Nieznane właściwości fitosteroli

Sterole roślinne obniżają cholesterol LDL, którego wysoki poziom powoduje choroby układu krążenia. W związku z tym fitosterole cieszą się obecnie dużym zainteresowaniem. Liczne badania wykazały, że posiadają one także inne właściwości prozdrowotne. Sterole roślinne w żywności występują w małych ilościach. Głównym ich źródłem w diecie są oleje roślinne, sezam, rośliny strączkowe oraz słonecznik.

1. Właściwości fitosteroli

Fitosterole należą do substancji aktywnych zarówno pod względem biochemicznym, jak i farmakologicznym. Swoją budową przypominają cholesterol; obniżają poziom „złego” cholesterolu poprzez hamowanie jego wchłaniania w jelitach. W diecie człowieka główne źródło fitosteroli stanowią:

• oleje roślinne (olej słonecznikowy, rzepakowy, lniany),
• oliwa z oliwek,
• nasiona słonecznika,
• orzechy włoskie i laskowe,
• sezam,
• płatki zbożowe,
• pieczywo żytnie oraz graham.

W krajach, gdzie w diecie dominują produkty pochodzenia roślinnego, np. w Japonii, dzienne spożycie fitosteroli wynosi 400 mg, natomiast w Polsce jest bardzo niskie i wynosi około 200 mg/dzień. W układzie pokarmowym człowieka pod wpływem bakterii probiotycznych fitosterole są metabolizowane do hormonów o działaniu anabolicznym, które wspomagają budowę tkanki mięśniowej.

Zobacz film: "Sól w diecie - ile można spożywać?"

2. Jak fitosterole wpływają na organizm?

Fitosterole w układzie pokarmowym w równym stopniu hamują absorpcję cholesterolu zarówno pochodzenia endogennego (wytworzonego w organizmie), jak i egzogennego (pokarmowego). W organizmie następuje obniżenie poziomu cholesterolu LDL, natomiast zawartość cholesterolu HDL nie ulega zmianie, co chroni przed rozwojem choroby niedokrwiennej serca. Występujące powszechnie sterole roślinne wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, dlatego chronią przed rozwojem miażdżycy oraz łagodzą przebieg chorób przewlekłych (np. choroby Alzheimera czy choroby Parkinsona). Fitosterole hamują procesy alergiczne oraz immunologiczne, zapobiegając rozwojowi chorób z autoagresji (stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń). Ponadto obniżają produkcję cytokin w przebiegu procesów zapalnych, dzięki czemu zmniejszają poziom odczuwanego bólu. Sterole roślinne poprawiają działanie układu odpornościowego, wzmacniając go.

Liczne badania wykazały, że fitosterole posiadają właściwości przeciwzakrzepowe, dzięki czemu zmniejszają ryzyko wystąpienia zawału serca oraz udaru mózgu. Ich wysoka zawartość w diecie zapobiega rozwojowi wielu nowotworów, zwłaszcza jelita grubego, prostaty czy piersi. W medycynie wspomagają leczenie rozrostu prostaty, a także niwelują podczas trudności z oddawaniem moczu. Spożywanie w dużych ilościach fitosteroli nie powoduje skutków ubocznych. Wysokie dawki wykazują działanie estrogenne, dzięki czemu zmniejszają u kobiet objawy menopauzy, tj. uderzenia gorąca czy nadmierne pocenie się. Ponadto hamują produkcję wolnych rodników, których nadmiar przyspiesza starzenie się organizmu i jest przyczyną wielu chorób. W licznych badaniach wykazano, że fitosterole poprawiają samopoczucie, chroniąc przed depresją, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Ponadto zwiększają wydolność fizyczną, dlatego polecane są osobom uprawiającym sporty oraz pracującym fizycznie.