Rodzaje mleka
Mleko jest produktem spożywczym charakteryzującym się wysoką wartością odżywczą. Zawiera pełnowartościowe białko, niezbędne do prawidłowego rozwoju oraz wzrostu. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów mleka, które nieznacznie różnią się właściwościami i zdolnością do wywoływania alergii.
1. Mleko w diecie
Mleko jest wydzieliną gruczołu mlecznego, która powstaje tuż po urodzeniu potomstwa. Służy do odżywiania młodego organizmu, który musi otrzymać wszystkie niezbędne składniki odżywcze potrzebne do rozwoju i wzrostu. Mleko przeznaczone do spożycia dla człowieka może pochodzić od krów lub kóz. Jednak ze względu na dużą zawartość białka – kazeiny, bardzo często mleko pochodzenia zwierzęcego jest przyczyną alergii. W sprzedaży dostępne jest również mleko roślinne, które otrzymuje się z nasion soi.
Mleko krowie jest najczęściej spożywanym rodzajem mleka. Otrzymuje się z niego również mleczne napoje fermentowane (kefir, maślankę, jogurt, zsiadłe mleko), sery twarogowe, sery podpuszczkowe, masło i śmietanę. Mleko krowie charakteryzuje się wysoką wartością odżywczą. Jest źródłem pełnowartościowego białka, przy czym zawiera spore ilości kazeiny, która jest najczęstszą przyczyną alergii na mleko krowie. Tłuszcz (0,5–4 proc.) obecny w mleku krowim jest łatwo przyswajalny oraz niezbędny do wchłaniania witamin A, D i karotenu. Produkt ten stanowi świetne źródło wapnia, który jest w korzystnym stosunku do fosforu. Wapń jest konieczny do prawidłowej budowy układu kostnego dzieci i młodzieży. Z kolei osoby dorosłe spożywające mleko i jego przetwory przeciwdziałają rozwojowi osteoporozy.
Mleko kozie pod względem wartości odżywczych jest podobne do mleka krowiego. Zawiera jednak mniej białka, które jest odpowiedzialne za występowanie alergii. Dlatego w przypadku pojawienia się reakcji alergicznej na mleko krowie, próbuje się je zastępować mlekiem kozim. Ponadto mleko kozie zawiera więcej aminokwasów – metioniny i treoniny, które są niezbędne do rozwoju młodego organizmu. Jest też bogatsze w niektóre pierwiastki śladowe, takie jak miedź, żelazo, a zwłaszcza mangan. Jest w nim więcej niż w mleku krowim witamin A i D, a mniej – witamin B6, B12 i kwasu foliowego.
Dlatego jeśli niemowlę jest karmione wyłącznie mlekiem kozim, może to powodować wystąpienie tzw. anemii mleka koziego. Ze względu na dużą zawartość soli mineralnych nie jest ono polecane dzieciom poniżej pierwszego roku życia. Od dawna znane są właściwości prozdrowotne mleka koziego. Długotrwałe i systematyczne spożywanie tego produktu zwiększa odporność organizmu ludzkiego oraz wspomaga leczenie gruźlicy, alergii i chorób nowotworowych.
Mleko sojowe to napój otrzymywany przez namoczenie w wodzie ziaren soi w proporcji 10:1 (woda:soja). Po 3- lub 4-godzinnym namoczeniu ziarna uciera się razem z wodą, aby mleko uzyskało odpowiednią gęstość. Mleko sojowe jest źródłem pełnowartościowego białka, ale zawiera zbyt małą ilość aminokwasu – metioniny, która jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i budowy tkanki mięśniowej ludzi.
Mleko sojowe posiada identyczne właściwości co ziarna soi. Ponadto jest wykorzystywane do produkcji mieszanek mlecznych przeznaczonych dla dzieci z alergią na białko mleka krowiego. U niektórych dzieci może rozwinąć się alergia na soję, dlatego należy uważać, podając je dziecku. Produkt ten zawiera fitoestrogeny, które u kobiet w okresie menopauzy przeciwdziałają występowaniu uciążliwych dolegliwości w postaci uderzeń gorąca czy nadpobudliwości. Poza tym poprawiają stan skóry i chronią przed nowotworami piersi.
Mleko i produkty mleczne powinny być obecne w codziennym jadłospisie. Zawierają bowiem pełnowartościowe białko oraz wapń i witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.