Poziomka - niedoceniona krewna truskawki
Poziomka pospolita (Fragaria vesca), nazywana także zwyczajną, jadalną lub czerwoną jagodą, rośnie w całej strefie klimatu umiarkowanego. Najczęściej możemy ją spotkać na obrzeżach lasów iglastych i liściastych, na polanach, porębach oraz w zaroślach.
Osiąga wysokość od 10 do 25 centymetrów. Pod ziemią wytwarza poziome, krótkie kłącze i niezbyt głęboko sięgające korzonki. Ma drobne, białe kwiaty i ząbkowane liście na długich ogonkach. Jej owoce są okrągłe lub owalne, najczęściej czerwone, choć zdarzają się też żółte i białawe. Pojawiają się w czerwcu oraz lipcu. Mają charakterystyczny, słodkawy zapach i smak.
Oprócz dzikich gatunków, wyróżniamy również ogrodowe. Należy jednak pamiętać, że owoce i liście poziomek z przydomowego ogródka lub balkonu wykazują słabsze właściwości lecznicze, niż te dziko rosnące.
Właściwości lecznicze owoców poziomki
Owoce poziomki pospolitej są cenione ze względu na swoje właściwości lecznicze. Dzięki wysokiej zawartości witaminy C wspomagają naturalną odporność organizmu i pomagają zwalczać infekcje.
Zawierają dużo potasu, więc mogą być stosowane m.in. w nadciśnieniu tętniczym, anemii czy krwawieniach macicznych, ponieważ usprawniają pracę układu krwionośnego. Hamują także wchłanianie złego cholesterolu LDL, który może zatykać naczynia krwionośne.
Mają właściwości moczopędne.
Zawarte w nich antyoksydanty zwalczają wolne rodniki, które przyśpieszają proces starzenia oraz hamują namnażanie się komórek nowotworowych. Z kolei garbniki wykazują właściwości ściągające, zapobiegają biegunkom, działają przeciwzapalnie i przeciwkrwotocznie. Wspomagają usuwanie toksyn z organizmu.
W owocach poziomki znajdziemy też pektyny, które działają jak "miotełka" w naszym przewodzie pokarmowym.
Zawarty w nich kwas salicylowy rozpuszcza kamień nazębny i przeciwdziała chorobom dziąseł i przyzębia.
Liście poziomki
Liście poziomki zawierają około 6 proc. garbników pirokatechinowych, flawonoidy (kwercetyna, rutyna), glikozydy, kwasy organiczne, witaminę C, ślady olejku eterycznego i sole mineralne.
Składniki te działają ściągająco na skórę, a więc zamykają pory i oczyszczają cerę tłustą i trądzikową.
Flawonoidy wykazują z kolei właściwości moczopędne. Wspomagają proces usuwania z organizmu nadmiaru jodu, sodu i chloru oraz szkodliwych produktów przemiany materii.
Glikozydy, czyli cukry, które powstają w wyniku fotosyntezy, zwiększają przepuszczalność włosowatych naczyń krwionośnych.
Zasady zbierania liści poziomki
Liście poziomek zbiera się aż do momentu kiedy zaczną żółknąć. Zbieramy tylko zielone, zdrowe liście bez plam i zaschnięć. Ścina się same blaszki liściowe. Pamiętajmy jednak, by zbierać je wyłącznie z roślin dziko rosnących.
Glikozydy zawarte w liściach poziomki rozpadają się pod wpływem światła, po czym przechodzą w związki bezbarwne, dlatego po zerwaniu liście należy jak najszybciej poddać suszeniu w przewiewnym, zacienionym miejscu w sposób naturalny. Można je także suszyć w temperaturze podwyższonej, nie przekraczającej jednak 35 stopni Celsjusza.
Usuwanie toksyn z organizmu, wspomaganie trawienia
Substancje zawarte w liściach poziomki wspomagają leczenie wielu chorób. Działają moczopędnie, dzięki czemu wspomagają usuwanie toksyn z organizmu. Regulują też przemianę materii.
Poza tym posiadają właściwości przeciwzapalne i ściągające. Są stosowane w nieżycie żołądka i jelit, a także przy stłuszczeniu wątroby. Używa się ich też przy przeziębieniach, chorobach reumatycznych, kamicy nerkowej, podagrze, kamicy pęcherza żółciowego, niedokrwistości.
Medycyna ludowa zaleca mocny napar z liści poziomki jako skuteczny środek na biegunkę.
Wyciągi nadają się także do leczenia hemoroidów. Są również wskazane przy chorobie wieńcowej, a pomocniczo przy nowotworach i cukrzycy.
Na miażdżycę i choroby gardła
Napar z liści poziomki pospolitej stosuje się w leczeniu nadciśnienia oraz miażdżycy naczyń krwionośnych. Korzystnie działa także przy schorzeniach skóry, powstałych na tle złej przemiany materii oraz przy podrażnieniach błon śluzowych jamy ustnej i przewodu pokarmowego.
Wywarem z liści poziomki pospolitej można również płukać bolące gardło i narządy płciowe przy stanach zapalnych. Zewnętrznie odwar z poziomkowych liści stosuje się do okładów i obmywań. Świeże liście można natomiast przykładać na oparzenia oraz zadrapania, ponieważ przyspieszają gojenie ran i działają bakteriobójczo.
Liście poziomki wymieszane z korą lub gałązkami czeremchy oraz z zielem glistnika i znamionami kukurydzy stosuje się w leczeniu zapaleniu gruczołu krokowego, obrzęku i nowotworach prostaty.
Okłady z gazy nasączonej w naparze przyniosą ulgę przy nadmiernym łzawieniu oczu, alergii i zapaleniu powiek.
Herbata z liści poziomki
Odwar sporządza się z łyżki wysuszonych i rozdrobnionych liści, które zalewa się szklanką gorącej wody i gotuje powoli pod przykryciem około pięciu minut.
Następnie odstawiamy na 15 minut aż napar naciągnie i odcedzamy. Tak przygotowany napój pije się dwa lub trzy razy dziennie po pół szklanki. Suszone liście poziomki dobrze smakują w połączeniu z zieloną herbatą. Można stosować je jako przyprawę do marynat.
Świeże liście poziomki można także poddać fermentacji. Jak to zrobić? Ugniatamy je, zamykamy w słoiku i odstawiamy w ciepłe miejsce na dobę. Po tym czasie suszymy i przekładamy do puszki.