Ortoreksja - charakterystyka, objawy, czy jesteśmy w grupie ryzyka
Ortoreksja to zaburzenie łaknienia, które polega na przywiązywaniu nadmiernej wagi do jakości spożywanego pokarmu. Osoby cierpiące na ortoreksję stosują źle zbilansowaną dietę, która jest uboga w niektóre składniki odżywcze. Prowadzi to do niedożywienia.
1. Co to jest ortoreksja?
Nazwa ortoreksja Pochodzi od słów: "orto" - prawidłowy, dobry i "orexis" - pożądanie, apetyt. Okazuje się, że zdrowe odżywianie się nie jest korzystne dla naszego organizmu, jeśli przybiera formę obsesji. Przyczyny ortoreksji to problemy psychiczne, które przekładają się na chęć kontrolowania swojego życia poprzez nadmierne kontrolowanie swojego odżywiania.
W dzisiejszych czasach panuje kult szczupłej sylwetki. Zdrowe jedzenie oraz uprawianie sportów to podstawa zachowania zdrowego trybu życia. Ów wymóg staje się często obsesją. Paranoiczne sprawdzanie, co się je, pilnowanie, by aktywność fizyczna była regularna i intensywna, prowadzą do rozwoju zaburzeń odżywiania. Są osoby, które nie radzą sobie w tym zamęcie wokół odżywiania. Zaczynają popadać w przesadne dbanie, by zachować rozmiar 36. Tak właśnie zaczyna się ortoreksja.
Ludzie cierpiący na ortoreksję obsesyjnie myślą o tym, co jedzą. Podstawą ich żywienia jest zdrowe jedzenie. Ortoreksja tym różni się od anoreksji, że ilość przyjmowanego jedzenia nie jest w zasadzie zmniejszona, tylko pokarmy wybierane są według określonego, bardzo rygorystycznego klucza. Mechanizm ten nie wpływa korzystnie na zdrowie.
Konsekwencją takiego odżywiania jest niedobór składników odżywczych w organizmie, a to prowadzi do zaburzeń funkcjonowania poszczególnych narządów. Ortoreksja, jak i inne zaburzenia odżywiania (anemia, bulimia), prowadzi do powstania wielu chorób.
Nieodpowiedni system odżywiania może być odpowiedzialny za niedobór wapnia w diecie, a zbyt mała ilość żelaza i kwasu foliowego wywołuje niedokrwistość. Ortoreksja może prowadzić do wyniszczenia organizmu, gdyż osoba na nią cierpiąca z czasem zaczyna spożywać 5-6 produktów, które uważa za zdrowe.
2. Objawy choroby
Ortoreksja to choroba psychiczna, którą łatwo jest zlekceważyć. Objawy ortoreksji są bardzo trudne do zindetyfikowania . Wielu osobom ciężko jest sobie wyobrazić, że zdrowe jedzenie może szkodzić. Jednak tak właśnie jest. Coraz więcej odreagowuje swoje problemy i kompleksy niezdrową fascynacją jedzeniem.
Granica między zdrowym odżywianiem a chorobą jest, wbrew pozorom, niezwykle cienka. Nikt nie zapada na ortoreksję w ciągu jednego dnia. Jest to stopniowy proces. Ortoreksja zaczyna się niewinnie. Pierwsze objawy ortorekcji to rezygnacja ze słodyczy i tłustych mięs, po czym na liście “zakazanych” produktów znajduje się coraz więcej punktów. Do diety dochodzą intensywne ćwiczenia i po pewnym czasie mogą pojawić się problemy.
Charakterystyczna dla ortoreksji jest także utrata zdolności odczuwania głodu, a także tego, ile jedzenia jest potrzebne i kiedy następuje moment nasycenia się.
Wbrew pozorom, uniknięcie ortoreksji nie jest takie proste. Obecnie na każdym kroku promowana jest szczupła sylwetka i zdrowe, wysportowane ciało. Osoby, które przywiązują zbyt dużą wagę do wyglądu, mogą szybko i niepostrzeżenie popaść w ortoreksję. Aby z niej wyjść, należy przyznać się przed samym sobą, że zdrowe jedzenie i ćwiczenia wymknęły się spod kontroli.
Wysiłek fizyczny przestał być przyjemnością i stał się karą za odstępstwa od diety. Nie warto czekać, aż niedobory składników odżywczych negatywnie wpłyną na zdrowie. W tym celu warto poszukać dobrego psychoterapeuty, który pomoże uporać się ze źródłem zaburzeń jedzenia. Osoby, które uporały się z ortoreksją, odżywiają się zdrowo i racjonalnie dzięki nowej świadomości, na czym polega takie jedzenie.
Pacjenci po terapii rozumieją, że spożywanie konkretnych produktów nie sprawia, że stają się lepszymi ludźmi, a także, że opieranie poczucia własnej wartości na jedzeniu jest błędem. Zamiast ograniczać się do roli osoby, która zdrowo się odżywia, uczą się, jak zobaczyć w sobie człowieka, który pracuje, kocha i bawi się. **Zdrowe jedzenie jest ważne, ale na liście priorytetów znajduje się za innymi, bardziej istotnymi sprawami.
3. Czy jesteśmy w grupie ryzyka?
Czy ortoreksja nas dotyczy? Jak rozpoznać, że racjonalne odżywianie przekształciło się w chorobę? Jeśli odpowiesz twierdząco na kilka z następujących pytań, poszukaj wsparcia psychoterapeuty:
• Czy czasami żałujesz, że nie potrafisz zjeść czegoś i nie martwić się o jakość jedzenia?
• Czy masz wrażenie, że jedzenie zajmuje ci więcej czasu niż chciałbyś na nie przeznaczać?
• Czy masz trudności ze spożyciem posiłku przygotowanego przez kogoś innego, gdy nie masz kontroli nad składnikami i sposobem przyrządzenia?
• Czy rozmyślanie nad skutkami ubocznymi różnych produktów zajmuje ci więcej czasu niż uważasz za stosowne?
• Czy ostatnio dieta nie jest dla ciebie ważniejsza niż inne rzeczy?
• Czy masz poczucie winy po żywieniowych “grzeszkach”?
• Czy jedzenie według twoich zasad daje ci poczucie kontroli?
• Czy masz wrażenie, że osoby, które odżywiają się inaczej niż ty popełniają duży błąd i sobie szkodzą?
• Czy twoje życie kręci się ostatnio wokół jedzenia?
• Czy czujesz się samotny, od kiedy zmieniłeś sposób odżywiania?
Jeżeli martwisz się, że ortoreksja może dotyczyć ciebie, lub bliskiej Ci osoby nie zwlekaj. Ważne jest szybkie działanie, które nie pozwoli to rozowju ortoreksji. Powrót do normalnego życia po ortoreksji nie jest łatwy, ale ze wsparciem najbliższych na pewno się uda.