienia alkoholu, w wyniku czego powstaje aldehyd octowy, aż 10-krotnie bardziej toksyczny niż etanol. Zaburza on funkcjonowanie wątroby, niszczy białka, ale ma także szkodliwy wpływ na mózg czy żołądek.

Nadużywanie alkoholu jest najczęstszą przyczyną marskości wątroby. Trudno jednoznacznie określić jaka dawka trunku może wywoływać schorzenie. Według niektórych specjalistów jest to pół litra wódki (lub proporcjonalnie większe dawki piwa czy wina), wypijane codziennie przez kilka lat. Zdaniem innych ekspertów do rozwoju marskości wystarczy codzienne spożywanie 2-3 drinków przez mężczyzn i 1-2 u kobiet.

Marskość to postępujący proces zwłóknienia wątroby. Pasma tkanki włóknistej zastępują zdrową tkankę, zmniejszając prawidłową czynność tego bardzo ważnego narządu. Wątroba potrafi się przed tym bronić. Zobojętnia związki toksyczne, które krążą we krwi i funkcjonuje nawet wtedy, gdy znaczna liczba komórek ulega zniszczeniu. Kiedy jednak proces marskości narasta, organ staje się bezradny, a jego poważne uszkodzenie może prowadzić do śmierci.

6. Tłuszcze i słodycze

Zbyt częste spożywanie nasyconych kwasów tłuszczowych może skutkować stanami zapalnymi żołądka, a także obciążeniem nerek i wątroby. Z naszego jadłospisu warto też eliminować potrawy smażone oraz produkty wysoko przetworzone, bogate w konserwanty czy tłuszcze trans.

Unikajmy nadmiaru słodyczy, który, oprócz otyłości, może powodować nadpobudliwość, zmęczenie i senność. Cukier przetwarzamy głównie w wątrobie, czego konsekwencją jest nadmierne obciążenie tego organu, co może wywoływać jej otłuszczenie (podobnie jak w przypadku alkoholizmu).

Jeśli koniecznie chcemy "dosłodzić" sobie życie, używajmy miodu (zwłaszcza rzepakowego) albo syropu klonowego – badania przeprowadzone przez naukowców z uniwersytetu w Tokio wykazały, że może być on wsparciem dla wątroby.

7. Metale ciężkie i aflatoksyny

Choć nasz organizm potrzebuje arsenu, zbyt duże jego stężenie może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia i m.in. sprzyjać rozwojowi nowotworu wątroby. Tymczasem nadmiar tego metalu ciężkiego bywa ujawniany w brązowym ryżu, alkoholu, rybach morskich, a nawet wodzie pitnej.

W wątrobie gromadzi się także ołów, przyczyniając się do ograniczenia aktywności ważnych enzymów, problemów z syntezą białek, uszkodzeń centralnego układu nerwowego, a także poważnego zachwiania równowagi hormonalnej. Niektóre badania wykazują podwyższony poziom tego pierwiastka w kakao i wyrobach czekoladowych.

Aflatoksyny, bardzo groźne związki, wytwarzane przez grzyby z rodzaju Aspergillus, mogą pojawiać się w źle przechowywanych orzechach, suszonych owocach, zbożu, ale również mleku czy mięsie zwierząt karmionych zanieczyszczoną paszą. Kumulują się w wątrobie i to ten organ jest szczególnie narażony na ich działanie.

Aflatoksyny uznaje się za jedną z przyczyn raka wątroby, zwłaszcza u osób, które chorowały wcześniej na wirusowe zapalenie wątroby typu B. Mogą też wywoływać wiele inne chorób, m.in. marskość wątroby czy żółtaczkę.

8. Nadużywanie leków

Każdego roku Polacy kupują blisko dwa miliardy pigułek i saszetek zawierających niesteroidowe leki przeciwzapalne, głównie paracetamol, ibuprofen i kwas acetylosalicylowy.

Pamiętajmy, żeby nie nadużywać tych farmaceutyków. Przyjmowanie kilku tabletek jednocześnie nie spowoduje szybszego stłumienia dolegliwości. Tego typu leki wykazują bowiem tzw. efekt pułapowy i ich działanie jest ograniczone.

Przekroczenie zalecanych dawek może okazać się natomiast groźne dla zdrowia i doprowadzić do uszkodzenia wątroby. Ogromnym, lecz niestety bardzo powszechnym błędem jest zażywanie np. paracetamolu jako antidotum na kaca. Lek w połączeniu z alkoholem staje się toksyczny i może skutkować poważnymi problemami z wątrobą.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze