Czy sól uzależnia?
Nikt nigdy nie wpadłby na pomysł, żeby zaszufladkować uzależnienie od narkotyków i chęć zjedzenia czegoś słonego do tej samej kategorii. Okazuje się jednak, że substancje uzależniające przejmują te same komórki i połączenia nerwowe mózgu, które regulują dzienne zapotrzebowanie organizmu na sól. Nowa wiedza może przyczynić się do walki z uzależnieniem od narkotyków i nikotyny oraz okazać się pomocna w leczeniu chorób metabolicznych, takich jak otyłość.
1. Instynkt a uzależnienie
W celu zbadania, jak chęć na słone potrawy wpływa na mózg, naukowcy z Australii przeprowadzili badania na myszach. Badacze wykorzystali w tym celu hormon stresu - kortykotropinę (ACTH), aby sztucznie zwiększyć zapotrzebowanie organizmu na sól. Testy ujawniły sposób, w jaki niektóre geny są regulowane przez podwzgórze. Jest ono odpowiedzialne za równowagę chemiczną w organizmie, a więc równowagę soli, wody i energii. Badania wykazały, że połączenia genowe aktywowane poprzez wywołanie instynktownego apetytu na sól, są usytuowane w tym samym miejscu, co geny związane z uzależnieniem od kokainy lub heroiny.
Chociaż instynkty, takie jak apetyt na sól, są sprawą procesów genetycznych, zdarza się czasem, że razem z procesem poznania, zachowania tego typu zmieniają się na wyuczone. Wraz z przebiegiem programu genetycznego odczucia te stają się częścią charakterystycznego zachowania danej osoby. Niektórzy naukowcy spekulują więc, że uzależnienie od narkotyków związane jest z tymi samymi drogami nerwowymi co zachowania instynktowne. Jednym z takich zachowań jest właśnie potrzeba zjedzenia czegoś słonego. Takie odkrycie otwiera nowe horyzonty w walce z uzależnieniem od narkotyków.
2. Nowe perspektywy w walce z uzależnieniem i otyłością
Kolejne badania pierwotnych instynktów mogą wyjaśnić, dlaczego leczenie uzależnienia, którego głównym celem jest powstrzymanie się od spożywania narkotyków, jest tak trudne. Ingerencja w połączenia genowe odpowiedzialne za uzależnienia mogłaby zaowocować całkowitym wyleczeniem. Byłoby to możliwe bez konieczności abstynencji – dzięki substytucji. Heroina zostałaby bowiem zastąpiona metadonem - silnym, nieuzależniającym lekiem przeciwbólowym wykorzystywanym w leczeniu uzależnienia od opioidów, a papierosy – gumą nikotynową.
Badania nad genami związanymi z zachowaniem instynktownym mogą okazać się zbawienne nie tylko w leczeniu uzależnień od narkotyków. Okazuje się bowiem, że blokada dróg nerwowych związanych z uzależnieniem może wpłynąć także na regulację zapotrzebowania na sód, który jest składnikiem pokarmów odpowiedzialnych za rozwój otyłości.