Odmiany wegetarianizmu – najbardziej i najmniej restrykcyjne

Odmiany wegetarianizmu są bardzo różne. W zależności od eliminowanego produktu, w obrębie sposobów żywienia, które wykluczają mięso, wyróżnia się formy mniej lub bardziej restrykcyjne. Co ważne, w żadnej z nich nie występują ryby, owoce morza czy mięso drobiowe, które pojawiają się w dietach pseudowegetariańskich. Co warto wiedzieć?

1. Jakie są odmiany wegetarianizmu?

Odmiany wegetarianizmu układają się w pokaźną listę. Okazuje się bowiem, że istnieje wiele rodzajów diety, która wyklucza jedzenie mięsa. Każdy odłam jarstwa cechuje się odmiennymi zasadami.

Wegetarianizm to świadome i celowe wyłączanie z diety mięsa ze zwierząt rzeźnych, drobiu, dziczyzny, również ryb i owoców morza, a także unikaniem innych produktów pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza pochodzących z uboju, takich jak smalec lub żelatyna.

Zobacz film: "Sól w diecie - ile można spożywać?"

Dieta wegetariańska wywodzi się z Indii i terenów Bliskiego Wschodu. Rozwinęła się na subkontynencie indyjskim w II tysiącleciu p.n.e. Rezygnacja z mięsa miała wówczas podłoże religijno-filozoficzne. Był to sposób odżywiania, który jest zgodny z wolą Boga, ale i filozofią nakazują żyć zgodzie z naturą (żyj i daj żyć innym).

W Europie wegetarianizm pojawił się w VI wieku p.n.e., przez wieki nie cieszył się jednak popularnością. Obecnie jest praktykowany coraz częściej z wielu powodów, tak moralnych, jak i zdrowotnych, ekologicznych czy ekonomicznych.

W obrębie diety wegetariańskiej, w zależności od eliminowanego produktu, wyróżnia się wiele odmian. To:

• frutarianizm (fruktarianizm, fruitarianizm, fruktorianizm). To najbardziej zaostrzona forma wegetarianizmu wykluczająca nie tylko mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego, ale również owoce i warzywa, zerwanie których uśmierca roślinę (np. sałata, marchew).

Dozwolone są zatem tylko produkty pochodzenia roślinnego, które same spadły z drzewa lub krzaka. Oznacza to, że można jeść wyłącznie produkty naturalne, pozyskanie których nie wymaga „zabicia rośliny” (np. jabłka, pomarańcze, ogórki, pomidory). Niedozwolona jest również obróbka termiczna powyżej 40 stopni Celsjusza.

• laktoowowegetarianizm (owolaktarianizm), który polega na rezygnacji z mięsa, dopuszcza jednak niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak nabiał, jaja czy miód. To łagodna, najbardziej rozpowszechniona odmiana wegetarianizmu,
• laktowegetarianizm. Ta odmiana wegetarianizmu, która polega na wyłączeniu z jadłospisu jajek, możliwe jest spożywanie mleka i jego przetworów,
• liquidarianizm to sposób żywienia opierający się na piciu soków z owoców i warzyw,
• owowegetarianizm, który – jeśli chodzi o spożywania produktów zwierzęcych - dopuszcza jedynie spożywanie jajek.
• sprautarianizm, czyli dieta oparta na spożywaniu głównie kiełków,
• witarianizm, polegający na spożywaniu wyłącznie produktów świeżych. Nie dopuszcza się stosowania obróbki termicznej powyżej 40 stopni Celsjusza oraz spożywania żywności przetworzonej,
• weganizm, który polega na rezygnacji ze spożywania wszelkich pokarmów pochodzących od zwierząt. Oznacza to, że weganie nie jedzą nie tylko mięsa, ale także mleka, serów czy jaj.

Weganizm w różnych postaciach to najbardziej radykalna odmiana wegetarianizmu, z którą wiąże się pewne zagrożenia. Przy braku planowania i prób bilansowania posiłków może bowiem przyczyniać się do powstania poważnych niedoborów żywieniowych (głównie z powodu niedostatecznej podaży białka, wapnia, żelaza czy witaminy B12), a co za tym idzie, także kłopotów ze zdrowiem.

2. Wegetarianizm a ryby i owoce morza

Osoby, które nie spożywają mięsa, ale jedzą ryby czy owoce morza, nie są wegetarianami. Tym samym diety, których główną zasadą jest niejedzenie wyłącznie niektórych rodzajów mięsa, a nie jego wykluczenie, nie są dietami wegetariańskimi.

Semiwegetarianizm (zabrania się spożywania mięsa ssaków, ale dozwolone jest spożycie drobiu, ryb czy owoców morza ) i jego rodzaje, takie jak:

• pollowegetarianizm, w którym dozwolone jest spożycie drobiu,
• ichtiwegetarianizm (nazywany też pescowegetarianizmem), w którym dozwolone jest spożycie mięsa pochodzącego od ryb, będące wyborem pośrednim pomiędzy dietą tradycyjną a wegetarianizmem, nie są nim. Osoby jedzące w ten sposób to nie wegetarianie. Ryby, owoce morza, a także mięso drobiowe w jadłospisie wegetarian i wegan to produkty zakazane.

3. Diety pseudowegetariańskie

Znane są także inne diety, które niektórzy uznają za łagodne odmiany wegetarianizmu. To:

• pollowegetarianizm, który dopuszcza spożycie drobiu. Niedozwolone jest spożycie mięsa ssaków i ryb,
• fleksitarianizm, który dopuszcza spożycie produktów pochodzenia roślinnego oraz okazjonalne spożycie mięsa i jego przetworów. Założeniem jest ograniczenie mięsa w codziennym jadłospisie,
• insektowegetarianizm, który oprócz produktów roślinnych dopuszcza spożycie niektórych gatunków owadów.

Trudno je uznać za odmiany wegetarianizmu. Ponieważ nie spełniają podstawowego założenia diety jarskiej, to jest rezygnacji z mięsa, uznaje się je za diety pseudowegetariańskie.