Łazanki – wartości odżywcze, kalorie i przepis

Łazanki to makaron w kształcie małych kwadratów lub rombów, przygotowany z mąki pszennej i jajek.

Najpopularniejsze są:

• łazanki z kapustą i grzybami (łazanki wigilijne, w tym łazanki z kapustą i pieczarkami),
• łazanki z kapustą,
• łazanki z mięsem,
• łazanki z białą kapustą i kiełbasą,
• łazanki z kapustą i mięsem,
• łazanki z kapustą i boczkiem,
• łazanki z kiełbasą
• łazanki z grzybami,
• łazanki z boczkiem,
• łazanki z kapustą i cebulą.

Można robić łazanki z młodej kapusty, łazanki z kapustą kiszoną, ale i łazanki z białej kapusty. Jada się je również na słodko, na przykład z twarogiem. Ma to związek z tym, że od innych rodzajów makaronu różnią się tylko kształtem.

Łazanki nie są polskim daniem. Początek ich historii sięga XVI wieku, kiedy to do Polski przybyła pochodząca z Włoch Bona Sforza, żona Zygmunta I Starego. Podawano je podobnie jak lasagne.

Nie mieszano makaronu z pozostałymi składnikami, a przekładano warstwy makaronu z warstwami farszu i zapiekano. Współczesne łazanki są odmianą włoskiego makaronu lasagne (stąd na łazanki mówi się czasem lasagnette, czyli małe lasagne).

Makaron łazanki można kupić, ale i zrobić samodzielnie z mąki i jajek, ewentualnie z dodatkiem niewielkiej ilości wody i odrobiny soli. Przepis na makaron łazanki wymaga przygotowania takich składników jak:

• szklanka mąki pszennej,
• jajko,
• szczypta soli.

Ciasto z mąki i jajka trzeba dobrze wyrobić i cienko rozwałkować, po czym odłożyć na pół godziny do przeschnięcia na ściereczce. Później wystarczy pokroić je w paski o szerokości około 1 cm, po czym pokroić je poprzek tak, by powstały małe romby. Makaron gotuje się w osolonej wodzie, po wypłynięciu 3 minuty. Po wyjęciu trzeba je zalać zimną wodą i ponownie przecedzić.

Do gotowych, ugotowanych łazanek wystarczy dodać przygotowane dodatki. Po wymieszaniu całości podaje się je na ciepło. To najczęściej danie obiadowe.

Czy łazanki są zdrowe? Jak można się domyślać, danie z ich udziałem nie należy do lekkostrawnych i zdrowych. Są smaczne i pożywne, nie wyróżniają się jednak walorami odżywczymi, nie dostarczają istotnych ilości witamin oraz składników mineralnych.

Trudno się dziwić: ich bazą jest biała mąka pszenna, która powoduje szybkie i duże skoki poziomu glukozy we krwi oraz wyrzuty insuliny po posiłku (ma wysoki indeks glikemiczny - IG). Można powiedzieć, że to także puste kalorie.

Jajko obecne w łazankach dostarcza witamin (A, D, E, witaminy z grupy B) i minerałów (fosfor, żelazo), miedź, mangan, selen), a także luteinę i zeaksantynę, działające korzystnie w prewencji zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej związanej z wiekiem.

Wartościowa jest także arginina, która rozszerza naczynia krwionośne oraz cholina, będąca neurotransmiterem biorącym udział w procesach poznawczych mózgu. Dodawana do łazanek kapusta biała zawiera sporo witaminy C, jest także dobrym źródłem błonnika pokarmowego, potasu, wapnia, żelaza, podobnie jak witamin z grupy B, a szczególnie kwasu foliowego.

Kapusta kiszona zawiera witaminę C, magnez, potas, żelazo i wapń. Jest także świetnym źródłem witamin z grupy B, witaminy A, E oraz K. Z kolei grzyby są także dobrym źródłem składników mineralnych, głównie potasu, fosforu i magnezu. miedź, cynk, żelazo, mangan, molibden i selen.

Trzeba pamiętać, że kapusta kiszona jest zasobna w sód, stąd uważać na nią powinny osoby z nadciśnieniem tętniczym, chorobami nerek i chorobami naczyniowo- sercowymi. Można starać się nieco zmniejszyć jego zawartość, płucząc ją w zimnej wodzie.

Cebula jest źródłem siarki, cynku, magnezu, fluoru, kwasu foliowego, żelaza, potasu, wapnia, krzemu, witamin z grupy B, C, K, E, A oraz błonnika pokarmowego. Nie można również zapomnieć o antyoksydantach.

Kaloryczność łazanek nie jest niska, w głównej mierze zależy od wielkości porcji, ale i dodatków. Porcja 100 g suchego makaronu łazanki dostarcza 336 kcal, zaś ugotowanych łazanek - 153 kcal. Są to kalorie pochodzące głównie z węglowodanów.

Zdecydowanie lżejsze będzie danie z kapustą i grzybami niż boczkiem i kiełbasą bądź słoniną (które znacząco podnoszą kaloryczność dania, ale i dostarczają sporej ilości tłuszczów nasyconych). Można też przyjąć, ze im więcej kapusty w porcji, tym zdrowiej i mniej kalorycznie. Łazanki można też przygotować z mąki żytniej razowej.