Produkty bezglutenowe - dostępność produktów, dieta, oznaczenia produktów
Dieta bezglutenowa, stosowana przez osoby z nadwrażliwością na gluten oraz przez chorych na celiakię, opiera się na eliminowaniu z codziennych posiłków pokarmów z dodatkiem naturalnych lub przetworzonych zbóż: pszenicy, jęczmienia, żyta i owsa.
1. Dostępność produktów bezglutenowych
Produkty mączne dozwolone w diecie bezglutenowej muszą być wytworzone ze zbóż pozbawionych glutenu – kukurydzy, ryżu, prosa, gryki, soi, sorgo, mąki ziemniaczanej czy tapioki. Można z nich przygotowywać takie same potrawy jak z mąki pszennej. Produkty bezglutenowe dostępne są w sklepach ze zdrową żywnością.
Produkty bezglutenowe powinny być oznaczone międzynarodowym symbolem przedstawiającym przekreślony kłos, który może mieć jednak różnorodne formy i odmienną kolorystykę. Jeśli kupujesz artykuły spożywcze nieoznakowane w ten sposób, zawsze dokładnie przeczytaj ich skład umieszczony na etykiecie produktu. Zwyczajowy sposób oznaczania produktów bezglutenowych to opis słowny: „produkt bezglutenowy”, „produkt nie zawiera glutenu”, „gluten free”.
Produkty bezglutenowe można kupić w dużych sklepach i supermarketach. Do niedawna dostępne były tylko bezglutenowe krążki ryżowe, bezglutenowy chleb chrupki oraz nieliczne ogólnodostępne produkty spożywcze oznaczone jako bezglutenowe. Obecnie w wybranych sieciach handlowych można w ciągłej sprzedaży nabyć podstawowe produkty bezglutenowe spożywcze wybranych producentów.
Produkty bezglutenowe można również nabyć w sklepach ze zdrową żywnością i przez internet. W każdym większym mieście przynajmniej jeden ze sklepów ze zdrową żywnością posiada w miarę szeroki asortyment produktów bezglutenowych, obejmujący: bezglutenowe mąki, bezglutenowe makarony, chleb i ciastka. Niestety, świeży chleb, bułki, wyroby garmażeryjne, ciasta deserowe i inne produkty bezglutenowe najczęściej dostępne są wyłącznie na zamówienie.
2. Dieta bezglutenowe
Produkty bezglutenowe są niestety ubogie w żelazo, witaminy z grupy B i błonnik pokarmowy, dlatego w diecie należy zwiększyć spożycie owoców i warzyw, a także roślin strączkowych.
Przy skłonnościach do zaparć warto do posiłków dodawać takie produkty bezglutenowe jak: otręby ryżowe, sojowe lub kukurydziane. Jadłospis należy również wzbogacić o ryż pełnoziarnisty i kaszę gryczaną – są to dobre źródła węglowodanów, których produkty bezglutenowe na ogół zawierają za mało.
Dieta bezglutenowa wprowadzona ze wskazań zdrowotnych wymaga bardzo dokładnego przestrzegania jej zasad. W sprzedaży dostępne są różne produkty bezglutenowe – pieczywo, makarony, słodycze, mieszanki mąki bezglutenowej przeznaczone do przyrządzania potraw w domu. Pozwala to na urozmaicenie jadłospisu, który powinien być dostosowany do wieku i wymogów racjonalnego żywienia. Przyrządzone potrawy bezglutenowe może jeść cała rodzina.
Większość przepisów kulinarnych da się bez trudu dostosować do diety bezglutenowej, np. zupa nie musi być przyprawiona mąką, zwykły makaron można zastąpić bezglutenowym lub ryżem albo kaszami, kotlety mogą być obtoczone w bułce bezglutenowej lub w samym jajku. Pieczywo i ciasta bezglutenowe, kupowane w sklepie czy też pieczone w domu, również może jeść cała rodzina. Przy zakupie jogurtów, wędlin, koncentratów należy zwrócić uwagę, czy nie są zagęszczane glutenem.
3. Oznaczenia produktów bezglutenowych
Wielu ludzi błędnie przyjmuje, że dieta bezglutenowa to tylko produkty bezglutenowe, takie jak pieczywo cukiernicze, mąka, chleb i makaron. Takie przekonanie wynika z utożsamiania glutenu wyłącznie z mąką. Jednak producenci żywności dostrzegli technologiczne właściwości glutenu (gluten wiąże tłuszcz z wodą, emulguje i stabilizuje oraz jest doskonałym nośnikiem dla aromatów i przypraw), stąd występuje on w wielu produktach spożywczych, m.in. w:
- wędlinach, mielonym mięsie, paczkowanych przetworach mięsnych,
- przetworach rybnych,
- produktach mlecznych, takich jak jogurty, sery, śmietana,
- słodyczach, takich jak czekolady, cukierki, lizaki, chipsy,
- lodach,
- sosach, ketchupach, majonezach, koncentratach,
- przyprawach,
- napojach,
- suszonych owocach.
Przy zakupie powyższych produktów spożywczych bez glutenu należy być ostrożnym i zawsze czytać etykiety z informacjami o składzie. Wiele osób w dalszym ciągu mylnie uważa, że tak jak wiele lat wcześniej bezwarunkowo bezpiecznymi w diecie bezglutenowej są np. płatki kukurydziane, szynka pierwszego gatunku lub gorzka czekolada.
To też warto wiedzieć
Tak można było mówić o żywności w Polsce jeszcze kilkanaście lat temu, kiedy to producenci ściśle przestrzegali stałych norm dotyczących produkcji żywności. Mogły wtedy powstawać listy produktów dozwolonych w diecie bezglutenowej, zawierające wyłącznie nazwę artykułu (bez wskazania producenta), gdyż produkt ten zawsze spełniał te same normy i bez wątpienia były to produkty bezglutenowe.
Dziś, to czy konkretne płatki kukurydziane, szynka, czy też gorzka czekolada to produkty bezglutenowe, zależy w dużej mierze od surowców, sposobu ich obróbki i „czystości” linii technologicznych. Fakt ten powoduje, że w dzisiejszych czasach nie można wskazywać samej nazwy produktu, np. płatki kukurydziane czy też gorzka czekolada, jako produktu bezpiecznego w diecie bezglutenowej.