Orkisz - charakterystyka, właściwości, produkty, cena

Prozdrowotne właściwości orkiszu były znane od dawna, jednak przez ostatnie 20 lat ten gatunek zboża był raczej zapomniany. Wiele zmieniło się stosunkowo niedawno. Zdrowa żywność (a wraz z nią pszenica orkisz) stała się popularna. W rezultacie w sklepach pojawił się chleb orkiszowy, płatki orkiszowe, a nawet ciastka orkiszowe. Wartości odżywcze orkiszu są godne uwagi. Pszenica orkisz, czyli tak zwany jęczmień dwurzędowy, zawiera wiele witamin i minerałów. Niestety, produkty orkiszowe są dość drogie, co zniechęca wiele osób do ich kupowania.

1. Charakterystyka orkiszu

Orkisz to podgatunek pszenicy. Pszenica orkisz znany jest od czasów starożytnych, kiedyś był powszechnie uprawiany. Izraelici uprawiali go na Dalekim Wschodzie, a Rzymianie i Germanie w Europie. Orkisz uznawany był za źródło siły, więc z chęcią zjadali go gladiatorzy i zawodnicy igrzysk. Wiek XII to czas rozpropagowania orkiszu, a wszystko dzięki mniszce Hildegardzie z Bingen. Wychwalała ona zdrowotną moc orkiszu, który według niej działa natłuszczająco i rozgrzewająco. Dziś orkisz powoli wraca do łask.

Pszenica orkisz składa się w 56% ze skrobi, w 11,6% z białka, 2,7% z tłuszczu i 2% z minerałów. Zawiera także zdrowe nienasycone kwasy tłuszczowe. Dzięki temu jęczmień dwurzędowy korzystnie wpływa na układ krążenia, a także poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego. Jest to źródło błonnika, żelaza, wapnia, cynku i potasu oraz witamin z grupy B i PP. Dojrzały orkisz to także źródło kwasu krzemowego.

Zobacz film: "Jak odróżnić ekologiczną żywność od zwykłej?"

2. Odżywcze i przewciwbakteryjne właściwości pszenicy orkiszowej

Jak działa pszenica orkisz? Zawarte w orkiszu właściwości mają pozytywny wpływ na skórę, paznokcie i włosy, poprawia koncentrację i aktywność mózgu. Jako, że orkisz to podgatunek pszenicy, zawartość glutenu w orkiszu jest dość znaczna. Jednak zawarty w orkiszu gluten jest dobrze tolerowany, także przez bezglutenowców. Mimo wszystko ze względu na obecność w orkiszu glutenu osoby na diecie bezglutenowej powinny z niego zrezygnować.

Badania nad właściwościami orkiszu przez 35 lat prowadzili Gottfried Hertzka i Wighard Strehlow z Konstancji. Odkryli oni, że najwięcej składników odżywczych znajduje się w wewnętrznym ziarnie orkiszu. Znajduje się w nim rodanid, czyli substancja naturalna wykazująca w orkiszu właściwości przeciwbakteryjne. Chroni więc przed infekcjami bakteryjnymi, co jest szczególnie istotne w okresie jesienno-zimowym.

Dieta orkiszowa wzmacnia i regeneruje narządy w organizmie oraz poprawia funkcjonowanie układów. Ponadto dzięki swoim właściwościom orkisz wzmacnia narządy zmysłów, wspomaga chorych po zawale serca i jest wskazany dla niedożywionych, wyczerpanych osób.

Kleik z orkiszu jest doskonały dla chorych na cukrzycę, gdyż zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę i przyspiesza przemianę materii. Kaszka z orkiszu obniża cholesterol, zapobiega kamicy żółciowej, ma dużo białka i błonnika.

Kawa orkiszowa jest delikatnie przeczyszczająca i poprawia trawienie. Jedząc pszenice orkisz w celach leczniczych, należy pamiętać, że nie powinien on zawierać domieszek innych ziaren lub zbóż. Ponadto, przygotowując pszenice orkisz, ważne jest, by unikać aluminiowych naczyń, naczyń z tworzyw sztucznych, z uszkodzonym teflonem lub emalią. Nie należy także korzystać z kuchenek mikrofalowych, a gotowych potraw odcedzać.

3. Szeroka paleta produktów

Z ziarna orkiszu wytwarza się wiele produktów. Dostępne są kasze, mąka, pieczywo, surowe ziarno, otręby, płatki, syrop, kawa z orkiszu. W każdej formie produkty z orkiszu mogą być wykorzystane w inny sposób.

Najpopularniejsze są płatki orkiszowe. Płatki orkiszowe znalazły zastosowanie zarówno w postaci surowej, jak i ugotowanej. Z powodzeniem można je wykorzystać, jako zdrową propozycję na śniadanie. Wystarczy do płatków orkiszowych dodać jogurt i owoce, aby zastąpić nimi pełne cukru muesli. Co ciekawe, płatki orkiszowe można również wykorzystać do wykonania maseczki na twarz.

Kolejnym popularnym produktem z orkiszu jest mąka orkiszowa. Mąkę orkiszową można wykorzystać do produkcji chleba, wypieku spodów do tart, a nawet babeczek. Obecnie mąka orkiszowa jest dostępna w dwóch wersjach jasnej i pełnoziarnistej oraz można kupić makarony, chrupki, czy krakersy z mąki orkiszowej.

Z kolei kawa orkiszowa jest ciekawą alternatywą dla tradycyjnej kawy zbożowej tzw. inki. Kawę orkiszową można przygotować na ciepło i na zimno. Aby przygotować kawę orkiszową, wystarczy zalać łyżeczkę kawy ciepłą wodą, a następnie dodać mleko, miód lub np. cynamon, a dodając lody waniliowe, otrzymamy pyszną mrożoną kawę orkiszową.

4. Cena 1 kilograma mąki orkiszowej

Cena orkiszu zależy od jego postaci. W przypadku ziarna orkiszu cena wynosi od kilku do kilkunastu złotych. Jeśli chcemy kupić kilogram mąki orkiszowej, cena będzie wynosić jedynie 6 zł, jednak jeśli wybierzemy wersję ekologiczną mąki orkiszowej, cena może wynosić kilkanaście złotych.

Ponadto cena mąki orkiszowej zależy również od tego czy będzie to mąka jasna, czy pełnoziarnista. Gdy porównamy ich ceny, szybko zauważymy, że w przypadku pełnoziarnistej mąki orkiszowej cena może być nawet kilka razy wyższa niż jasnej. Dużo tańsze są inne produkty z ziaren orkiszu. Za 600 g kaszki z orkiszu zapłacimy ok. 6 zł, natomiast cena 400 g płatków orkiszowych to 4 zł.

Ziarna orkiszu można uprawiać w bardzo łatwy sposób. Nie wymaga stosowania sztucznych nawozów. Odradza się także produkcja ekologiczna ziaren orkiszu, dzięki jego odporności na warunki pogodowe i wysokie plony, nawet na ubogich glebach. Warto pamiętać, że jego mocne łuski doskonale zabezpieczają ziarno orkiszu przed zanieczyszczeniami zewnętrznymi, a nawet promieniowaniem radioaktywnym.

Produkty orkiszowe powinny znaleźć się w jadłospisie wszystkich osób, które dbają o zdrowie. Orkisz nie jest tani, ale nie trzeba spożywać go w dużych ilościach, by skorzystać z jego zdrowotnych właściwości.