Taniny - czym są i jak wpływają na nasze zdrowie
Taniny odpowiadają za cierpki, czasem nawet gorzki smak owców. To naturalne substancje, które dzięki swoim właściwościom smakowym chronią rośliny przed atakiem zwierząt. Wykazują także pozytywne działanie na nasz organizm. Choć budzą sporo medycznych kontrowersji, warto szukać ich w produktach spożywczych i włączyć do codziennej diety, aby na dłużej zachować pełnię zdrowia i sił.
1. Co to są taniny
Taniny, czyli naturalne garbniki roślinne, to organiczne związki chemiczne, które naturalnie występują w niektórych roślinach i owocach. Są pochodną fenoli, czyli związków zapachowych o działaniu antyseptycznym. Taniny można spotkać na sklepowych półkach pod nazwą E181. Ich rolą w przyrodzie jest odstraszanie dzikich roślinożernych zwierząt. Co więcej, dzięki właściwościom odkażającym, chronią rośliny przed atakiem grzybów i owadów.
1.1. Rodzaje tanin
Taniny pod względem chemicznym dzielą się na dwie grupy:
- taniny hydrolizujące – zawierające w sobie cukier prosty, którym zwykle jest glukoza
- taniny niehydrolizujące (skondensowane) – są zaliczane do polimerów flawonoidów. Występują w roślinach strączkowych, owocach lub ziarnach zbóż.
2. Gdzie występują taniny
Taniny można spotkać przede wszystkim w owocach, takich jak jabłka, truskawki i maliny, owoce leśne, żurawina, winogrona, granaty, a także w orzechach włoskich, korze dębu i roślinach strączkowych. Występują także w wielu codziennych produktach, między innymi w serach, herbacie, kawie i kakao.
Taniny występują również naturalnie w czerwonym winie, można je spotkać także w gryce.
3. Właściwości tanin
Cechą charakterystyczną tanin jest ich cierpki, lekko gorzki smak. Po zjedzeniu niektórych owoców przez kilka minut pozostaje on w ustach. Wykazują także działanie antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne. Dzięki temu są świetnymi konserwantami, bo przedłużają trwałość potraw i produktów spożywczych. To między innymi dzięki nim wino może leżakować przez wiele lat.
Taniny łatwo łączą się z jonami metali, dzięki czemu mogą brać udział w produkcji naturalnych barwników. W tym celu wykorzystywano je już w średniowieczu, do produkcji atramentu.
Podczas I wojny światowej używano taniny do leczenia oparzeń i obrzęków. Dziś ma szerokie zastosowanie w dermatologii - zmniejsza problem rozszerzonych porów, pomaga likwidować zmarszczki i złuszczać martwy naskórek. Chętnie wykorzystuje się je także do produkcji kremów do opalania i samoopalaczy.
4. Taniny a zdrowie
Dzięki swoim właściwościom taniny wykazują korzystny wpływ na nasze zdrowie. Należy jednak uważać, aby nie zjeść ich za dużo. Nadmiar tanin w organizmie może wywoływać negatywne skutki.
Taniny, dzięki swoim możliwościom antyoksydacyjnym, zwalczają wolne rodniki, a więc uznawane są za naturalną ochronę przed nowotworami. Są także bakteriobójcze, a więc chętnie stosowane są do pielęgnacji jamy ustnej i ochrony mikroflory jelitowej. Jest to szczególnie ważne dla osób cierpiących na kłopoty żołądkowe.
Działają także pozytywnie na skórę, łagodząc podrażnienia i niwelując objawy alergii. Zapobiega odczuwaniu swędzenia i pieczenia, a dodatkowo wspierają układ odpornościowy całego organizmu. Wzmacniają także błony śluzowe i uszczelniają naczynia krwionośne.
Taniny mają także moc hamowania namnażania się wirusa HIV w organizmie. Osoby, które są nosicielami powinny często po nie sięgać.
Niestety taniny mają także wady. Spożywane w nadmiarze mogą zaburzać procesy wchłaniania niektórych składników mineralnych i witamin. Przede wszystkim mowa o wapniu, który i tak sam w sobie dość trudno się wchłania.
Nadmiar tanin hamuje także wchłanianie żelaza i witamin A oraz B12. W związku z tym możemy czuć się przemęczeni, mieć kłopoty z pamięcią czy koncentracją, a także trudności podczas gwałtownego wstawania.
Nie należy także spożywać niedojrzałych owoców. Zawarte w nich taniny niehydrolizowane rozkładają się w przewodzie pokarmowym do toksycznych związków i mogą być przyczyną zatruć.
5. Taniny w lekach
Oprócz tego, że taniny są obecne w wielu produktach spożywczych, producenci farmaceutyczni wykorzystują je także do produkcji leków. Najczęściej są składnikiem środków na biegunkę i leków na chorobę hemoroidalną. Stosuje się je też do produkcji preparatów przeznaczonych dla osób o wrażliwych dziąsłach, cierpiących na parodontozę i podrażnienia jamy ustnej.
